Η μεγάλη αίθουσα του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών μεταμορφώνεται σ΄ ένα μεγάλο καράβι και μπαρκάρει για τον κόσμο της φαντασίας εκεί που ζούνε πειρατές, θαλασσόλυκοι, γοργόνες και καρχαρίες, χελιδονόψαρα, φάλαινες και ψάρια νησιά. Το καράβι ταξιδεύει σε διαφορετικές εποχές σε θάλασσες, στο βυθό και στα αστέρια, όπως ακριβώς και στα όνειρά μας. Φουρτούνες, ναυάγια, ψάρια-νησιά, πειρατές στην κοιλιά ενός γιγάντιου ψαριού Οι ιστορίες άλλοτε είναι η συνέχεια των τραγουδιών, άλλοτε παραμύθια ναυτικά με φάλαινες και καρχαρίες κι άλλοτε απλά μια προσευχή.
Πίσω από τις μαγικές αυτές εικόνες κρύβονται ο Θάνος Μικρούτσικος - στη μουσική- και η Μαρία Παπαγιάννη - στα κείμενα, καθώς οι δύο τους συνέθεσαν ένα θέαμα για μικρούς και μεγάλους, βασισμένο στα θρυλικά τραγούδια του Σταυρού του Νότου.
Οι δύο βασικοί συντελεστές του εξαιρετικά πρωτότυπου και ενδιαφέροντος αυτού εγχειρήματος μάς μίλησαν για τις ναυτικές αυτές ιστορίες που με πυξίδα τις εικόνες του Νίκου Καββαδία θα μας ταξιδέψουν σε άλλες εποχές από τις 22 έως τις 30 Δεκεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
e-go: Τι θα δούμε μέσα σ΄ αυτές τις ναυτικές ιστορίες του Νίκου Καββαδία;
Θ. Μικρούτσικος: Όλες οι ιστορίες αυτής της παράστασης ξεκινάνε από τα τραγούδια μου σε ποίηση Νίκου Καββαδία, αυτά δηλαδή που γνωρίσαμε ως ο Σταυρός του Νότου και οι Γραμμές των Οριζόντων. Τραγούδια που είναι πια γεγονός ότι έχουν εγγραφεί στις συνειδήσεις τριών γενεών και μάλιστα όχι ως μνήμη αλλά ως παρόν και ευελπιστώ ως μέλλον. Και αυτό γιατί η δική μου ανάγνωση στον Καββαδία δεν περιορίστηκε στην θαλασσινή εκδοχή της ποίησης του όσο στην βαθύτερη ουσία της που περικλείεται στις φράσεις: «Να κατακτάς το αδύνατο» και να «λυπάσαι αυτούς που δεν ονειρεύονται» Κι έτσι φτιάχτηκε από τη Μαρία Παπαγιάννη το μουσικό παραμύθι, δηλαδή η περιπέτεια του «Ταξιδεύοντας με τον Σταυρό του Νότου» με τραγουδιστές, ηθοποιούς, μουσικούς, χορευτές, σκηνικά και κουστούμια.
e-go: Ποιους ήρωες θα δούμε να ανεβαίνουν στα καράβια του Καββαδία;
Μαρία Παπαγιάννη: Ναύτες, πειρατές και γυναίκες που τους περιμένουν στη στεριά. Τα καράβια ταξιδεύουνε στο χρόνο. Πρώτος οικοδεσπότης σε ένα σύγχρονο πλοίο ο ασυρματιστής Μαυρής. Ένας ανήσυχος ναυτικός που μπαρκάρει για τα νησιά Λοφούτεν αναζητώντας το παραμύθι που του λεγε ο παππούς του και ο πλοίαρχος Νάγκελ. Ο ήρωας μυστήριο, ο άνθρωπος φάντασμα είναι ένας μικρόσωμος Μαλαίος ναύτης, ο Ναχαμές Νακαχαναμόκο που βρέθηκε ξαφνικά πάνω στο τρικάταρτο Πράσινος Παπαγάλος. Καπετάνιος του ήταν ο Μπάρμπα Γουίλιαμς. Στα ταξίδια μας θα συναντήσουμε μέσα στην κοιλιά ενός τεράστιου ψαριού όλο το πλήρωμα του πειρατικού του Κάπτεν Τζίμυ που ακόμα και μέσα από τα σκοτάδια που βρίσκονται καταριούνται τον προδότη τον Κάπτεν Φλιντ. Και να μην ξεχάσουμε τον Μόμπι Ντικ που στη δική μας παράσταση φτιάχνει βάρκες και ξέρει να ερμηνεύει τα όνειρα. Αυτός θα αναλάβει να σώσει την όμορφη Γιουδήθ από τα χέρια του Ιρλανδού γίγαντα Μάχον Μακ Μάχον. Αυτοί κι άλλοι πολλοί θα ανέβουν στα καράβια του «Ταξιδεύοντας με τον Σταυρό του Νότου».
