Ξεκινάς να κάνεις μόνη έλεγχο της υγείας σου! Λάθος! Ναι, καλά διάβασες. Κάποιες εξετάσεις όχι μόνο είναι άσκοπες, αλλά πρέπει να αποφεύγονται κιόλας, όταν δεν συντρέχει λόγος.

Αν και οι προληπτικές εξετάσεις μπορεί να αποδειχτούν σωτήριες για τη διάγνωση μιας νόσου και την αντιμετώπισή της στα πρώιμα στάδια- με αποτέλεσμα οι πιθανότητες πλήρους ανάρρωσης να αυξάνονται κατακόρυφα- η κατάχρησή τους ενδέχεται σε ορισμένες περιπτώσεις να αποβεί επικίνδυνη. Ποιές όμως είναι οι εξετάσεις που πρέπει να γίνονται και με ποιά συχνότητα και ποιές πρέπει να αποφεύγονται; Την απάντηση μας δίνουν ο δρ Ιωάννης Τούντας, αν. καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής Παν/μίου Αθηνών και δ/ντής του Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής, και ο δρ Τάσος Σπαντιδέας, παθολόγος, κλιν. φαρμακολόγος, διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών.

Δεν είναι ίδιες για όλους
Οι προληπτικές εξετάσεις θα πρέπει να γίνουν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής όλων μας, καθώς ο ρόλος τους στη διατήρηση της καλής μας υγείας είναι καταλυτικός.

* Θα πρέπει να επαναλαμβάνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, τα οποία θα υποδείξει ο γιατρός σου (συνήθως 1-3 χρόνια). Χρειάζεται να τονιστεί, όμως, πως οι προληπτικές εξετάσεις δεν είναι οι ίδιες για όλους, καθώς άλλα προβλήματα ενδέχεται να αντιμετωπίσει ένα έφηβο κορίτσι και άλλα ένας ηλικιωμένος άντρας! Επιπλέον, το ατομικό αλλά και το οικογενειακό ιστορικό παίζουν σημαντικό ρόλο. Το ίδιο και ο τρόπος ζωής κάθε ανθρώπου. Ο μόνος, λοιπόν, τρόπος να δεις ποιες εξετάσεις είναι οι κατάλληλες για την περίπτωσή σου, είναι να επισκεφθείς το γιατρό και να συζητήσεις αναλυτικά μαζί του. Στη συνέχεια εκείνος θα σε κατευθύνει καταλλήλως!

Ιδού οι υποχρεωτικές
Αν αναρωτιέσαι ποιες είναι τελικά οι εξετάσεις στις οποίες καλό είναι να υποβληθείς προληπτικά, ακολούθησε τις συστάσεις του δρ Σπαντιδέα:

* Γενική αίματος & ούρων

* ΤΚΕ

* Ουρία

* Ουρικό οξύ

* Ολικά λιπίδια

* Καλή και κακή χοληστερίνη.

Επίσης, μερικές φορές ενδέχεται να χρειαστούν και οι τρανσαμινάσες. Αν υπάρχει ειδικό ιστορικό ή αν κάποια απο αυτές τις εξετάσεις είναι εκτός των φυσιολογικών ορίων, τότε θα πρέπει να εξεταστεί ο θυρεοειδής ή γίνουν ειδικές εξετάσεις για το συκώτι.

Και οι... περιττές
"Είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα γίνεται κατάχρηση των εξετάσεων. Συγκεκριμένα, γίνεται περίπου 30-40% αλόγιστη χρήση εξετάσεων, φαρμάκων, εισαγωγών στα νοσοκομεία και εγχειρήσεων", μας λέει ο δρ Τούντας. Πώς όμως θα γνωρίζουμε ποιες εξετάσεις θα πρέπει να αποφεύγουμε στα πλαίσια του προληπτικού ελέγχου; Ας δούμε τι μας απαντά ο δρ Τούντας:

1. Τσεκάπ χωρίς καθοδήγηση: "Το ετήσιο τσεκάπ είναι άσκοπο. Αντίθετα, ο προληπτικός έλεγχος πρέπει να γίνεται ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και το ιστορικό σε τακτικά διαστήματα, τα οποία θα ορίσει μόνο ο γιατρός".

2. Μαστογραφία χωρίς προγραμματισμό: "Πολλές γυναίκες την κάνουν κάθε χρόνο μετά τα 40, ενώ πρέπει να γίνεται κάθε δύο με τρία χρόνια, αν δεν συντρέχει κάποιος λόγος".

3. Ακτινογραφία θώρακος: "Δεν χρειάζεται ποτέ να γίνεται προληπτικά, καθώς λαμβάνουμε ακτινοβολία", καταλήγει ο δρ Τούντας.

4. Αιματολογικές χωρίς λόγο: "Πολλά άτομα κάνουν εξετάσεις -όπως κάλιο, νάτριο, ασβέστιο, μαγνήσιο κ.ά.- τη στιγμή που δεν έχουν κανένα λόγο να τις κάνουν! Ή, σε αρκετές περιπτώσεις, ξεκινούν έλεγχο καρκινικών δεικτών από την ηλικία των 20 ετών, χωρίς αυτό να ενδείκνυται", προσθέτει ο κ. Σπαντιδέας.

5. Αξονικές τομογραφίες: "Πολλοί υποβάλλονται άσκοπα σε αυτές, ενώ θα μπορούσαν να λύσουν το πρόβλημα με ένα υπερηχογράφημα ή με μία μόνο ακτινογραφία. Μία αξονική ισοδυναμεί με 100 απλές ακτινογραφίες, ενώ η ακτινοβολία της είναι πολλαπλάσια από αυτήν της απλής ακτινογραφίας".

Κίνδυνοι και σπατάλη χρόνου
"Καμία ιατρική εξέταση δεν είναι άμοιρη κινδύνου. Η κατάχρηση των ιατρικών εξετάσεων κρύβει κινδύνους για την υγεία, είναι σπατάλη χρήματος και, ακόμη κι αν παραχωρούνται από τα ταμεία μας, στο τέλος τις χρεωνόμαστε, δεν υπάρχει δωρεάν περίθαλψη", σημειώνει ο δρ Τούντας.

Ναι στον οικογενειακό γιατρό
Συμπέρασμα; "Για να αποφύγει κάποιος τις πολλές εξετάσεις, ας μην πηγαίνει κατευθείαν σε ειδικούς γιατρούς. Καλύτερα να έχει ένα γιατρό-σύμβουλο όπως ίσχυε παλαιότερα με τον οικογενειακό γιατρό-, ο οποίος θα τον συμβουλεύει για τις προληπτικές εξετάσεις που χρειάζεται ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και το ιστορικό του. Οι εξετάσεις π.χ., για τον έλεγχο της χοληστερίνης, του σακχάρου κ.λπ., αν κάποιος είναι υγιής, δεν θα πρέπει να γίνονται παρά μόνο κάθε τρία χρόνια", καταλήγει ο δρ Τούντας.

ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΡΙΝΑ ΜΑΝΘΕΑΚΗ