Πέντε καλλιτέχνες που συμμετέχουν στο Paris, Je Τ Aime, το σπονδυλωτό, φιλμικό ερωτικό γράμμα προς την Πόλη του Φωτός, μας πηγαίνουν μια νοητή βόλτα στις γειτονιές της γαλλικής πρωτεύουσας, εξηγώντας γιατί και στη ζωή αλλά και στην τέχνη η αγάπη αποτελεί raison d tre...
Συνεντεύξεις στην Πόλυ Λυκούργου

Οταν περπατάς στο Παρίσι αισθάνεσαι κομμάτι ενός έργου τέχνης. Οχι μόνο λόγω αρχιτεκτονικής και αισθητικής, αλλά λόγω ατμόσφαιρας. To Paris, Je Τ Aime αναγνωρίζει αυτή την ιδιαίτερη αύρα της πόλης και αναθέτει σε σκηνοθέτες από όλο τον κόσμο να οραματιστούν πεντάλεπτα φιλμάκια που την αναδεικνύουν. Οταν η τέχνη που όλοι αναγνωρίζουν ότι περιρρέει στις παριζιάνικες γειτονιές είναι ο έρωτας, τότε τα πάντα σκεπάζονται από μία έξτρα δόση χρυσόσκονης. Μην προεξοφλήσετε όμως ότι ξέρετε τι θα δείτε. Ο έρωτας είναι σαν τις πόλεις: ο καθένας ανακαλύπτει και μια διαφορετική γωνιά του.

Τομ Τίκβερ, Βάλτερ Σάλες, Γκας Βαν Σαντ, Τζόελ και Ιθαν Κοέν, Γκούριντερ Τσάντα, Αλφόνσο Κουαρόν, Ζεράρ Ντεπαρντιέ και ο «δικός μας» Αλεξάντερ Πέιν είναι μερικοί μόνο από τους 18 δημιουργούς που ανέλαβαν να μας ξεναγήσουν στα 18 αντίστοιχα quartier της γαλλικής πρωτεύουσας, όχι με τα μάτια του τουρίστα, αλλά με βλέμμα ερωτευμένο και συχνά μοναχικό. Οι ιστορίες τους δέθηκαν σε μία σπονδυλωτή ταινία- ερωτική εξομολόγηση προς το Παρίσι, τον έρωτα, τη μοναξιά, τον εαυτό μας.

Εμείς συναντήσαμε την Τζίνα Ρόουλαντς (σεναριογράφο και πρωταγωνίστρια του Quartier Latin), την Μιράντα Ρίτσαρντσον (από την Bastille), τους Μαριάν Φέιθφουλ και Γκασπάρ Ουλιέλ του Le Marais και τον Γκας Βαν Σαντ, καθώς και τον σκηνοθέτη που οι παραγωγοί επέλεξαν να ολοκληρώσει την ταινία με το δικό του φιλμάκι, το 14o Διαμέρισμα, Αλεξάντερ Πέιν.

Paris calling...

Αλεξάντερ Πέιν: Οι παραγωγοί μού τηλεφώνησαν λίγο πριν παρευρεθώ στο περσινό φεστιβάλ Καννών. Η χρονική στιγμή ήταν ιδανική: Θα μπορούσα να ολοκληρώσω τη δουλειά μου στο φεστιβάλ και να ανέβω στο Παρίσι για ρεπεράζ. Ετσι και έκανα. Το θέμα ήταν εντελώς ελεύθερο: είχα πέντε λεπτά για να δείξω μία ερωτική ιστορία, όπως εγώ την αντιλαμβανόμουν, στο 14ο διαμέρισμα του Παρισιού. Θεωρώ εξαιρετική την πρόκληση μίας ταινίας μικρού μήκους - αν το σινεμά είναι μυθιστόρημα, η μικρού μήκους είναι ποίηση. Μια δυνατή ιδέα είναι γροθιά στο στομάχι όταν δίνεται περιεκτικά, σ' ένα πεντάλεπτο φιλμάκι. Είχα την εικόνα μίας μοναχικής μεσήλικης γυναίκας να τριγυρνάει στο Παρίσι. Πηγή έμπνευσης ήταν και το Summertime του Ντέιβιντ Λιν που έχει ως ηρωίδα την Κάθριν Χέμπορν στη Βενετία. Με προκαλούσε η σκέψη του να αποδώσω την πόλη μέσα από τα μάτια μίας 50χρονης γυναίκας που επισκέπτεται μία στερεότυπα ρομαντική πόλη, για να έρθει αντιμέτωπη με την πραγματικότητα της πόλης, αλλά και την προσωπική της δύναμη.

