Η πραγματικότητα: τελευταία, οι ειδικοί μιλούν όλο και περισσότερο στα παγκόσμια συνέδρια για διαταραχές στη διατροφική συμπεριφορά. Η επεισοδιακή υπερφαγία ή binge eating disorder, όπως ονομάζεται διεθνώς, είναι αυτή που τους απασχόλησε ιδιαίτερα στην 5η επιστημονική διημερίδα που διοργανώθηκε από την Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας. Όπως επισήμανε ο ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής δρ Πανταζής Ιορδανίδης, καθηγητής Ψυχολογίας της Διατροφής, Α ΤΕΙ Θεσσαλονίκης: «Πρόκειται για διαταραχή από την οποία πάσχει ένα σημαντικό ποσοστό (20-40%) των ατόμων που επισκέπτονται ιατρεία αντιμετώπισης της παχυσαρκίας. Η Επεισοδιακή Υπερφαγία παρατηρείται στα άτομα αυτά τουλάχιστον δύο ημέρες την εβδομάδα, για περισσότερο από έξι μήνες.

Τα κύρια χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης διατροφικής διαταραχής είναι οι κρίσεις λαιμαργίας, η απώλεια ελέγχου στην πρόσληψη τροφής (κυρίως junk food) αλλά και η μεγάλη δυσφορία και τα αισθήματα ενοχής εκ των υστέρων για τις υπερβολικές ποσότητες φαγητού που καταναλώθηκαν».

Πως θα κάταλάβεις αν πάσχεις από επισοδειακή υπερφαγία:
Η επεισοδιακή υπερφαγία απαντάται συνήθως σε άτομα με παχυσαρκία και ψυχολογικά προβλήματα. Σύμφωνα με το δρ Ιορδανίδη, «οι αποκαλούμενοι binge eaters παρουσιάζουν σε υψηλό ποσοστό άγχος και κατάθλιψη. Συχνά τα άτομα αυτά που είναι στην πλειοψηφία τους γυναίκες νεαρής ηλικίας καταναλώνουν υπερβολική ποσότητα τροφής για συναισθηματικούς λόγους. Το φαγητό, δηλαδή, γίνεται πολλές φορές υποκατάστατο άλλων συναισθηματικών ικανοποιήσεων που ίσως στερούνται. Αντικαθιστά, π.χ., την έλλειψη συντρόφου ή γίνεται διέξοδος στη μοναξιά τους. Πολλές φορές η ευχαρίστηση που αντλείται από την πρόσληψη τροφής μπορεί να υποκαθιστά την απουσία ευχαρίστησης ενεργού σεξουαλικής ζωής.»

Μια άλλη επίσης αιτία που οδηγεί ένα άτομο σε επεισοδιακή υπερφαγία είναι η απογοήτευση από τις συχνές και αποτυχημένες προσπάθειές του να χάσει βάρος ακολουθώντας κάποιο διαιτολογικό πρόγραμμα. Και βέβαια, σε όλες αυτές τις περιπτώσεις η ειδική ψυχοθεραπευτική αγωγή μπορεί να προσφέρει σημαντική βοήθεια».

Τι πρέπει να γνωρίζεις;
«Οι τροφές που επιλέγουν όσοι παρουσιάζουν κρίσεις επεισοδιακής υπερφαγίας είναι συνήθως φτωχές σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Έτσι, τα άτομα αυτά αρρωσταίνουν πιο εύκολα, αφού στερούν από τον οργανισμό τους τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Επιπλέον, οι binge eaters, που στην πλειοψηφία τους είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, κινδυνεύουν να εμφανίσουν διαβήτη, υπέρταση, υψηλή χοληστερόλη, καρδιαγγειακές παθήσεις, διάφορες μορφές καρκίνου και προβλήματα χολής», επισημαίνει ο κ. Ιωάννης Κακλαμάνος, πρόεδρος της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας. Ωστόσο, η ειδική ψυχοθεραπευτική αγωγή μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τους παχύσαρκους binge eaters να αντιμετωπίσουν το άγχος και την κατάθλιψη, τις πιο πιθανές δηλαδή αιτίες για την υπερκατανάλωση τροφής. Αυτό που ψάχνουν τώρα οι επιστήμονες είναι πώς οι νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου αλλά και ο μεταβολισμός επηρεάζουν την επεισοδιακή υπερφαγία.

Σημάδια συναγερμού Η επεισοδιακή υπερφαγία, όπως άλλωστε και οι άλλες διατροφικές διαταραχές (νευρογενής ανορεξία, βουλιμία), δεν μπορεί να διαγνωστεί εύκολα, γιατί τα άτομα που αντιμετωπίζουν πρόβλημα, συνήθως «κρύβονται» από τους δικούς τους. Οι διατροφολόγοι, ωστόσο, έχουν κωδικοποιήσει τα ύποπτα συμπτώματα, έτσι ώστε τα πρόσωπα του περιβάλλοντός τους να μπορούν να υποπτευτούν ότι κάτι δεν πάει καλά.

