Υπάρχει κάτι μαγικό και υπέροχα κινηματογραφικό στον τρόπο με τον οποίο ο Ντέιβιντ Φίντσερ καταργεί τον τέταρτο τοίχο στο σινεμά του, και δεν αναφέρομαι μόνο στα πορνοκαρέ του «Fight Club»: Η αποδόμηση που λαμβάνει χώρα στο «Ζodiac» είναι διακριτική και απόλυτα λειτουργική, καθώς μετατρέπει τον θεατή σε πιόνι της παρτίδας που παίζεται στην οθόνη. Ο Φίντσερ και οι συνεργάτες του στήνουν έναν εγκεφαλικό, άλυτο γρίφο παρατηρώντας συμπεριφορές αυτοκαστροφικές και εμμονοληπτικές, όπως ακριβώς το κοινό παρακολουθεί τους ίδιους να καταλαμβάνονται από τη δική τους εμμονή, με τα πάντα από την απεικόνιση της εποχής μέχρι τις λεπτομερείς ερμηνείες να τάσσονται στο κυνήγι μιας αλήθειας παγκόσμιας και προσωπικής (για τον δημιουργό) την ίδια στιγμή. Ο θεατής μετατρέπεται σε συνένοχο χάρη και στον τρόπο με τον οποίο δέχεται τη ροή των στοιχείων, η οποία έχει σαν αποτέλεσμα μια φιλμική δομή σχεδόν πρωτόγνωρη για το είδος. Αρνούμενοι να συμμορφώσουν τη σπουδή τους με κανόνες αφήγησης, ο Φίντσερ και ο σεναριογράφος Τζέιμς Βάντερμπιλτ συμπυκνώνουν με διόλου ισομερή τρόπο αλληλοσυγκρουόμενα στοιχεία, μυστηριώδεις γρίφους, ασαφή συμβάντα σε μικρές βόμβες γεγονότων προς τέρψη ενός κοινού που ξέρει να θρέφεται με φόβο και πληροφορία. Οταν τα φώτα απομακρύνονται, το σκοτάδι της ανθρώπινης ψυχής είναι το μόνο που παραμένει για να κρατήσει παρέα στους καταραμένους ήρωες που παραδομένοι στην εμμονή τους συνεχίζουν την καταδικασμένη τους αναζήτηση, εγκαταλειμμένοι από τους πάντες, σε μια προδιαγεγραμμένη πορεία δίχως κάθαρση. Ο χρόνος γίνεται σχετικός, οι ρυθμοί αλλάζουν φαινομενικά, μένοντας στην πραγματικότητα απολύτως ίδιοι. Και τα άγονα έτη δίνουν τη θέση τους το ένα στο επόμενο υπό τους ήχους -και μόνο αυτούς- ενός μουσικού μοντάζ-ταυτότητας για την ενδιάμεση εποχή, η εκτεταμένη διάρκεια του οποίου (σύμφωνα με την αρχική επιθυμία του δημιουργού) είναι η πιο ουσιαστική και θαρραλέα διαφορά με την αρχική έκδοση της ταινίας. Ο έλεγχος που ασκεί ο Φίντσερ στο υλικό του είναι τουλάχιστο εντυπωσιακός, είτε μιλάμε για την ενδελεχή του ματιά σε διαδικασίες και συμπεριφορές, είτε για τα μακροσκελή, αποστομωτικά πλάνα που οριοθετούν τα εγκλήματα του Ζόντιακ, είτε για τις υπολογισμένες απεικονίσεις των κεντρικών χαρακτήρων. Από το εξαιρετικό ρόστερ ξεχωρίζει ένας αβίαστα καθηλωτικός Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ, επιτέλους στο σερί των ερμηνειών που πάντοτε του άξιζαν. Και κάπως έτσι ο σπουδαίος σκηνοθέτης καταφέρνει να ολοκληρώσει μια από της πληρέστερες και πιο πολυεπίπεδες μελέτες πάνω στον θρίαμβο του κακού, που μας έχει δώσει ποτέ ο κινηματογράφος. Εδώ ο τρόμος είναι αόρατος, καλύπτει σαν πέπλο τα πάντα και ο άνθρωπος απλά αδυνατεί να του φωτίσει το πρόσωπο. Είναι ο Ζόντιακ, είναι ο Ψυχρός Πόλεμος, είναι η 11η Σεπτεμβρίου, είναι ο Τζον Ντόου του επίσης κατάμαυρου «Seven», είναι κάθε εφιάλτης που είχατε ποτέ στον ύπνο ή στο ξύπνιο σας. Επιφανειακά δίχως κορυφώσεις, το ατμοσφαιρικό νουάρ του Φίντσερ κρύβει στην πραγματικότητα μια σιωπηλή έκρηξη σε κάθε του δευτερόλεπτο: Το «Ζodiac» δεν είναι παρά η απέλπιδα και φιμωμένη κραυγή μιας κοινωνίας που βουλιάζει στο σκοτάδι χωρίς να το καταλαβαίνει.

DVD EXTRAS
Ολοκληρώνοντας μια έκδοση που κάθε σινεφίλ οφείλει να έχει στο ράφι του, το directors cut του Ντέιβιντ Φίντσερ είναι κατά έξι λεπτά μεγαλύτερο (με σημαντικότερη προσθήκη μια δίλεπτη μαύρη κάρτα που αντικαθιστά την κάρτα με τον τίτλο που αναφέρει «πέντε χρόνια μετά» και αυτή όπου ο Μαρκ Ράφαλο με τον Αντονι Εντουαρντς παρουσιάζουν την εξέλιξη της υπόθεσης ανεύρεσης του δολοφόνου στον ανώτερο τους με τη βοήθεια ενός μικροφώνου α λα Αγγελοι του Τσάρλι). Το δεύτερο δισκάκι περιλαμβάνει ένα καθηλωτικό ντοκιμαντέρ για την αληθινή ιστορία του Ζόντιακ, making of αναλύσεις για την τεχνική του Φίντσερ, έναν ηχητικό σχολιασμό από τον ίδιο, καθώς και άλλους δύο: έναν από τους Ντάουνι Τζούνιορ και Γκίλενχαλ, κι έναν από τον σεναριογράφο Βάντερμπιλτ μαζί με τον θρυλικό νουάρ συγγραφέα Τζέιμς Ελρόι.

ΘΟΔΩΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