Οι εξερευνήσεις του χάρτη της σύγχρονης μουσικής συνεχίζονται στο Μέγαρο με έναν σταθμό στον Διεθνή Μεταμοντερνισμό με έργα Άνταμς, Άντρισσεν, Αντές, Αντωνίου, Γκουμπαϊντούλινα και Χατζημιχελάκη. Τα παρουσιάζει το Ελληνικό Συγκρότημα Σύγχρονης Μουσικής, την Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου (ώρα έναρξης: 20.30), στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος.
Διευθύνει ο διακεκριμένος συνθέτης, μαέστρος και ακαδημαϊκός δάσκαλος Θόδωρος Αντωνίου.
Η συναυλία πραγματοποιείται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της Σειράς «Μουσικές του 20ού και του 21ου αιώνα-Σταθμοί Σύγχρονης Μουσικής». Τα σολιστικά μέρη των έργων θα ερμηνεύσουν οι: Ηλίας Σδούκος (βιόλα), Βίκυ Στυλιανού (πιάνο), Αγγελίνα Τκάτσεβα (ρωσικό σαντούρι), Στέλλα Τσάνη (βιολί) και Γιώργος Φαρούγγιας (φαγκότο).
Εκλεκτισμός-Μεταμοντερνισμός, δύο παρεξηγημένες έννοιες
Όπως αναφέρει ο Θόδωρος Αντωνίου σε σημείωμά του για τη συναυλία της 23ης Φεβρουαρίου, ο Μεταμοντερνισμός διαφέρει από τον Εκλεκτισμό. Bασικό γνώρισμα του Μεταμοντερνισμού είναι η «αισθητική σύγκρουση», για την οποία ο Θ. Αντωνίου διατυπώνει με σαφήνεια την εξής άποψη: «Στον Eκλεκτισμό, οι συνθέτες του 20ού αιώνα, όπως π.χ. ο Μπέντζαμιν Μπρίττεν, ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς, κ.ά., χρησιμοποιούσαν στα έργα τους στοιχεία από τη μουσική διαφόρων εποχών αλλά κυρίως ευρωπαϊκής κατεύθυνσης και αισθητικής. Στο Μεταμοντέρνο, οι συνθέτες, εκτός από τα παραπάνω στοιχεία, χρησιμοποιούν επίσης μουσική “έθνικ” και αισθητικές εξωευρωπαϊκών πολιτισμών, με αποτέλεσμα να δημιουργείται “αισθητική σύγκρουση” (clash)».
Quasi Hoquetus είναι ο τίτλος της σύνθεσης της Σοφίας Γκουμπαϊντούλινα που θα ερμηνεύσουν ο Γιώργος Φαρούγγιας (φαγκότο), ο Ηλίας Σδούκος (βιόλα) και η Βίκυ Στυλιανού (πιάνο) στο πρώτο μέρος της συναυλίας για τον Διεθνή Μοντερνισμό. Όπως αναφέρει ο μουσικολόγος και συνθέτης Αλέξανδρος Χαρκιολάκης στο κείμενό του για τα έργα της συναυλίας, ο τίτλος παραπέμπει στη συνθετική τεχνική Ηoquetus. Η τεχνική αυτή είχε εμφανιστεί τον Μεσαίωνα στην Γαλλία, υιοθετήθηκε κυρίως από τους μελουργούς της «Σχολής της Παναγίας των Παρισίων» και χαρακτηρίζεται από την αλληλοδιαδοχή μελωδίας και παύσεων (σιωπής). Το χαρακτηριστικό αυτό αξιοποιείται στο έπακρο από την Γκουμπαϊντούλινα, η οποία, στο συγκεκριμένο κομμάτι, δημιουργεί μυστηριακά ηχοτοπία κάνοντας τον ακροατή να συμμετέχει σε ένα μουσικό ταξίδι που καταλήγει σε μια αποκαλυπτική κορύφωση.
