Ο θεατροποιός Μπρουσκόν φτάνει με τον περιπλανώμενο θίασό του, δηλαδή το γιο, την κόρη και τη γυναίκα του, στο πανδοχείο μιας λιλιπούτειας κοινότητας, προκειμένου να παίξουν για ένα μόνο βράδυ το μοναδικό έργο του Μπρουσκόν, τον «Τροχό της Ιστορίας».
Εμείς μιλήσαμε με τη Δήμητρα Βλαγκοπούλου και προσπαθήσαμε να μάθουμε όσο το δυνατό περισσότερα για την παράσταση.
Τι σας γοήτευσε στο έργο αυτό του Μπέρνχαρντ;
Με γοήτευσε και με συγκίνησε ο ίδιος ο ήρωας του έργου, ο Μπρουσκόν.Τα περισσότερα έργα του Μπέρνχαρντ είναι εκτενείς μονόλογοι προσώπων.Έτσι και στον Θεατροποιό ο Μπρουσκόν είναι ένα πρόσωπο που μονολογεί ακατάπαυστα.Μπροστά στον ξενοδόχο του πανδοχείου που καταφθάνει ή στα παιδιά του, αλλά και τις στιγμές που είναι μόνος του. Ακόμα και τότε οι σκέψεις του γίνονται λόγια.Ποτέ όμως δεν υπάρχει ουσιαστικά ακροατής γιατί ποτέ δεν απευθύνεται και ο ίδιος σε κάποιον παρά στον εαυτό του. Η παρουσία τους απλά επανατροφοδοτεί την ανάγκη του να μιλήσει. Εκτίθεται μπροστά τους σε εξομολογήσεις βαθύτατων προσωπικών σκέψεων που ασφυκτιούν μέσα του.Αν οι σκέψεις είχαν φωνή θα μιλούσαν κάπως έτσι.Κάνοντας κύκλους,πισωγυρίσματα,χρονικά άλματα και επαναλήψεις.Μ αυτό τον τρόπο ταξιδεύουν απενεχοποιημένα μέσα μας.'Οταν όμως αποφασίζουμε να τις εκφράσουμε τις δομούμε,τις παραλλάσσουμε,τις ωραιοποιούμε,τις “χτενίζουμε”. Για τον Μπρουσκον είναι τόσο επιτακτική η ανάγκη να ειπωθούν , τη στιγμή που συντελούνται μέσα του. Έτσι όπως είναι-αυτούσιες,ακατέργαστες,ανάγλυφες,ατελείς-έρμαια της κριτικής,του χλευασμού και της αδιαφορίας όλων.Η ελευθερία της ομιλούσας σκέψης του τον καθιστά δέσμιο ενός μονήρη,απελπισμένου και αναπόδραστου παραληρήματος.Αυτή η απόλυτη έκθεση της ύπαρξής του είναι για μένα το πιο συγκινητικό στον Θεατροποιό του Μπέρνχαρντ.
Ποια θέματα πραγματεύεται ο Θεατροποιός;
Ο Θεατροποιός είναι ένα έργο γραμμένο ξεκάθαρα-αλλά όχι μόνο-για το θέατρο. Ο “ηθοποιός κρατικού θεάτρου” Μπρουσκόν καταφθάνει σ'ένα παρηκμασμένο πανδοχείο της Αυστριακής επαρχίας με τον περιοδεύοντα οικογενειακό του θίασο,τη γυναίκα του και τα δύο του παιδιά,για να παίξουν το μοναδικό έργο που ο ίδιος έγραφε επί χρόνια τον “Τροχό της Ιστορίας”. Ο Μπέρνχαρντ επιλέγει έναν “αποτυχημένο” διανοούμενο ηθοποιό προκειμένου να εμβαθύνει στο νόημα του θεάτρου και κατ'επέκταση της ζωής.Στο πώς το θέατρο επηρεάζει και επηρεάζεται από τη ζωή και πώς εμπλέκεται ανάμεσά τους το μοιραίο του χαρακτήρα του καλλιτέχνη οδηγώντας τον είτε στην εκπλήρωση είτε στην υπαρξιακή συντριβή , όπως στην περίπτωση του Μπρουσκόν.Η σαρωτική κριτική που ασκεί στο θέατρο όσο προχωρά και εμβαθύνει στις πιο πικρές διαπιστώσεις και ματαιώσεις που ο ήρωας βίωνει γίνεται με καταλυτικό χιούμορ δημιουργώντας μια ιλαροτραγική ατμόσφαιρα που το παράφορο και το γελοίο της ανθρώπινης ύπαρξης συνυπάρχουν διαρκώς όπως συμβαίνει στη ζωή , αλλά όπως και στο θέατρο.Ταυτόχρονα μέσα στο ίδιο νήμα σκέψεων σχολιάζει τη φριχτή κοινωνία της Αυστρίας με τους γραφειοκρατικούς μηχανισμούς,τους καταπιεστικούς θεσμούς και τις ναζιστικές αντιλήψεις. “Αυτή η χώρα δεν αξίζει ούτε το χαρτί που τυπώνονται οι χάρτες της.Παγίδα για την τέχνη κύριέ μου. Παγίδα για την τέχνη”.
