Baby Swimming: Βουτήξαμε στην πισίνα με τα...μωρά! [συνέντευξη + photos]

07.12.2014
Της μόδας είναι τα τελευταία χρόνια το baby swimming (κολύμβηση βρεφών και νηπίων) και όλο και περισσότεροι γονείς ρωτούν και ενημερώνονται για το που μπορούν να παρακολουθήσουν με τα παιδιά τους τα πρόγραμμα εκμάθησης και ανάπτυξης βασικών κολυμβητικών ικανοτήτων με τη μορφή παιχνιδιού…

Οι επιλογές πλέον άπειρες, καθώς διαρκώς και από παντού «ξεπετιούνται» όμιλοι baby swimming. Διαφημιστικά για μαθήματα σε πισίνες γυμναστηρίων, σχολείων, δημοτικών, ιδιωτικών και δημόσιων κολυμβητηρίων κατακλύζουν καθημερινά τους γονείς προτρέποντάς τους να ξεκινήσουν μαθήματα. Το εύρος των διδάκτρων τεράστιο. Οι απόψεις για το πώς το παιδί είναι σωστό να μαθαίνει να κολυμπάει συγκεχυμένες. Άλλοι προπονητές διαρρηγνύουν τα ιμάτια τους πως το σωστό είναι να φορούν τα παιδιά τουβλάκια, άλλοι είναι υπέρμαχοι των βατραχοπέδιλων, άλλοι των σανίδων, άλλοι του τίποτα.

Και την τελική απόφαση καλούμαστε να πάρουμε εμείς οι γονείς. Τι τελικά είναι το σωστό, ποια είναι τα πραγματικά οφέλη του αθλήματος και ποιοι οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν.. ελάχιστοι έχουν καταλάβει και γνωρίζουν. Με αφορμή όλες αυτές μας τις απορίες ψάξαμε και βρήκαμε την Uδρία, το μοναδικό ίσως αθλητικό club στην Ελλάδα που εξειδικεύεται στη βρεφική και νηπιακή κολύμβηση. Σύμβουλος του προγράμματος είναι η Μαργαρίτα Κοντζιά, η οποία πρώτη το 1999 εισήγαγε στη χώρα μας προγράμματα βρεφικής κολύμβησης, και είναι η μοναδική στην Ελλάδα - και μία από τις λίγες παγκοσμίως - εξειδικευμένη εκπαιδεύτρια (Κάτοχος Μεταπτυχιακού Τίτλου (MASTER) στο baby swimming, όπως και Εκπαιδεύτρια baby swimming U.S.S.S.A. (United States Swim School Association), Αustswim και αποκλειστική εκπρόσωπός της στην Ελλάδα για την εκπαίδευση προπονητών κολύμβησης και baby swimming*.

Έτσι, εμείς όχι μόνο μιλήσαμε με την Μαργαρίτα Κοντζιά, αλλά και βάλαμε τα μαγιό μας και βουτήξαμε μαζί με τα... μωράκια στην πισίνα του ΟΑΚΑ για να αποκτήσουμε μία πιο... ολοκληρωμένη άποψη!

Ποια είναι τα οφέλη του baby swimming; Πραγματικά τεράστια, καθώς η νευρομυϊκή ανάπτυξη των βρεφών δεν έχει ολοκληρωθεί και έτσι είναι πιθανό να επηρεαστεί η συνολική τους ανάπτυξη μέσω της κατάλληλης φυσικής και πνευματικής εξάσκησης. Το νερό με τα χαρακτηριστικά του (σύσταση, άνωση, αντίσταση κ.λ.π.) παρέχει στα βρέφη ένα οικείο περιβάλλον και πολλές ευκαιρίες για αισθητήρια ενεργοποίηση που δε θα μπορούσαν να έχουν από κάπου αλλού, τουλάχιστον από τόσο νωρίς.

Έρευνες, παράλληλα, έχουν αποδείξει ότι τα προγράμματα κολύμβησης σε βρέφη και νήπια υποστηρίζουν τη γενικότερη ανάπτυξή τους, επιδρώντας θετικά στην κινητική, μυϊκή και νευροψυχική ανάπτυξή τους. Με την κολύμβηση, τα παιδιά αποκτούν προσαρμοστικότητα στα ερεθίσματα, θάρρος και υψηλότερο βαθμό εμπιστοσύνης στον εαυτό τους, ενώ ταυτόχρονα γίνονται πια ανεξάρτητα. Επίσης έχει τονισθεί η θετική επίδραση των προγραμμάτων βρεφικής κολύμβησης στην ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών, τις αντιληπτικές ικανότητες και την ευφυΐα τους. Παράλληλα ισχυροποιείται το ανοσοποιητικό τους σύστημα, δεν παθαίνουν συχνά ωτίτιδες και αρρωσταίνουν λιγότερο (Κοντζιά, Κώστα, Κουρτέσης & Τζέτζης, 2004, Ahrendt, 1997, Serebriakova et al., 1989). Βελτιώνεται η όρεξή τους, ενώ ο ύπνος τους γίνεται πιο ευχάριστος και ήρεμος, αφού το νερό ρυθμίζει το μυϊκό τους τόνο και τους δημιουργεί μία αίσθηση χαλάρωσης.