Μαριάν Φέιθφουλ: Και για μένα άρχισαν όλα με ένα τηλεφώνημα. Μόνο που για μένα ήταν κάτι σχεδόν μεταφυσικό. Ο πολύς κόσμος δεν το ξέρει, αλλά αγαπώ το σινεμά ίσως περισσότερο από τη μουσική. Ταινίες έχουν αλλάξει τη ζωή μου, όχι τραγούδια. Οταν είχα δει το Drugstore Cowboy έπαθα σοκ. Από τότε ο Γκας ήταν ο αγαπημένος μου σκηνοθέτης. Πέρσι χτυπάει το τηλέφωνό μου. «Κα Φέιθφουλ, ονομάζομαι Γκας Βαν Σαντ και ετοιμάζω μία ταινία μικρού μήκους για το Παρίσι. Θέλω να παίξετε εσείς ένα μικρό ρόλο. Θα σας ενδιέφερε;». Well, helloooo (γελάει).

Γκασπάρ Ουλιέλ: Είναι εξωπραγματικό να σε παίρνει ο ίδιο ο Γκας Βαν Σαντ τηλέφωνο. «Θα σκότωνα για έναν ρόλο σε ταινία σας» του είπα. «Δε θα χρειαστεί για τη συγκεκριμένη» απάντησε γελώντας. Το γύρισμα στην ουσία ήταν λίγες μέρες, αλλά οι συνθήκες καταπληκτικές. Ο Γκας έκανε ένα δείγμα «δόγματος». Με είχε να φοράω τα ρούχα μου, χρησιμοποιούσε μόνο φυσικό φως, φορούσαμε ελάχιστο μακιγιάζ, αυτοσχεδιάζαμε...

Τζίνα Ρόουλαντς: Οταν δέχτηκα το τηλεφώνημα των παραγωγών είπα «ναι» αμέσως. Οι προτάσεις για καλές ταινίες είναι ελάχιστες πλέον. Και εγώ για να σταματήσω να κάνω σινεμά, πρέπει να με σκοτώσετε. Μόνο που όταν έκλεισα το τηλέφωνο δεν είχα την παραμικρή ιδέα του τι έπρεπε να κάνω. Επεσα για ύπνο. Αυτό κάνω όταν πέφτω σε τέλμα. Αλλά πάντα κρατάω ένα μπλοκ στο κομοδίνο. Γιατί ξέρω τι θα ακολουθήσει. Πράγματι, ξυπνάω στη μέση της νύχτας. Τι μπορεί να βιώσει μία γυναίκα της ηλικίας μου ως ερωτική ιστορία, στο Παρίσι, σε πέντε λεπτά; Μα φυσικά! Ενα «αντίο»...

Μιράντα Ρίτσαρντσον: Είχα δει τις προηγούμενες δουλειές της Ιζαμπέλ (Κοϊσέτ) και με είχαν συγκινήσει βαθιά. Το σύμπαν της είναι ειλικρινές και ακόμα και μέσα από το σκοτάδι μπορεί να βγάλει χιούμορ. Δέχτηκα με μεγάλη χαρά, αν και τελευταία έχω υποσχεθεί στον εαυτό μου να μη μπλέκομαι με δυσάρεστα θέματα. Ξέρετε, όταν και ο ίδιος έχεις περάσει από σκοτάδια στη ζωή σου, όλοι νομίζουν ότι τη στιγμή που θα προκύψει ένας αντίστοιχος ρόλος θα το έχεις εύκολο να αντλήσεις από όλα αυτά τα συναισθήματα. Λάθος. Μουδιάζεις - ίσως από άμυνα. Γι αυτό και θέλω να κάνω ρομαντικές κομεντί. Θέλω οι ηρωίδες μου να μην πεθαίνουν, αλλά να ζουν αυτές καλά και εμείς καλύτερα.

