Ετσι, και σε αυτό το τεύχος συνεχίζουμε τα πολύτιμα μαθήματα της «γλώσσας των ετικετών των τροφίμων», μαθαίνοντας και την παραμικρή λεπτομέρεια.
Τι πρέπει να περιλαμβάνει μία ετικέτα:
Πίνακας συστατικών: Περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία από τα οποία αποτελείται ένα προϊόν, όπως πρωτεϊνες, λίπη, υδατάνθρακες, φυτικές ίνες, βιταμίνες, άλατα, διάφορα ιχνοστοιχεία που περιέχονται συνολικά στη συσκευασία ή στα 100 γρ. του προϊόντος, καθώς επίσης το νερό και τις θερμίδες. Ακόμα, στον πίνακα των συστατικών εμπεριέχονται και όλα τα πρόσθετα που έχουν χρησιμοποιηθεί στα προϊόντα, με μοναδική εξαίρεση τις αρωματικές ουσίες, οι οποίες μπορεί να αναφέρονται απλώς ως «αρωματικές ουσίες». Το σημαντικότερο, όμως στοιχείο του πίνακα είναι η ποσότητα και η ποιότητα του περιεχόμενου λίπους και ειδικά του ζωικού, αφού ευθύνεται για την πρόκληση των καρδιο-αγγειακών παθήσεων και της παχυσαρκίας.
Προσοχή!
Στο συγκεκριμένο πίνακα η σειρά αναγραφής των επιμέρους συστατικών θα πρέπει να ακολουθεί πάντοτε φθίνουσα φορά, δηλαδή θα πρέπει να γράφονται πρώτα αυτά που βρίσκονται στη μεγαλύτερη ποσότητα και αναλογία. Επίσης, τα πρόσθετα των τροφίμων θα πρέπει να αναφέρονται με το χημικό τους όνομα ή τον κωδικό τους αριθμό «Ε».
Ισχυρισμοί επί της ετικέτας για κάποιες χαρακτηριστικές ιδιότητες του προϊόντος. Πρόκειται για κάποια ειδικά στοιχεία του προϊόντος που αφορούν στην κατανάλωση από συγκεκριμένες ομάδες καταναλωτών, όπως διαβητικοί, πάσχοντες από δυσανεξία στη γλουτένη κ.ά. Τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να είναι αναλυτικά και να αποδεικνύουν ότι είναι κατάλληλα να καλύψουν τις ειδικές διατροφικές ανάγκες τους. Αναλυτικότερα, τα δηλωτικά στοιχεία που συνήθως αναγράφονται στις ετικέτες των τροφίμων σημαίνουν:
Πολύτιμα συμπληρωματικά στοιχεία: Περιλαμβάνουν τη χώρα προέλευσης του προϊόντος, τον αριθμό της παρτίδας, το όνομα και τη διεύθυνση του παραγωγού ή του διανομέα, την πιθανή χρήση ιονίζουσας ακτινοβολίας κατά την παρασκευή του, καθώς και το αν το προϊόν προέρχεται από γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα.
Ψιλά γράμματα
Στις ετικέτες υπάρχουν κάποιες λεπτομέρειες, οι οποίες όμως αποδεικνύονται ιδιαίτερα πολύτιμες. Για παράδειγμα, θα πρέπει να αναγράφεται αναλυτικά το ποσοστό του φυσικού χυμού των φρούτων ή των λαχανικών στα διάφορα αφεψήματα, καθώς και το αν ο χυμός είναι συμπυκνωμένος. Μάλιστα, οι χυμοί που περιέχουν λιγότερο από 100% φυσικό χυμό, θα πρέπει να ονομάζονται κοκτέιλ ή υποκατάστατα του φυσικού χυμού.
Συμβουλή
Στην περίπτωση που η ετικέτα ενός προϊόντος είναι ξενόγλωσση, θα πρέπει «οπωσδήποτε» να υπάρχει προσθήκη άλλης ετικέτας στη γλώσσα της χώρας όπου κυκλοφορεί το προϊόν.