Παράλληλα, η συμμετοχή των γονιών ενδυναμώνει τη σχέση γονέα-παιδιού ενώ, διαμέσου της επαφής με τα άλλα βρέφη, αναπτύσσεται η κοινωνικότητά τους.

Τέλος, σημαντικό στοιχείο αποτελεί η εκμάθηση βασικών κολυμβητικών κινήσεων και δεξιοτήτων που βοηθούν τα παιδιά να είναι πιο ασφαλή στο νερό. Με τον τρόπο αυτόν δημιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες ώστε τα παιδιά να αγαπήσουν την κολύμβηση.

Από ποια ηλικία μπορεί ένα παιδάκι να ξεκινήσει να κολυμπά; Οσο πιο νωρίς τόσο καλύτερα! Πράγματι, τα βρέφη στην ηλικία των 6 μηνών εκτελούν αντανακλαστικές κολυμβητικές κινήσεις και αντανακλαστικό κράτημα της αναπνοής, όταν βρίσκονται κάτω από το νερό. Αυτό συμβαίνει γιατί όταν τα βρέφη βυθιστούν στο νερό, λόγω της αντανακλαστικής κίνησης της επιγλωττίδας, μπορούν να κρατήσουν την αναπνοή τους χωρίς να γίνει κατάποση. Στα νήπια αυτό θα πρέπει να διδαχθεί από την αρχή, γιατί η συγκεκριμένη αντανακλαστική κίνηση χάνεται με το χρόνο καθώς το βρέφος μεγαλώνει. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που η εκμάθηση της κολύμβησης πρέπει να ξεκινάει από την ηλικία των 6 μηνών, ώστε να καλλιεργηθούν αυτά τα χαρακτηριστικά και η δεξιότητα αυτή να αποτελεί μία εκούσια δεξιότητα. Πολλοί ερευνητές και επιστήμονες συμφωνούν ότι η αντανακλαστική κολύμβηση είναι η πρωτογενής κινητική συμπεριφορά που έχουν τα νεογνά στο νερό αμέσως μετά τη γέννα, ως μια φυλογενετική ανάμνηση από τη ζωή τους πριν γεννηθούν.

Αν οι αντανακλαστικές αυτές κινήσεις καλλιεργηθούν σωστά, μπορούν να γίνουν εκούσιες κολυμβητικές κινήσεις από τον 11ο μήνα και -μέσω των κατάλληλων ερεθισμάτων και της σωστής καθοδήγησης- να οδηγήσουν στην εκμάθηση αυτόνομης κολύμβησης από την ηλικία των 16 μηνών! Βεβαίως, ακόμα και μετά την ηλικία των 6 μηνών, δεν είναι ποτέ αργά τα παιδιά να αρχίσουν την κολύμβηση ώστε να αποκομίσουν τα σημαντικά οφέλη του baby swimming.

Τα παιδάκια που έχουν θέματα με το αναπνευστικό τους, όπως άσθμα, μπορούν να έρθουν σε εσάς; Βεβαίως! Πολλοί παιδίατροι συστήνουν την κολύμβηση ως την καλύτερη μορφή άσκησης και την προτείνουν για τη βελτίωση των προβλημάτων του αναπνευστικού, κυρίως του άσθματος.

Πολλές φορές εκδηλώνεται η ανησυχία από τους γονείς ότι η συμμετοχή των μικρών παιδιών στα προγράμματα baby swimming μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο των ασθενειών ή άλλων επιβαρυντικών καταστάσεων για την υγεία. Όταν η συντήρηση της πισίνας και η διατήρηση της ποιότητας του νερού είναι άριστες (όπως οι πισίνες όπου πραγματοποιούνται τα μαθήματα του Family Athletic Club “Uδρία”), ο κίνδυνος για την υγεία των παιδιών είναι μηδαμινός.