e-go: Τι ήταν αυτό που σας ενέπνευσε σ΄ αυτούς τους δύσκολους καιρούς που διανύουμε ώστε να ασχοληθείτε μ΄ αυτήν την παράσταση;
Θ. Μικρούτσικος : Η ποίηση πάντα φώτιζε τον δρόμο μου σε όλες τις εποχές μέσα από τα κείμενα μεγάλων δασκάλων ελλήνων και ξένων. Και η δημιουργία μου στο μεγαλύτερο μέρος της έχει να κάνει με την ποίηση. Καβάφης αλλά και Ρεμπώ, Ρίτσος αλλά και Μαγιακόβσκι, Αναγνωστάκης, Σεφέρης, Μπρεχτ, Βιγιόν, Μπλέηκ, Κλωντέλ, Καρυωτάκης αρχαίοι τραγικοί και τόσοι άλλοι που χάραξαν το ίχνος του ανθρώπυ μέσα στους στίχους και στα κείμενά τους. Περίοπτη όμως η θέση του Καββαδία στην προσωπική μου μυθολογία. Αλλά όπως είπα και πριν με την αποκάλυψη της ποιητικής του ουσίας που είναι η διερεύνηση των ορίων μας, το όνειρο να μην γίνεται καπνός και η ανατροπή της μίζερης καθημερινότητας. Περισσότερο από ποτέ χρειάζεται αυτή την ποίηση η βάρβαρη εποχή μας. Τώρα που ο μύθος της καπιταλιστικής ελευθερίας καταρρέει ακόμα και σε όσους παλιότερα δεν ήθελαν να το παραδεχτούν. Τώρα περισσότερο από ποτέ χρειάζεται –ειδικά οι νέοι που είναι η ελπίδα μας- να χορέψουμε πάνω στο φτερό του καρχαρία.
e-go: Τι σας δυσκόλεψε περισσότερο στη συγγραφή του πρωτότυπου αυτού παραμυθιού;
Μ. Παπαγιάννη: Αυτό που με δυσκόλεψε ήταν ότι έπρεπε να σταθώ δίπλα σε μύθους όπως ήταν για μένα τα ποιήματα του Καββαδία αλλά και τα τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου. Για πολύ καιρό αντί να το χαρώ ήθελα να το βάλω στα πόδια. Ευτυχώς όμως όταν έχεις για καπετάνιο στο ταξίδι τον Θάνο Μικρούτσικο όλα μοιάζουν πιο εύκολα. Ο Θάνος πιστεύει στους συνεργάτες του και με την ορμή του και το πάθος του μας παρέσυρε για μια φορά ακόμα όλους στο όραμά του.
e-go: Πόσο προσιτή μπορεί να είναι η ποίηση του Καββαδία στα παιδιά και πόσο μπορεί να τα αγγίξει σήμερα;
Θ. Μικρούτσικος : Πιστεύω πως η Τέχνη για τα παιδιά είναι μια τέχνη άνευ περιορισμών. Μια τέχνη χωρίς σκόντο και όρια. Γιατί βασίζεται στην φαντασία των παιδιών που είναι χωρίς όρια. Αντίθετα με τις φόρμες που αφορούν τους ενήλικες που πολλές φορές είναι τυποποιημένες για πολλούς λόγους. Η τέχνη για τα παιδιά δεν πρέπει να «παιδιακίζει». Έτσι τα υποτιμάς και τα προετοιμάζεις για την μαζική εμπορευματοποιημένη μασημένη «καλλιτεχνική» μορφή που θα ακολουθήσει και βεβαίως πλημμυρίζει μέσω της εικόνας την εποχή μας. Τα σπουδαία παραμύθια αν τα ακούσουμε ή τα διαβάσουμε προσεχτικά είναι γεμάτα ανατροπές, απρόβλεπτες καταστάσεις και προτρέπουν τον αναγνώστη στο ξεπέρασμα των καταγεγραμμένων δυνατοτήτων του. Αυτό κάνει και ο Καββαδιακός λόγος, αλλά και το παραμύθι της Παπαγιάννη με τον τρόπο που εγώ αντιμετώπισα.
