«Γη και Θάλασσα» σε παγκόσμια πρώτη από τον Γιώργο Κουρουπό

16.03.2017
Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών παρουσιάζει το νέο έργο του Γιώργου Κουρουπού «Φωνή Δρυός», που είναι εμπνευσμένο από το Μαντείο της Δωδώνης, σε πρώτη παγκόσμια την Τετάρτη 22 Μαρτίου, στις 8:30 το βράδυ, στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης. Στη συναυλία, η οποία τιτλοφορείται «Γη και Θάλασσα», θα ακουστούν επίσης αποσπάσματα από τη μουσική του Γ. Κουρουπού για το μπαλέτο «Οδύσσεια» του Τζον Νοϋμάγερ. Το έργο ερμηνεύεται για πρώτη φορά με τη μορφή αυτόνομης σουίτας.

Στη συναυλία «Γη και Θάλασσα», τις συνθέσεις του Γ. Κουρουπού ερμηνεύουν οι σολίστ Άρτεμις Μπόγρη (σοπράνο) και Τάσος Αποστόλου (μπάσος-«Φωνή Δρυός», αφηγητής-«Οδύσσεια»). Μαζί τους, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Την ΚΟΑ διευθύνει ο Μίλτος Λογιάδης. Συμμετέχει χορωδιακό σύνολο υπό τη διδασκαλία του Νίκου Βασιλείου, ο οποίος έχει αναλάβει και τη μουσική προετοιμασία. Στον σχεδιασμό φωτισμών, ο Γιώργος Τέλλος. Στη «Φωνή Δρυός», σε ρόλο αφηγήτριας η Ιουλίτα Ηλιοπούλου, ενώ την εικαστική επιμέλεια των προβολών που συνοδεύουν τα μουσικά μέρη έχει ο Τάκης Μαυρωτάς.

Η ιδέα για τη δημιουργία της «Φωνής Δρυός» γεννήθηκε, όταν ο συνθέτης επισκέφθηκε, την άνοιξη του 2012, το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων και το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης.

Αναφερόμενος στη σημασία του Μαντείου της Δωδώνης ως πηγής έμπνευσης, ο Γ. Κουρουπός γράφει:

«Έμεινα έκπληκτος στη θέα των μολύβδινων πινακιδίων, με τα απτά προαιώνια ερωτήματα των ανθρώπων στους θεούς, που μόνον αυτοί μπορούν να προβλέψουν το μέλλον και να το αποκαλύψουν στους θνητούς μέσω των ιερέων τους.

Στον χώρο του θεάτρου, και ειδικότερα στον χώρο της τωρινής βελανιδιάς, έμαθα για τη διαδικασία της μαντικής λειτουργίας και τη σημασία των φυσικών ήχων ως φορέων των πολύτιμων απαντήσεων, που αποκωδικοποιούσε η Ιέρεια-Πελειάς.

Ήταν σαν κάποιος να με προκαλούσε να αναπαραστήσω νοητά –και προφανώς ως συνθέτης μουσικά– αυτή την ηχητική και πλήρη νοημάτων πανδαισία.

Γυρίζοντας ρίχτηκα στη μελέτη όσων ιστορικών και αρχαιολογικών πηγών, ελληνικών και ξένων, μπορούσα να βρω. Τα έμπειρα και αφοσιωμένα στελέχη του Μουσείου Ιωαννίνων και ο ίδιος ο διευθυντής, κ. Κωνσταντίνος Σουέρεφ, με βοήθησαν με ιδιαίτερη προθυμία.

Επιθυμία μου δεν ήταν να αναπαραστήσω τη αρχαία τελετή χρησμοδότησης, αλλά να εκφράσω το δέος του ανθρώπου απέναντι στο άγνωστο και την προαιώνια προσπάθειά του να βρει απαντήσεις στα βασανιστικά ερωτήματα που, όπως καταμαρτυρούν τα πινακίδια της Δωδώνης, δεν άλλαξαν από τον Όμηρο έως σήμερα.»

Τα κείμενα του έργου είναι μια επιλογή από αυθεντικά ερωτήματα των επισκεπτών του Μαντείου της Δωδώνης στην αρχαιότητα.

Το κείμενο της «Παράβασης» είναι μια σύνθεση-ανάπλαση της Ιουλίτας Ηλιοπούλου βασισμένη σε κείμενα των Αισχύλου, Πίνδαρου, Ευριπίδη, Ερμή Τρισμέγιστου, Κικέρωνα, Πλούταρχου, Ιάμβλιχου, Διονύσιου Σολωμού και Οδυσσέα Ελύτη.

