Το παιδί μου δεν θέλει να πάει σχολείο: Σχολική άρνηση ή άγχος αποχωρισμού;

20.09.2019
Το παιδί μου δεν θέλει να πάει σχολείο: Σχολική άρνηση ή άγχος αποχωρισμού;
Η πρώτη εβδομάδα σχολείου συμπληρώθηκε. Αν είσαι από τους "τυχερούς" που βλέπουν όλα να βαίνουν καλώς από την αρχή, απόλαυσέ το. Αν, όμως, βλέπεις το παιδί σου να κλαίει κάθε μέρα φέρνοντας χιλιάδες αντιρρήσεις ως προς το σχολείο του, τότε έχεις "δρόμο" μπροστά. Όλα φτιάχνουν όμως. Να το θυμάσαι αυτό. Εμείς, συζητήσαμε επί του θέματος με μία ειδικό και παραθέτουμε τη γνώμη της ως απαντήσεις σε ερωτήματα που μας προβληματίζουν όλα. Ιδού τι μας είπε για το ζήτημα η κυρία Όλγα Δούκα, κλινική ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια.

Ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα;

Η καινούρια σχολική χρονιά ξεκίνησε αλλά όχι ευχάριστα για όλα τα παιδιά και όχι για όλους τους γονείς. Υπάρχουν παιδιά που στην πρώτη παιδική ηλικία εκδηλώνουν άγχος και αρνούνται να συμμετέχουν στο σχολικό πλαίσιο όπως απατείται. Συναντά κανείς σε αυτά τα παιδιά έναν έντονο φόβο για το σχολείο, που οδηγεί το παιδί στην συστηματική αποφυγή ώστε να το αντιμετωπίσει.

Πώς εκφράζεται;

Το παιδί λοιπόν μπορεί να εμφανίσει λοιπόν σωματικά συμπτώματα αρχικά : έχει διάφορες κρίσεις πανικού όταν φεύγει για το σχολείο, κρίσεις άγχους, ή ακόμα εκδηλώνει έντονους πόνους (στο κεφάλι, στην κοιλιά…), ακόμα και εμετούς, και κατόπιν αυτό παρουσιάζεται και στο λόγο του : φωνάζει, κλαίει, ικετεύει να τον αφήσουμε στο σπίτι ή να μην εισέλθει στο χώρο του σχολείου.

Συχνά, πρόκειται για παιδιά που εκφράζουν ένα έντονο άγχος αποχωρισμού και κυρίως από τη μητέρα και έτσι το να απομακρυνθούν από την οικογενειακή εστία και από τη μητέρα τους, τους φαίνεται αδιανόητο.

Ποιος είναι ο ρόλος της οικογένειας;

Η οικογένεια είναι αυτή που παρεμβαίνει για ακόμη μια φορά στη δυναμική των αλληλεπιδράσεων του παιδιού με τον έξω κόσμο οπότε και σε σχέση με το κίνητρο που αποκτά σταδιακά το παιδί σε σχέση με το σχολείο του.

Όταν το παιδί αφήνει την οικογένειά του για να ενταχθεί στο σχολείο, αυτόματα αυτό σημαίνει ότι θα περάσει χρόνο εκτός οικογενείας: οι γονείς προφανώς και εμπλέκονται στο βαθμό που θα δεχτούν το πώς το παιδί τους θα επενδύσει το καινούριο αυτό πλαίσιο (το σχολείο) και στον τρόπο που εντέλει θα καταφέρει να προσαρμοστεί και να απολαύσει την νέα εμπειρία. Το άγχος αποχωρισμού μπορεί να είναι το παράδειγμα της ικανότητας του οικογενειακού περιβάλλοντος –και ιδιαίτερα της μητέρας που παίζει πρωταρχικό ρόλο- να ενισχύσει και να υποστηρίξει την καινούρια αυτή επένδυση του παιδιού.

Κάποιοι γονείς βάζουν τα παιδιά τους συστηματικά σε θέση αμφισβήτησης του σχολείου απαξιώνοντας το σχολείο και τους εκπαιδευτικούς τους. Άλλοι πάλι μπορούν να μπλοκάρουν το παιδί τους με τον αντίθετο τρόπο: υπερεπενδύουν στις σχολικές επιδόσεις του παιδιού τους, και γίνονται ιδιαίτερα σχολαστικοί και ελεγκτικοί όσον αφορά στη σχολική τους επίδοση προκαλώντας έτσι τη σχολική άρνηση.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;

Όταν λοιπόν το παιδί εκφράζει κάτι από τα παραπάνω καλό θα ήταν οι γονείς αρχικά να αφουγκραστούν το άγχος του παιδιού και να γίνουν υποστηρικτικοί και όχι τιμωρητικοί ή απειλητικοί. Ένα παιδί έχει ανάγκη από τους γονείς του να το συντροφέψουν σε αυτή τη σημαντική αλλαγή της ζωής του: φεύγω από το σπίτι, πηγαίνω σχολείο, άρα μεγαλώνω. Μεγαλώνω σημαίνει «στέκομαι στα πόδια μου». Χρειάζεται χρόνο για ένα μικρό παιδί να μάθει να στέκεται στα πόδια του και οι γονείς βρίσκονται δίπλα του για να του δείξουν τον τρόπο ενισχύοντας το με θετικές σκέψεις και λόγια: «Ξέρω ότι σου είναι δύσκολο, αλλά είμαι σίγουρος-η ότι θα τα καταφέρεις!»