Μαρία Γοργία: Μπήκε με μια ομάδα ενηλίκων στο νηπιαγωγείο [συνέντευξη]

03.03.2016
Μετά την παράσταση «Στην άκρη του βατήρα», η ομάδα χορού Αμάλγαμα παρουσιάζει αυτές τις ημέρες το «Νηπιαγωγείο». Ένα νέο έργο που ερευνά και εμπνέεται από τη θεματική «Ενήλικας-Παιδί», τη θεματική του ενήλικα που εμφανίζει ανήλικες συμπεριφορές και υποκινείται από ψυχικούς μηχανισμούς που απαντώνται στα πρώτα χρόνια της ζωής, εκείνα της νηπιακής ηλικίας. Το Υπερεγώ του ανήλικου ενήλικα, δεν είναι παρά η άλλη εκδοχή του παιδικού ναρκισσισμού.

Εμείς μιλήσαμε με την Μαρία Γοργία, που συλλάβει, χορογραφήσει, σκηνοθετήσει και σκηνογραφήσει την πρωτότυπη αυτή παράσταση.

Πείτε μας λίγα λόγια για αυτό το …Νηπιαγωγείο

Αυτό το καλοκαίρι άρχισα να ψάχνω στα βαθιά νερά της παιδικής μου ηλικίας. Οι ανωριμότητες της εποχής των μνημονίων, των δημοψηφισμάτων και των τιμωρητικών συμπεριφορών, άρχισαν να μοιάζουν με τις συμπεριφορές του ανήλικου-ενήλικα, του τραυματισμένου παιδιού που δε μπορεί παρά να τραυματίσει και εκείνο με τη σειρά του την επόμενη γενιά ή τους πιο οικείους του.

Ποιες ήταν οι πηγές έμπνευσής σας;

Έχοντας ως πηγή έμπνευσης τα δικά μου παιδικά χρόνια και με λίγη παρέα τον Φρόιντ και την εφυέστατη θεωρία του σε σχέση με τα στάδια ανάπτυξης του παιδιού και τον ναρκισσισμό, την Alice Miller που μιλά για τα απωθημένα τραύματα της παιδικής ηλικίας που δημιουργούν ανήλικες, προβληματικές συμπεριφορές στον ενήλικα, αλλά και τη διαπίστωση ότι οι ναρκισσιστικές διαταραχές αποτελούν την κύρια μάλλον πάθηση των τελευταίων δεκαετιών σύμφωνα με τον Κρίστοφερ Λας, άρχισε να δημιουργείται το νέο έργο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ.

Η αφήγηση είναι ένα μείγμα πραγματικότητας και fiction, ένα κράμα αποτελούμενο από το βιογραφικό μου, την πολιτικοκοινωνική πραγματικότητα και τη φαντασία.


Τι θέλετε να πάρει μαζί του ο θεατής;

Ο θεατής θέλω να νιώσει συνένοχος σε κάποιες σκηνές του έργου. Σε άλλες να αναρωτηθεί και να προβληματιστεί γύρω από τη σχέση του τραύματος από την παιδική ηλικία με τον εγωκεντρισμό-ναρκισσισμό, αλλά και την αναπαραγωγή συμπεριφορών των οποίων ήταν δέκτης σε μικρή ηλικία.

Πού αγγίζει η παράσταση αυτή το σήμερα;

Νομίζω, η ανωριμότητα, η ανηλικίωση του ενήλικα, «ανθίζει» σε όλα τα επίπεδα! Από την οικογένεια και τις διαπροσωπικές μας σχέσεις, μέχρι την πολιτική, όχι μόνο της χώρας, αλλά και της Ευρωπαικής Ένωσης, του ΔΝΤ, των τραπεζών κτλ.