Σε ποια ηλικία τα παιδιά που κάνουν baby swimming κολυμπούν μόνα τους; Δεν υπάρχει ακριβής απάντηση σε αυτή την ερώτηση. Το πότε θα κολυμπήσουν τελικά ένα παιδί είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, όπως της ηλικίας που ξεκίνησε το baby swimming, της συχνότητας παρακολούθησης των μαθημάτων, του χαρακτήρα και των φυσικών ικανοτήτων του. Συνήθως τα παιδιά από 1 - 1 ½ ετών μπορούν να κολυμπούν ανεξάρτητα με το μακαρόνι, γύρω στα 2-2 ½ έτη τους μπορούν να καλύπτουν μία απόσταση 2 μέτρων από τον τοίχο ή τον εκπαιδευτή προς το γονέα και συνήθως μέχρι τα 3 έτη τους κολυμπούν ανεξάρτητα. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι όσο καλοί κολυμβητές και αν είναι τα παιδιά μας, θα πρέπει να υπάρχει πάντα η επίβλεψη του ενήλικα σε απόσταση ενός βραχίονα.

Υπάρχουν διάφορες απόψεις για το αν τα παιδιά πρέπει κατά την εκμάθηση κολύμβησης να τους φοράμε μπρατσάκια, τουβλάκια, σωσίβια. Τι τελικά πρέπει να κάνουμε; Τα βοηθητικά μέσα (μπρατσάκια, τουβλάκια κ.λ.π.) δημιουργούν μία λανθασμένη στάση κολύμβησης στο νερό. Τα παιδιά μαθαίνουν να είναι κάθετα στο νερό και μετά υπάρχει μεγάλη δυσκολία για να μάθουν να έχουν τη σωστή οριζόντια θέση και να βάζουν το κεφάλι μέσα στο νερό. Επιπλέον, δημιουργούν μία λανθασμένη αίσθηση ασφάλειας και μία εξάρτηση από τα συγκεκριμένα βοηθητικά μέσα. Στο Family Athletic Club “Uδρία’’ βασιζόμαστε στα πρότυπα προγράμματα εκμάθησης της Αυστραλίας όπου από τους πρώτους κιόλας μήνες προσπαθούμε τα παιδιά να μάθουν τη σωστή στάση σώματος, να βάζουν το κεφάλι τους μέσα στο νερό και να κολυμπούν ελεύθερα.

Υπάρχουν κίνδυνοι στο babyswimming; Δεν ελλοχεύει κανένας κίνδυνος ατυχήματος, εφόσον οι πισίνες τηρούν όλες τις προδιαγραφές ασφάλειας και η εκμάθηση γίνεται με τη συμμετοχή των γονιών. Συγχρόνως με τα μαθήματα κολύμβησης γίνεται και εκμάθηση ορισμένων ναυαγοσωστικών δεξιοτήτων τόσο στα παιδιά όσο και στους γονείς τους για την πρόληψη ατυχημάτων. Θα πρέπει οι γονείς, πριν γραφτούν σε κάποιο πρόγραμμα babyswimming, να ρωτούν για τις προδιαγραφές ασφάλειας και καθαρισμού της πισίνας αλλά και για την εκπαίδευση του προπονητή. Ο εκπαιδευτής θα πρέπει να διαθέτει τις απαραίτητες γνώσεις για να πραγματοποιεί τα προγράμματα με ασφάλεια και σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά της ηλικίας των παιδιών.

* Σημειώστε επίσης πως όλοι οι εκπαιδευτές στην “Uδρία” είναι καθηγητές φυσικής αγωγής, πλήρως εκπαιδευμένοι στη βρεφική κολύμβηση, κάτοχοι πτυχίου ναυαγοσωστικής και οι μόνοι που διαθέτουν πτυχίο προπονητών κολύμβησης και baby swimming της Αustswim.

* Προσοχή! Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχει επίσημος φορέας εκπαίδευσης baby swimming. Μόλις το 2013 το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης προσκάλεσε τη Μαργαρίτα Κοντζιά να διδάξει το baby swimming στην ειδικότητα της Κολύμβησης και Αναψυχής καθώς και στα μαθήματα Κολύμβησης και Αναψυχής των Τ.Ε.Φ.Α.Α. στην Κομοτηνή. Γι΄αυτό και οι γονείς θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί στην επιλογή των προγραμμάτων baby swimming και καλό θα είναι να πληροφορηθούν, πριν γράψουν τα παιδιά τους σε κάποιο αντίστοιχο πρόγραμμα, για τα πτυχία και που έχουν εκπαιδευτεί οι προπονητές.

Συνέντευξη- επιμέλεια: Γεωργία Οικονόμου

Φωτογραφίες: Κική Παπαδοπούλου