Jai deux amours: mon pays et Ρaris...

Μαριάν Φέιθφουλ: Αν είναι η πόλη του έρωτα το Παρίσι; (ρουφάει ηδονικά το τσιγάρο της και εκπνέει με το σήμα-κατατεθέν βραχνό της γέλιο). Μεταφορικά και κυριολεκτικά για μένα, darling. Ο εραστής μου είναι Γάλλος, εδώ μένω τον περισσότερο καιρό. Το Δουβλίνο είναι το σπίτι μου, αλλά συνήθως σπίτι σου γίνεται ο τόπος που ζεις τον έρωτά σου. Οπότε, ναι, αυτή η πόλη συμβολίζει για μένα την αγάπη- στην απλή, καθημερινή της ρουτίνα. Ξέρω ότι θα ξυπνήσω, θα κάνω τη βόλτα μου στο Σηκουάνα, θα χαζέψω στο αγαπημένο μου βιβλιοπωλείο, θα φάω εκπληκτική ομελέτα στο μικρό του καφέ. Αυτό είναι ο έρωτας: να έχεις μια ρουτίνα οικειότητας στον τόπο του εραστή σου.

Γκασπάρ Ουλιέλ: Ηταν πολύ διαφορετική εμπειρία για μένα. Το δίγλωσσο παιχνίδι, όμως, της ταινίας με βοήθησε να την εισπράξω στο φουλ. Ημουν στην πόλη μου, όπως τη βλέπει ένας Αμερικανός σκηνοθέτης και αυτό από μόνο του ήταν σαν μία φιλμική μετάφραση της πραγματικότητας. Σαν να μπήκα στον εαυτό μου και στις γειτονιές μου από άλλη πόρτα.

Αλεξάντερ Πέιν: Ο τόπος μιας ταινίας είναι πολύ σημαντικός. Γεννήθηκα στην Ομαχα και τρεις από τις τέσσερις ταινίες μου είναι γυρισμένες εκεί. Υπάρχει κάτι το μεταφυσικό, κάτι που βαραίνει, στοιχειώνει το υποσυνείδητό του δημιουργού όταν γράφει ένα σενάριο για την πόλη του. Το Παρίσι έπρεπε να το κάνω πόλη μου λοιπόν. Να το νιώσω, να το αποκρυπτογραφήσω. Εγκαταστάθηκα στο 14o διαμέρισμα και περπατούσα 12 ώρες την μέρα. Στο τέλος της βδομάδας μπήκα στο αεροπλάνο για να γυρίσω στην Αμερική. Είχα αποτύχει. Ημουν ακόμα τουρίστας. Τότε συνειδητοποίησα ότι αυτό ακριβώς έπρεπε να κάνω...

Μιράντα Ρίτσαρντσον: Στις μεγάλες χαρές ο έρωτας δεν έχει γεωγραφικά όρια. Στις μεγάλες λύπες όμως -όταν πρέπει να τον αποχωριστείς- ξαφνικά ακόμα και το πιο ρομαντικό μέρος στον κόσμο σε εξορίζει, νιώθεις ξένος. Μέσα στο πετσί της ηρωίδας λοιπόν, όχι, δεν ένιωσα ότι το Παρίσι είναι η πιο ρομαντική πόλη στον κόσμο. Ενιωσα όμως ότι αν είναι να σβήσει κάτι, να βγει εκτός του κάδρου της ζωής, δε θα υπήρχε καλύτερο φόντο...