Ο ανοικτός κύκλος συνθέσεων υπό τον γενικό τίτλο «Φολκλορικόν Οξύ» «πραγματεύεται φρασεολογοία και τεχνικές που έχουν τις ρίζες τους στην παραδοσιακή μουσική», εξηγεί ο Γιώργος Χατζημιχελάκης στο σημείωμά του για το πρόγραμμα της συναυλίας. Το «Φολκλορικόν Οξύ ΙΙ» είναι το δεύτερο κομμάτι αυτού του κύκλου. Η παρτιτούρα είναι γραμμένη για ρωσικό σαντούρι και κουαρτέτο εγχόρδων, και το ύφος των μελωδιών της έχει επηρεαστεί από τα σμυρνέικα προσφυγικά τραγούδια όπως αυτά εξελίχθηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα στον Πειραιά, χωρίς ωστόσο ο συνθέτης να επιδιώκει την αναπαραγωγή ή χρήση αυθεντικών μικρασιατικών σκοπών.
Το κομμάτι Xenia είναι παραγγελία του Διεθνούς Διαγωνισμού Βιολιού του Βασιλικού Κολεγίου Μουσικής του Μάντσεστερ (2005) στον Άντρισσεν. Απαρτίζεται από τρία μέρη. Το πρώτο (Sarabande) και το δεύτερο (Caccia) παραπέμπουν σε δύο δημοφιλέστατες μουσικές φόρμες του 15ου και 16ου αιώνα, στον χορό σαραμπάντα και στην ιταλική κάτσια (κυνήγι, θήρα), ένα είδος κανόνα όπου η μία φωνή είναι σαν να κυνηγά την άλλη. Το τρίτο μέρος τιτλοφορείται «Τραγούδι», αφού ο μουσικός καλείται, παίζοντας βιολί, να τραγουδά με όσο το δυνατόν πιο φυσικό τρόπο. Οι στίχοι που ακούγονται είναι από το ποίημα Voyelles-Φωνήεντα (1871) του Γάλλου συμβολιστή Αρθούρου Ρεμπώ.
Το έργο του Τόμας Αντές που θα παρουσιάσει το Ελληνικό Συγκρότημα Σύγχρονης Μουσικής στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος την Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου, φέρει τον τίτλο Court Studies from the Tempest. Γράφτηκε για ενόργανο σύνολο ύστερα από παραγγελία του Φεστιβάλ του Άλντεμπεργκ στον Άγγλο δημιουργό (2005). Πρόκειται για μία προγραμματική σύνθεση για κλαρινέτο, βιολί, τσέλο και πιάνο που αποτελείται από έξι μέρη-«σπουδές» εμπνευσμένα από τη γνωστή όπερα του Αντές «Η τρικυμία». Οι δυναμικές της παρτιτούρας είναι συχνά ακραίες και το ηχητικό αποτέλεσμα συναρπαστικό, ενώ ιδιαίτερα ενδιαφέρων είναι ο ρόλος που καλείται να διαδραματίσει το κλαρινέτο κατά την εκτέλεση του έργου.
Η σειρά έργων του Αντωνίου υπό τον γενικό τίτλο Celebration έχει γραφτεί με αφορμή τον εορτασμό επετείων και σημαντικών γεγονότων στη ζωή φίλων και συνεργατών του συνθέτη. Το δεξιοτεχνικό κομμάτι Celebration X για ενόργανο σύνολο (κλαρινέτο, βιολί, βιολοντσέλο και πιάνο) είναι το δέκατο αυτής της σειράς. Είναι αφιερωμένο στην 25η επέτειο του μουσικού φεστιβάλ Hampden Sidney, και η ενορχήστρωσή του βασίζεται σε αυτή του Κουαρτέτου για το τέλος του χρόνου του Μεσσιάν. Τα πέντε μέρη του μπορούν να εκτελεστούν από τους σολίστ ελεύθερα με οποιαδήποτε σειρά, εκτός από το πέμπτο που είναι εμπνευσμένο από την αρχαιοελληνική τραγωδία και πρέπει πάντοτε να παίζεται τελευταίο.
INFO:
Τι: Έλληνες και ξένοι συνθέτες του Μεταμοντερνισμού στο Μέγαρο
Πότε: Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου, ώρα 20.30
Που: Μέγαρο Μουσικής- Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος
Οι τιμές της συναυλίας είναι 20 € και 12 €. Ειδικές τιμές προβλέπονται για φοιτητές, νέους, ανέργους και Α.Μ.Ε.Α. (5€), καθώς και για άτομα άνω των 65 ετών και πολυτέκνους (8€).