Αποκωδικοποίηση μηνυμάτων
Στις συσκευασίες των προϊόντων υπάρχουν διάφορα «μηνύματα» τα οποία αναφέρονται σε συγκεκριμένες ιδιότητες των τροφίμων. Για να αποφύγουμε όμως τυχόν λάθη, πρέπει να γνωρίζουμε ακριβώς τη σημασία τους.
Αναλυτικά:
Υγιεινό: Πρόκειται για ένα προϊόν, το οποίο είναι σύμφωνο με τις προδιαγραφές των οργανισμών υγείας και περιέχει τουλάχιστον 10% της καθημερινής συνιστώμενης ποσότητας σε βιταμίνες, ασβέστιο, σίδηρο, πρωτεϊνες ή ίνες.
Απαχο: Υπάρχουν λιγότερα από 10 γρ. λίπους, 4,5 γρ. κορεσμένων λιπαρών και 95 mgr χοληστερόλης, ανά μερίδα.
Διαίτης: Περιέχει το 1/3 των θερμίδων από ένα άλλο παρόμοιο προϊόν ή το 1/2 των λιπαρών.
Εξαιρετικά άπαχο: Υπάρχουν λιγότερα από 5 γρ. λίπους, 2 γρ. κορεσμένων λιπαρών και 95 mgr χοληστερόλης, ανά μερίδα.
Φρέσκο: Πρόκειται για ένα ωμό προϊόν, το οποίο δεν έχει ποτέ καταψυχθεί, ζεσταθεί ή συντηρηθεί με οποιοδήποτε τρόπο.
Φρέσκο κατεψυγμένο: Είναι το προϊόν, το οποίο καταψύχθηκε αμέσως όταν ήταν φρέσκο, έτσι ώστε να διατηρηθούν τα θρεπτικά συστατικά του.
Πλούσιο σε: Περιέχει 20% ή και περισσότερο, βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, διαιτητικές ίνες ή κάλιο.
Ενισχυμένο: Εμπεριέχει 10% περισσότερες βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, διαιτητικές ίνες ή κάλιο, συγκριτικά με παρόμοιο προϊόν.
Καλή πηγή για: Περιέχει ποσότητα 10-19% ενός συγκεκριμένου συστατικού.
Μειωμένη: Περιλαμβάνει 25% λιγότερο το συστατικό.
Μεγάλη αποτελεσματικότητα: Σημαίνει ότι στο προϊόν υπάρχει ποσότητα 100% μιας βιταμίνης ή ενός μεταλλικού στοιχείου.
Τροποποιημένο: Πρόκειται για ένα προϊόν, το οποίο έχει τροποποιηθεί και έχουν αλλάξει τα θρεπτικά συστατικά του.
Επίσης εάν σε κάποιο περιεχόμενο συστατικό δίνεται ιδιαίτερη έμφαση, όπως για παράδειγμα «με καρύδια», θα πρέπει να αναγράφεται και η ελάχιστη ποσότητα του συστατικού αυτού στη συσκευασία.
Στην περίπτωση που αναφέρεται ότι κάποιο συστατικό έχει μειωμένη περιεκτικότητα, όπως για παράδειγμα ζάχαρη, ζωικό λίπος κ.ά., θα πρέπει να αναγράφεται η μέγιστη ποσότητα που μπορεί να περιέχεται σε κάθε συσκευασία.
Πάντοτε σε μία ετικέτα πρέπει να προσέχουμε την αναγραφόμενη ποσότητα του λίπους, που περιέχει. Μια πλήρης λοιπόν και αντικειμενική ως προς το λίπος ετικέτα, θα πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία:
Συνολική ποσότητα του λίπους σε γραμμάρια ανά 100 γρ. τροφίμου, αναλογίες ζωικού (κορεσμένου), μονοακόρεστου και πολυακόρεστου λίπους, ενώ στην περίπτωση που υπάρχουν trans - λιπαρά, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στην ποσότητα του κορεσμένου λίπους. Τέλος, θα πρέπει να αναγράφεται και η ποσότητα της χοληστερόλης μαζί με την ποσότητα του λίπους.