Συναντάμε συχνά ενήλικες με ανήλικες συμπεριφορές; Πόσο κρύβουμε όλοι μας έναν ανήλικο μέσα μας;

Θα έλεγα ότι συναντώ, εγώ τουλάχιστον, πολύ συχνά, συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού μου....Ο ανήλικος βέβαια δεν κρύβεται...Είναι ολοφάνερος. Οι ναρκισσιστικές διαταραχές που συσχετίζονται με αυτό το παιδικό Εγώ, είναι όλο και πιο συχνές. Είναι σαν, η κρίση στη Δύση και η αλματώδης ανάπτυξη του νεοφιλελευθερισμού, να τις έχει αναπαράξει σε μεγαλύτερο μάλλον βαθμό, από ό,τι παλαιότερα. Αυτό διατείνεται και ο Κρίστοφερ Λας στο βιβλίο του «Αμερικάνικος Ναρκισσισμός», αν και το βιβλίο αναφέρεται στις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα στην Αμερική.

Σε ποιο βαθμό η παράσταση είναι διαδραστική;

Στο Νηπιαγωγείο ζητάμε από το κοινό να ακολουθεί τις οδηγίες που θα του δίνονται κατά τη διάρκεια της σκηνικής δράσης. Υπάρχουν διάφορα είδη συμμετοχής του κοινού στο έργο, αλλά δε θέλω να αποκαλύψω περισσότερα...Σε ένα τμήμα του έργου, το σύνολο του κοινού δημιουργεί τη σκηνική εικόνα και η δράση του ορίζεται κυρίως από την περφόρμερ Σάνια Στριμπάκου. Σε άλλο τμήμα το κοινό γίνεται αυτόπτης μάρτυρας σε απόσταση αναπνοής από αυτό που συμβαίνει. Η βιωματική εμπειρία είναι ένας από τους κύριους στόχους μου στο έργο αυτό. Χωρίς την ύπαρξη και τη συναίνεση του κοινού, αρκετές σκηνές δε μπορούν να πραγματοποιηθούν.

Ποιος ο ρόλος της κίνησης στην παράσταση;

Η κίνηση, όπως και σε άλλες χορογραφίες της ομάδας Αμάλγαμα, είναι σωματική έκφραση. Αποφεύγω τη «χορευτική» και τη στυλιζαρισμένη κίνηση τα τελευταία 8 ίσως και παραπάνω χρόνια , εκτός κι αν σημειολογικά συσχετίζεται με αυτό που θέλω να εκφραστεί. Παρόλα αυτά, τα έργα είναι πολύ θα έλεγα απαιτητικά ως προς την τεχνική του χορευτή. Από το 2008 μέχρι σήμερα η κίνηση συνομιλεί με το λόγο, αλλά και συχνά το αντικείμενο. Αρχικά ο λόγος ήταν πιο αραιός. Κίνηση και λόγος δημιουργούν πότε αντιφατικές, πότε ομόφωνες εικόνες και νοήματα, αλλά ενίοτε αινιγματικές και σουρεαλιστικές χροιές.

Πείτε μας δυο λόγια για την ομάδα Αμάγαλμα και για τους στόχους της…

Αυτό που διαπιστώνω και δε μπορώ να το πιστέψω, είναι ότι το Αμάλγαμα κλείνει 20 χρόνια δημιουργικής παρουσίας το Σεπτέμβριο του 2016. Το Αμάλγαμα, το μείγμα ανόμοιων, επιλεγμένων στοιχείων, που κατά την ένωση διατηρούν τα ατομικά χαρακτηριστικά τους, πέρασε από μια πορεία, όπου αρχικά, ( τα πρώτα 4-5 χρόνια) ασχολήθηκε πολύ με τη φόρμα, τη σύνθεση της κίνησης στο χώρο και στο χρόνο, την έμφαση στη λεπτομέρεια. Στη συνέχεια, η προσωπική μου ανάγκη ενασχόλησης με ανθρωποκεντρικά θέματα, οδήγησε στη δημιουργία έργων με αναφορές στην κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα, στην ιστορία της Ελλάδας, στην κατασκευή της έμφυλης ταυτότητας, στις στερεοτυπικές συμπεριφορές, και πιο πρόσφατα, θέματα που πηγάζουν από τον πυρήνα ή από τα εσώτερα του ανθρώπινου ψυχισμού.

Μελλοντικά σχέδια;

Τουρνέ του έργου ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ, αλλά και του έργου «στην άκρη του βατήρα», από το καλοκαίρι και έπειτα. Επίσης ένα σεμινάριο χορογραφικής σύνθεσης.

Γεωργία Οικονόμου
[email protected]