Δημοσιευμένο στα 1797, "O Ιταλός" της Ανν Ράντκλιφ αποτελεί, ίσως, το καλύτερο παράδειγμα γοτθικού μυθιστορήματος. Η συγγραφέας δημιουργεί ζωγραφικά ταμπλώ από σκηνές ενός κόσμου γεμάτου μυστήριο, σκοτεινά αινίγματα, πινελιές φρίκης και αδιόρατου φόβου. Η κυριαρχία του υπερφυσικού πάνω στο φυσικό κατακλύζει την μοίρα των ανθρώπων και την ροή των πραγμάτων.
Οι ηθικές και αισθητικές προεκτάσεις του μυθιστορήματος της Ράντκλιφ στήνονται πάνω σ' έναν υποδειγματικό καμβά γοτθικής γραφής, μία σύνθεση ψυχολογίας του τρόμου και ποιητικής αφήγησης. Σήμα κατατεθέν της "βασίλισσας του γοτθικού μυθιστορήματος" θα γίνουν οι σχεδόν ζωγραφικές απεικονίσεις της φύσης και των τοπίων που θ' αγκαλιάσουν τα πεπρωμένα των σκοτεινών ηρώων και ηρωίδων της.
Η υπόθεση
Η δράση του παρόντος ξετυλίγεται στην Νότια Ιταλία του 1764, σ' έναν σκιώδη κόσμο όπου το έγκλημα, η καχυποψία, ο φόβος, οι βασανισμοί, ο έρωτας, η Ιερά Εξέταση και η θρησκευτική πίστη διαδέχονται το ένα το άλλο σε μία παράξενη ισορροπία. Ο μοχθηρός καλόγερος Σκεντόνι, ο Ιταλός, ίσως το πιο σατανικό συγγραφικό δημιούργημα της Ράντκλιφ, αλλά και μια από τις κλασικότερες μορφές "κακού" στην ιστορία του μυθιστορήματος, θα μετατρέψει τον αδάμαστο έρωτα της Έλενας και του Βιντσέντσιο σε μιαν ατελείωτη καταδίωξη, υποκινούμενος από τους προσωπικούς του δαίμονες αλλά και με την σύμπραξη της αδίστακτης μαρκησίας Βιβάλντι. Μυστήριο, σασπένς, υπερβολή και παράφορος συναισθηματισμός από μία συγγραφέα που αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη από τις πρώτες γραμμές. Μια γυναικεία λογοτεχνική φωνή που εκτός από την ακαταμάχητη αφηγηματικότητά της, κατάφερε συνειδητά να αποτυπώσει στα μυθιστορήματά της, τα κοινωνικά και τα ιδεολογικά προβλήματα της εποχής της.
Η συγγραφέας
Η Ανν Ράντκλιφ γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 9 Ιουλίου του 1764. Ο πατέρας της ο Γουίλιαμ Γουώρντ ήταν έμπορος και τα νεανικά της χρόνια τα πέρασε κοντά στον πλούσιο θείο της Τόμας Μπέντλεϋ. Φοίτησε στο Μπαθ και στα 23 της χρόνια, το 1787, παντρεύτηκε τον εκδότη των "Αγγλικών Χρονικών" Γουίλιαμ Ράντκλιφ.
Το 1790 εκδίδεται το μυθιστόρημα της "Ένα Σικελικό Ρομάντσο", για το οποίο ο Σερ Γουώλτερ Σκοτ υποστήριξε ότι ήταν το πρώτο σύγχρονο αγγλικό παράδειγμα ποιητικού μυθιστορήματος.
Το 1791 εκδίδεται "Το Ρομάντσο του Δάσους" και ακολουθούν "Τα Μυστήρια του Ουδόλφου" το 1794, και "Ο Ιταλός" το 1797, τα οποία την καθιερώνουν ως συγγραφέα και εξαπλώνουν την φήμη της. Πολλά από τα βιβλία της μεταφράζονται στα Γαλλικά και τα Ιταλικά. Έγραψε επίσης Τα κάστρα του Άθλιν και του Ντάνμπαϊν, το Γκαστόν ντε Μπλοντβίλ, κ.ά.
Στο αποκορύφωμα της φήμης της σταμάτησε να γράφει και πέθανε το 1823 στις 7 Φεβρουαρίου υστέρα από μια κρίση άσθματος.
Η σημασία του έργου της, καθ' όλα σημαντική, δεν άφησε ανεπηρέαστα τα ευρωπαϊκά δρώμενα στο χώρο του μυθιστορήματος. Το γοτθικό μυθιστόρημα ή Γκόθικ όπως επικράτησε, δέσποσε στην αγγλική λογοτεχνία του 18ου αιώνα και η Ράντκλιφ μαζί με τον Οράτιο Γουόλπολ θεωρείται δικαίως ως η αυθεντικότερη εκπρόσωπός του.
Λίγα λόγια για το Γκόθικ
Το γοτθικό μυθιστόρημα δέσποσε στην αγγλική λογοτεχνία του 18ου αιώνα. Οι διακριτές αρχές του επικεντρώνονται στο σφοδρό συναισθηματισμό, στην προσπάθεια εντυπωσιασμού και στη μελοδραματική ποιότητα της γραφής. Το πρώτο απτό δείγμα γοτθικής γραφής εντοπίζεται στα 1764 με την έκδοση του Κάστρου του Οτράντο του Οράτιου Γουόλπολ.
Το είδος της γοτθικής γραφής, με αρκετά έντονο το ποιητικό και περιγραφικό στοιχείο, απέπνεε μια σκοτεινή ατμόσφαιρα, ενώ οι περιγραφές των επιβλητικών τοπίων και των εφιαλτικών χώρων που περιέβαλαν τις ζωές των απεγνωσμένων ηρώων και ηρωίδων, ντύνονταν διαρκώς με ένα πέπλο μελαγχολίας. Αντίστοιχα, το μεταφυσικό στοιχείο ήταν διακριτό και η μοίρα των ανθρώπων καθοριζόταν, απόλυτα από την επιρροοή του. Μοτίβα, όπως οι κυνηγημένοι έρωτες, οι ανυπέρβλητοι ηρωισμοί, το Κακό ενσαρκωμένο σε σατανικές ανθρώπινες μορφές, η αγωνία και οι δολοπλοκίες επανέρχονται συχνά και καθορίζουν το στιλ και το υλικό από το οποίο άντλησαν την έμπνευσή τους οι συγγραφείς του Γκόθικ.
Σαν κίνημα, το Γκόθικ δέχτηκε πολλές επιθέσεις καθώς ο ιδιαίτερα συναισθηματικός χαρακτήρας των έργων και η εξιδανίκευση των προσώπων «ενοχλούσε» μιας και δεν μπορούσε να ταυτιστεί άμεσα με την πραγματικότητα με την πραγματικότητα. Η εποχή της λογικής και του κανόνα του 18ου αιώνα στην Αγγλία, ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με την ανάγκη των γοτθικών συγγραφέων να αγγίξουν και να περιγράψουν το συναίσθημα, τις σκοτεινές μύχιες σκέψεις, το αδιόρατο κακό, το μεταφυσικό.
Εκδόσεις Στοχαστής
Τίτλος: Ο Ιταλός
Συγγραφέας: Ανν Ράντκλιφ
Μετάφραση: Θάνος Σακκέτας
Σελίδες: 620
ISBN: 960-303-135-6