Τα άτομα λοιπόν που πάσχουν από επεισοδιακή υπερφαγία (binge eating disorder) εμφανίζουν:

*Αλλαγή στις διατροφικές τους συνήθειες (έχουν λίγη ή καθόλου όρεξη για πρωινό, ενώ τρώνε πιο πολύ μετά το δείπνο απ ό,τι κατά τη διάρκεια του δείπνου).

*Αδυναμία στις λιπαρές, τις ζαχαρώδεις και αμυλούχες τροφές (top στη λίστα των επιλογών τους τα παγωτά, οι σοκολάτες, τα τσιπς, οι πίτσες κ.ά.).

*Εριστική διάθεση και αγχώδη συμπεριφορά (εξαιτίας των ενοχών τους για τις βραδινές «κρίσεις» υπερφαγίας).

*Αύξηση στο βάρος τους και παχυσαρκία.

*Τρώνε απίστευτα γρήγορα σε σχέση με το συνηθισμένο χρόνο που κάνει κάποιος για να φάει το φαγητό του.

*Τρώνε υπερβολικές ποσότητες ακόμη κι όταν δεν είναι στ αλήθεια πεινασμένοι.

*Αφού φάνε, αηδιάζουν με τον εαυτό τους για την αδυναμία τους, τους πιάνει κατάθλιψη.

Επεισοδιακή υπερφαγία ή βουλιμία: ξεχώρισέ τις: οι binge eaters έχουν διαφορετική σχέση με την τροφή από αυτήν που έχουν τα βουλιμικά άτομα. Τα άτομα με τάσεις επεισοδιακής υπερφαγίας τρώνε με λαιμαργία το φαγητό της αρεσκείας τους (συνήθως λατρεύουν οτιδήποτε έχει λίπος και ζάχαρη), το οποίο συχνά κρύβουν στο δωμάτιό τους ή κάπου στο σπίτι και το «ξεθάβουν» όταν είναι σίγουροι πως δεν θα τους δει κανείς. Στη συνέχεια, όμως, αφού το φάνε, αηδιάζουν με τον εαυτό τους και «πνίγονται» από ενοχές. Παρ όλα αυτά, τα «επεισόδια» της μη ελεγχόμενης τροφής δεν συνοδεύονται από εμετούς ή από χρήση καθαρτικών (όπως στην περίπτωση της βουλιμίας). Χαρακτηριστικό επίσης είναι ότι τα άτομα που εμφανίζουν επεισοδιακή υπερφαγία μπορεί να κάνουν παράλληλα δίαιτα, να έχουν τηρήσει το πρόγραμμα διατροφής τους κανονικά την ημέρα, αλλά το βράδυ να σπεύδουν στο περίπτερο και να αγοράζουν σοκολάτες, γαριδάκια, τσιπς κ.ά. για να τα καταβροχθίσουν μέσα σε δευτερόλεπτα.

Αποκαλυπτική έρευνα
Σύμφωνα με έρευνα του Εργαστηρίου Ψυχολογικής Συμβουλευτικής Φοιτητών του Πανεπιστημίου Αθηνών τα αποτελέσματα της οποίας παρουσιάστηκαν σε ημερίδα με θέμα «Διατροφικές Συνήθειες και Ψυχοσωματική Υγεία», υψηλό ποσοστό φοιτητών (83,7%) αναφέρουν ότι καταναλώνουν συστηματικά έτοιμες τροφές, ενώ ένα επίσης μεγάλο ποσοστό (82,6%) μέσω του φαγητού αναστέλλουν τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνουν. Από τα συναισθήματα αυτά το άγχος, η μοναξιά, τα προβλήματα στη δουλειά, τις σπουδές ή τις σχέσεις με το άλλο φύλο είναι τα κυρίαρχα. Επίσης, η έρευνα κατέδειξε ότι το 75% των κοριτσιών προβληματίζονται για την εξωτερική τους εμφάνιση και θέλουν να χάσουν κιλά.

Να θυμάσαι:
*Όλες οι διατροφικές διαταραχές συνήθως ξεκινούν στην εφηβεία.

*Οι νεαροί ασθενείς συχνά παραλείπουν γεύματα, λατρεύουν το junk food και προτιμούν να τρώνε «περίεργες» ώρες, όπως αργά το βράδυ.

*Η επεισοδιακή υπερφαγία απαντάται συνήθως σε άτομα με παχυσαρκία και ψυχολογικά προβλήματα.

*Η συγκεκριμένη διαταραχή συνδέεται επίσης με αυξομειώσεις του σωματικού βάρους και δίαιτες «γιο-γιο». Δηλαδή οι πάσχοντες έχουν προσπαθήσει επανειλημμένα να χάσουν βάρος, εφαρμόζοντας αυστηρές δίαιτες, τις οποίες αφήνουν και ξαναπαίρνουν τα κιλά .

*Η θεραπεία επικεντρώνεται στο να συνειδητοποιήσει το άτομο τα αίτια που το οδηγούν στην κρίση υπερφαγίας.

ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