Τι το ιδιαίτερο θα δούμε στην προσέγγιση αυτή του Ακύλλα Καραζήση;
Η προσέγγιση της παράστασης σε σκηνοθεσία Ακύλλα Καραζήση βασίστηκε στην ιδιαιτερότητα της δύναμης του κειμένου του Μπέρνχαρντ. Ξετυλίχθηκε και ακολουθήθηκε με μεγάλη προσοχή το νήμα της σκέψης του ήρωα φωτίζοντας τις διαρκείς εναλλαγές των θεμάτων όπως αυτές συνειρμικά αλλά και αυθαίρετα συντελούνται μέσα του. Αναδεικνύντας επισής το χιούμορ που η σαρκαστική γραφή του Μπέρνχαρντ διαρκώς υπαγορεύει και τέλος ακολουθώντας τον ήρωα στην έκθεση των πιο πιο αποκαλυπτικών και σκοτεινών περιοχών της ύπαρξής του. Οι μηχανισμοί του θεάτρου που υποδυκνύει ο ίδιος ο Μπέρνχαρντ δια στόματος Μπρουσκόν γίναν η βάση και για την δική μας παράστασή μας.
Μιλήστε μας λίγο για το δικό σας ρόλο
Στην παράσταση υποδύομαι την κόρη του Μπρουσκόν τη Σάρα που μαζί με τον αδερφό και τη μητέρα τους αποτελούν το θίασο του Μπρουσκόν και παίζουν στον “Τροχό της Ιστορίας” του.Τόσο η Σάρα όσο και ο αδερφός της Φερούτσιο σε αντιδιαστολή με τον Μπρουσκόν είναι σχεδόν βουβά πρόσωπα που λειτουργούν ως αποδέκτες αλλά και ως μοχλοί των εμμονικών σκέψεων και συμπεριφορών του.Όμως μέσα στο νοσηρό οικογενειακό περιβάλλον μεταξύ τους λειτουργούν συνωμοτικά προκειμένου να υποφέρουν τον παράφρονα και ενίοτε βίαιο πατέρα, παραιτημένοι ωστόσο από οποιδήποτε προσπάθεια να ανατρέψουν ή να διαφύγουν αυτής της οικογενειακής θεατρικής ειρκτής. Η Σάρα, ο πιο ευάλωτος δέκτης των εξουσιαστικών και ευνουχιστικών συμπεριφορών του Μπρουσκόν, είναι η μόνη που για μια στιγμή θα συναισθανθεί με τρυφερότητα τον πατέρα της, όταν αυτός οδηγείται στην απόλυτη κατάρρευση.
Πού αγγίζει ο Θεατροποιός το σήμερα;
“Το θέατρο είναι μια διαστροφή χιλιετιών που η ανθρωπότητα έχει ξετρελαθεί μαζί της”. Η φράση αυτή από τον Θεατροποιό αποδεικνύει πως ένα έργο που μιλάει για το θέατρο θα βρίσκεται πάντοτε στη θεατρική επικαιρότητα.Και καθώς το θέατρο είναι απόλυτα συνυφασμένο με τη ζωή και την ανθρώπινη ύπαρξη σε οποιαδήποτε χρονική,ιστορική και πολιτική περίοδο ο Θεατροποιός του Μπέρνχαρντ θα αγγίζει και θα αφορά τον άνθρωπο και την τέχνη.
Αγαπημένη φράση από το έργο.
“Πουθενά αλλού σ 'αυτόν τον κόσμο το ψεύδος δεν είναι πιο μεγάλο και πιο συναρπαστικό απ'ότι στο θέατρο”.
“Μιλώ άρα υπάρχω”.Η φράση αυτή χαρακτηρίζει τον Μπέρνχαρντ. Πόσο αυτό γίνεται πράξη στον Θεατροποιό και τι εξυπηρετεί;
Η φιλοσοφική διατύπωση του Καρτέσιου “Σκέφτομαι άρα υπάρχω” αντικαθίσταται από τον Μπέρνχαρντ από το “Μιλώ άρα υπάρχω”.Έτσι και ο Μπρουσκόν στον Θεατροποιό είναι πρόσωπο που η ύπαρξή του συγκροτείται και ανασυγκροτείται από τη διαρκή ανάγκη του να μιλάει ακατάπαυστα.Και πιο συγκεκριμένα να σκέφτεται δυνατά. Η σιωπή του ανθρώπου που απομονωμένος από τον κόσμο και το περιβάλλον του , βυθίζεται στις ατέρμονες σκέψεις του , εδώ γίνεται λόγος -φανατικός, μέσα από τον οποίο οδηγείται στην ίδια απομόνωση , αδυνατώντας να συνυπάρξει με τους άλλους , υποφέροντας όμως μόνον έτσι την υπό διακύβευση κατά τ'άλλα ύπαρξη του.
Μελλοντικά σχέδια.
Μετά τον Θεατροποιό σε σκηνοθεσία Ακύλλα Κραζήση που ανεβαίνει στο Θέατρο Πόρτα κάθε Παρασκευή και Σάββατο από 19/03 , θα συμμετέχω το καλοκαίρι στην Αντιγόνη σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού στην Επίδαυρο.
Γεωργία Οικονόμου
[email protected]