Συντελεστές «Φωνής Δρυός»
Άρτεμις Μπόγρη, σοπράνο

Τάσος Αποστόλου, μπάσος

Ιουλίτα Ηλιοπούλου, αφηγήτρια

Αγγελίνα Τκάτσεβα, σόλο τσίμπαλομ (ρώσικο σαντούρι)

Λευτέρης Φραγκιουδάκης, κρητικό λαούτο

Κρατική Ορχήστρα Αθηνών: διευθύνει ο Μίλτος Λογιάδης

Εικαστική επιμέλεια προβολής Τάκης Μαυρωτάς

«Oδύσσεια»

Μουσική για το ομώνυμο μπαλέτο του John Neumeier

Το μπαλέτο «Οδύσσεια» βασίζεται στο ομηρικό έπος και ακολουθεί την αφήγηση των διαφορετικών επεισοδίων από το μακρύ ταξίδι του Οδυσσέα, μετά τον Τρωικό Πόλεμο. Το έργο παρουσιάστηκε, σε αυτή την αρχική του μορφή, ως συμπαραγωγή του ΜΜΑ και της Κρατικής Όπερας του Αμβούργου στο Μέγαρο (1995), στην Κρατική Όπερα του Αμβούργου (1995-96), στo Βασιλικό Θέατρο της Κοπεγχάγης (2002) και σε άλλες χώρες.

Ο συνθέτης επεξεργάστηκε εκ νέου την παρτιτούρα του 1995 και διαμόρφωσε από το υλικό της μια σουίτα, δηλαδή μια σειρά από ορχηστρικά κομμάτια, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους από σύντομα κείμενα που προέρχονται από την ομηρική «Οδύσσεια» σε μετάφραση του αείμνηστου Δημήτρη Μαρωνίτη. Σε αυτή τη νέα μορφή θα ερμηνευτεί το έργο στις 22 Μαρτίου στο Μέγαρο.

Ο Γ. Κουρουπός γράφει για τη καινούργια εκδοχή της «Οδύσσειας»: «Τα μέρη της ορχήστρας ανταποκρίνονται πιο πολύ στα στοιχεία της διήγησης, που θα μπορούσε κανείς να τα χαρακτηρίσει “δυναμικά”. Είναι, για παράδειγμα, ηχητικές αναλογίες της θάλασσας, που δεν ελευθερώνει ποτέ τον Οδυσσέα από τα δεσμά της. Τα μέρη μουσικής δωματίου ανταποκρίνονται κυρίως σε στιγμές ηρεμίας, όταν ο Οδυσσέας διακόπτει την περιπλάνησή του. Υπάρχουν επίσης αντιστοιχίες ανάμεσα στους βασικούς ήρωες της σκηνικής δράσης και στα όργανα σόλο».

Τα σύντομα κείμενα που εισάγουν τα μουσικά μέρη του έργου, είναι αποσπάσματα από την Οδύσσεια σε μετάφραση Δημήτρη Μαρωνίτη.

Συντελεστές «Oδύσσεια»:

Τάσος Αποστόλου, αφηγητής

Άρτεμις Μπόγρη, σολίστ

Γιάννης Καραμπέτσος, τρομπέτα

Δημήτρης Σέμσης, βιολί

Τριαντάφυλλος Λούκας, βιολί

Οικονόμου Γιάννης, όμποε

Κρατική Ορχήστρα Αθηνών: διευθύνει ο Μίλτος Λογιάδης

Συντελεστές συναυλίας

Νίκος Βασιλείου, μουσική προετοιμασία

Χορωδοί: Βασίλης Ασημακόπουλος, Λεωνόρα Γαϊτάνου, Εύα Γαλογαύρου, Θεοδώρα Ζήκου, Νίκος Ζιαζιάρης, Ορέστης Καρύδας, Νίκος Μασουράκης, Κωνσταντίνα Στράνη

Γιώργος Τέλλος, σχεδιασμός φωτισμών

Info:

Πότε: Τετάρτη 22 Μαρτίου, στις 8:30 το βράδυ

Που: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης

Εισιτήρια:

9,00 € • 15,00 € • 22,00 € • 30,00 € (Διακεκριμένη Ζώνη)

5,00 € (Φοιτητές, νέοι, άνεργοι, ΑΜΕΑ) • 8,00 € (65+, πολύτεκνοι)

Πληροφορίες: 210 72.82.333, www.megaron.gr