Τζίνα Ρόουλαντς: Είναι απλά υπέροχο. Νομίζεις ότι είσαι σε κινηματογραφικό σετ. Περπατάς και η ζωή σε περιτριγυρίζει σε σινεμασκόπ. Νιώθω... ρετρό που το εξομολογούμαι, αλλά όταν είμαι στο Παρίσι, μέσα σε δέκα λεπτά, χωρίς να το θέλω, σφυρίζω το «La Vie En Rose». Πόσο πιο κλισέ πια... (γελάει)

Ιl me dit des mots damour...

Μαριάν Φέιθφουλ: Δεν υπάρχει τίποτα χωρίς τον έρωτα. Τίποτα. Δεν υπάρχει μουσική, δεν υπάρχουν ταινίες, εγώ, δεν υπάρχω. Απλά, πρέπει να καταλάβουμε ότι ο έρωτας δεν είναι αυτός που έχουμε στο κεφάλι μας και να τον αποδεχόμαστε με το πρόσωπο που μας παρουσιάζεται κάθε φορά. Διαφορετικά μπαίνουμε στην αυτοκαταστροφική πορεία να τον φέρουμε στα μέτρα μας. Και εκείνος δραπετεύει όσο πιο μακριά από εμάς μπορεί...

Αλεξάντερ Πέιν: Νιώθω ότι δεν έχω καταφέρει να συμβιβάσω την επαγγελματική επιτυχία με την ερωτική αρμονία. Μετά τη φρενήρη πορεία του Πλαγίως και πάνω σε όλη τη μαγική αποδοχή της ταινίας, πήρα διαζύγιο. Είναι σαν να ήρθε η ζωή να διακόψει το όνειρο. Καλημέρα σας, είμαι η ζωή σας, πρέπει να ξυπνήσετε...

Γκασπάρ Ουλιέλ: Ισως να είμαι ακόμα πολύ μικρός, αλλά για μένα τα πάντα είναι ερωτικά. Εχω καταφέρει και κάνω αυτό που θέλω στη ζωή μου. Ξυπνάω το πρωί, κατεβαίνω στο δρόμο, παίρνω μια βαθιά ανάσα και χαμογελάω...

Μιράντα Ρίτσαρντσον: Δεν είμαι όσο θλιμμένη με κάνουν οι ηρωίδες μου να φαίνομαι. Και νομίζω ότι και ο έρωτας και ο γάμος μού πάνε πολύ. Αλλά αυτά τα πράγματα δεν γίνονται έτσι. Δεν μπορώ να βγω στους δρόμους και να προσλάβω κάποιον...

Τζίνα Ρόουλαντς: Ο έρωτας δεν είναι μονοδιάστατος. Νιώθουμε να βουτάμε σε ζεστό μέλι όταν βιώνουμε την επαφή με τον εραστή μας, αλλά κι όταν ξαφνικά βρισκόμαστε σε αρμονία με τον εαυτό μας. Υπάρχει μία σκηνή, προς το τέλος της ταινίας, όπου οι παραγωγοί ήθελαν να συνδέσουν κάποιες ιστορίες μεταξύ τους. Με έβαλαν λοιπόν σ' ένα παράθυρο, να διασταυρώνονται τα βλέμματά μας με την Ζιλιέτ Μπινός στο απέναντι διαμέρισμα. Δεν ήθελα να τη γυρίσω τη σκηνή. Το έκανα με βαριά καρδιά. Οταν την είδα χτες στην πρεμιέρα, βούρκωσα. Ξαφνικά κατάλαβα. Δύο γυναίκες, διαφορετικών γενεών, ξένες σε μία μεγαλούπολη, ζούμε τους προσωπικούς μας αποχαιρετισμούς, πονάμε βαθιά και πλησιάζουμε τα παράθυρά μας. Κοιτιόμαστε και χαμογελάμε αναγνωρίζοντας η μία την άλλη. Καταλαβαίνουμε. Απλά, καταλαβαίνουμε...

Αu revoir...

Οι τίτλοι τέλους πέφτουν μετά το φιλμάκι του Πέιν που μας έχει αφήσει με τα μάτια υγρά. Το τραγούδι που ακούγεται «La Meme Ηistoire» («Were All In The Dance») ενώνει όλες τις τελείες...