e-go: Ποια μηνύματα επιδιώκετε να περάσετε στις παιδικές ψυχές;
Μ. Παπαγιάννη: Συνηθίζω να λέω ότι δεν μ΄ αρέσουν τα μασημένα διδάγματα κι ότι το κάθε παιδί βρίσκει αυτό που εκείνο μόνο ψάχνει σε μια παράσταση. Θα απαντήσω όμως στην ερώτησή σας με δυο αποσπάσματα από το έργο. Ο ασυρματιστής Μαυρής επέλεξε να ταξιδέψει μ΄ ένα καράβι που το λένε Τραβέρσο. Γιατί όπως εξηγεί ο ίδιος «Τραβέρσο σημαίνει κόντρα στον καιρό. Κόντρα σ΄ όλους αυτούς που μας καβαλάνε σαν τα κύματα. Τραβέρσο σημαίνει να τα δίνεις όλα για να ζήσεις το δικό σου όνειρο..» Και να σταθώ σε κάτι ακόμα στο τέλος του έργου. Συζητάνε δυο ναύτες. Ρωτάει ο ένας : «Και τι έμαθες απ΄ όλα αυτά τα ταξίδια;» Κι ο δεύτερος ναύτης απαντάει: « Κάτι που μου ΄πε κάποτε ένας ποιητής: Λυπήσου αυτούς που δεν ονειρεύονται…».
e-go: Ποιο από τα ποιήματα του Καββαδία σας κέντρισε περισσότερο;
Μ. Παπαγιάννη: Πολλά ποιήματα σ΄ όλο αυτό το ταξίδι δεν έβγαιναν από το μυαλό μου. Ο «Νάγκελ» έδωσε την αφορμή για να ξεκινήσει το παραμύθι. Ο «Σταυρός του Νότου» και το ταξίδι στ΄ αστέρια. . Η «Γυναίκα» έκρυβε την εμμονή του Θάνου για το «χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία». Οι «7 Νάνοι» το τραγούδι που έχει φορέσει χρόνια κατάσαρκα ο δημιουργός του. Κι ύστερα πάντα σαν προσευχή η «Θεσσαλονίκη» ένα τραγούδι που μ΄ έχει συντροφέψει χρόνια από τότε που ήμουνα φοιτήτρια στην πρωτεύουσα του Βορρά.
e-go: Όλη αυτή η μαζική κατάθλιψη που βιώνουμε σαν άτομα και σαν έθνος μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη στη φαντασία των παιδιών;
Θ. Μικρούτσικος : Μα η πρόθεση όσων δημιουργούν αυτές τις συνθήκες που έφεραν την μαζική κατάθλιψη και απόγνωση είναι να δημιουργήσουν στρατιωτάκια και μηχανές για την εμπέδωση και λειτουργία του συστήματος που έχει εγκαθιδρυθεί με στόχο τον υπερπλουτισμό και το κέρδος των ελαχίστων. Γι΄ αυτό πετσοκόβουν τα ανήσυχα μυαλά και την φαντασία των νέων ανθρώπων με τα εκπαιδευτικά συστήματά τους. Για να βγάζουν υπάκουα ανθρωπάκια βάσει των επιταγών της αγοράς.
Αυτά τα ξέραμε από καιρό. Τώρα όμως αποκαλύφτηκαν σε περισσότερους. Στο χέρι μας είναι να αλλάξουμε τα πράγματα. Και όσοι από εμάς είμαστε στο πλοίο Τραβέρσο που αρμενίζει χρόνια κόντρα στον καιρό, να μην τα παρατήσουμε τώρα. Τα νέα παιδιά – ήρθε ο καιρός- να ζήσουν σ΄ ένα καλύτερο κόσμο.
Γεωργία Οικονόμου
INFO:
Τι: Θάνος Μικρούτσικος, «ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΤΟΥ ΝΟΤΟΥ»
Μουσικό παραμύθι
Που: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών- ΑΙΘΟΥΣΑ ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ
Πότε: Δέκα Παραστάσεις από 22 - 30 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2011
Η προπώληση άρχισε.
Τιμές εισιτηρίων: από 14€ και φοιτητικό 7€.
ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ - Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη 1, 11521, Αθήνα
Τμήμα εισιτηρίων - Τηλ.: 210 7282333, Fax: 210 7282300
e-mail: [email protected]
