ΤΟΥ ΖΑΝ ΚΟΚΤΟ
ORPHE / 1948, DVD, ΠΕΡΙΟΧΗ 2, WIDESCREEN (1.85:1), BFI
Εργο πρωτίστως ενός ποιητή και δευτερευόντως ενός σκηνοθέτη, αυτή η διασκευή του αρχαίου ελληνικού μύθου του Ορφέα συνοψίζει ιδανικά την ιδιοσυγκρασιακή φιλμογραφία του Κοκτό. Και αν για πολλούς από τους μελετητές του πολυσχιδoύς καλλιτέχνη καμία από τις μετέπειτα ταινίες του δεν άγγιξε ποτέ τα ύψη της απόλυτης «ομορφιάς» της «Πεντάμορφης Και Του Τέρατος» του 1946, για ακόμη περισσότερους ο «Ορφέας» υπήρξε η μεγάλη συνάντηση της ιδιοφυϊας του Κοκτό με την πολιτική διάσταση που (οφείλει να) ενυπάρχει σε κάθε μεγάλο έργο Τέχνης.
Τοποθετώντας τον μύθο του Ορφέα που θα ταξιδέψει στον άλλο κόσμο για να συναντήσει τη νεκρή αγαπημένη του στο μεταπολεμικό Παρίσι, ο Κοκτό κινηματογραφεί στην πραγματικότητα έναν εφιάλτη για έναν κόσμο που βρίσκεται στο μεταίχμιο ζωής και θανάτου. Ο ποιητής/ήρωάς του (ο εραστής του σκηνοθέτη εκείνη την εποχή και πρωταγωνιστής σχεδόν όλων των ταινιών του, Ζαν Μαρέ) βρίσκεται περικυκλωμένος από διανοούμενους που σπαταλούν τον χρόνο τους αγνοώντας το κοινωνικοπολιτικό σκηνικό που φλέγεται, από την ηχώ συνθημάτων που μοιάζουν να αντηχούν τις μέρες του ναζισμού, από τα ερείπια μιας πόλης που καταρρέει προσπαθώντας να επουλώσει τις πληγές της, από αγόρια που μόλις αρθρώνουν τους πρώτους όρους του λεξικού του rock n roll, από τη διάχυτη οσμή του θανάτου. Το κλασικό (μέσα από καθρέφτες) πέρασμά του στον άλλο κόσμο δεν είναι παρά η ανυπομονησία του για μια νέα εποχή που θα βρει τον κόσμο παραδομένο σε έναν άλλο πόλεμο, αυτό των ιδεών. Ακριβώς εκεί όπου ο Κοκτό αποτίει φόρο τιμής στην παράδοση του νουάρ, στο κλασικό χολιγουντιανό «ψέμα» και στην ανεξάντλητη δεξαμενή των σουρεαλιστών. Δίνοντας υπόσταση στην έννοια της πρωτοπορίας με εικόνες που χαράσσονται στο υποσυνείδητο ως ανεξίτηλα δείγματα μιας καθαρής ιδιοφυϊας και με έναν ρομαντικό ήρωα που σφύζει από σεξουαλικότητα, πρώτος ανάμεσα στους μεγάλους μοντέρνους ήρωες του σινεμά.
DVD EXTRAS Εκδοση του BFI που συναγωνίζεται αυτή της Criterion (με όλη την τριλογία) με ηχητικό σχολιασμό από τον θεωρητικό Ρολάν Φρανσουά Λακ, ντοκιμαντέρ για τον Κοκτό, αγγλικούς υπότιτλους.
Ο Ζαν Μαρέ εξασκεί την τέχνη του φασκελώματος.
ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΡΑΝΑΚΗΣ
