Εκεί όπου σήμερα ο διαβάτης βλέπει «τα σπαγκέτι των δρόμων» μέχρι το 2015 θα αντικρίζει ένα «πράσινο τοπόσημο». Εναν λόφο από τον οποίο θα έχει θέα στη θάλασσα του Φαλήρου. Εκεί όπου ξεβράστηκαν ξύλα από τα πλοία των Περσών, μετά τη ναυμαχία της Σαλαμίνας.
Το όραμα του Ρέντζο Πιάνο για το «Κέντρο Πολιτισμού - Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος» είναι να δημιουργηθεί στο φαληρικό δέλτα ένα πάρκο με ενταγμένα δύο κτίρια: της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Στόχος, να γίνει και πάλι η περιοχή «Καλλι-θέα», σύμφωνα με το λογοπαίγνιο των συνεργατών του.
Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο εξέτασε και ενέκρινε ομόφωνα τη μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου. Μέχρι στιγμής δεν έχουν εντοπισθεί αρχαία στις πολλές δοκιμαστικές τομές που έχουν γίνει στο 243 στρεμμάτων οικόπεδο, αλλά σε παρακείμενο χώρο είχε εντοπισθεί νεκροταφείο. Αν βρεθεί κάτι, πάντως, θα είναι στο υπό διάνοιξη κανάλι νερού.
Στα 213 στρέμματα έχουν χωροθετηθεί τα δύο κτίρια και ένα γκαράζ χωρητικότητας περίπου 1.000 οχημάτων που εντάσσονται στο πάρκο. Στα υπόλοιπα τριάντα θα γίνουν εγκαταστάσεις για αθλοπαιδιές.
Τα κτίρια της Βιβλιοθήκης και της Λυρικής δομούνται ως ενιαίο συγκρότημα, με παράλληλη διατήρηση της βασικής λειτουργικής τους αυτονομίας. Σε κάποιο σημείο του δημιουργείται ένας εξωτερικός χώρος, η Αγορά.
Η Βιβλιοθήκη θα έχει συνολική επιφάνεια 23.500 τετραγωνικά και εγκαταστάσεις που θα καλύπτουν τις ανάγκες της για την επόμενη πεντηκονταετία.
Η Λυρική θα έχει εμβαδόν 28.000 τετραγωνικά, κεντρική σκηνή δυναμικότητας 1.400 θέσεων και δεύτερη σκηνή με 400 θέσεις. Το κτίριο θα διαθέτει 900 χώρους, άλλους προσβάσιμους και άλλους όχι στο κοινό. Και τα δύο θα διατίθενται για εκπαιδευτικές δραστηριότητες και θα γίνονται εκεί, όπως και στο πάρκο, εκπαιδευτικά προγράμματα. Από τα κτίρια μονάχα της Λυρικής θα εξέχει. Στο δώμα της θα έχει φωτοβολταϊκά, που θα εξυπηρετούν τις καθημερινές ανάγκες. Στα άλλα δώματα θα γίνει φύτευση. Το πάρκο θα φτάνει μέχρι το όριο του οικοπέδου στη θάλασσα και σε δύο σημεία θα περιβάλλεται από τοιχία αντιστήριξης εν είδει γκρεμού. Θα έχει επίσης εσπλανάδα και ένα κανάλι που θα λειτουργεί με θαλασσινό νερό. Θα ποτίζεται από γεωτρήσεις και θα διαθέτει μέχρι και λαχανόκηπο. Κεντρική ιδέα σχεδιασμού του είναι η αναφορά στο αττικό και μεσογειακό τοπίο. Θα είναι ελεύθερης πρόσβασης. Εχουν ληφθεί μέτρα για ακραίες καιρικές συνθήκες.
Το ΚΑΣ συμφώνησε με τον καθηγητή Π. Βαλαβάνη ότι το έργο θα έχει «ευεργετικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, θα αναβαθμίσει την περιοχή, το φυσικό περιβάλλον και τον άνθρωπο».
Αγγελική Κώττη
