Frank Gehry: Η χορογραφία της αρχιτεκτονικής

24.09.2009
Στοχεύοντας στο υποσυνείδητο του θεατή και στην απελευθέρωση της φαντασίας του, η αρχιτεκτονική του Frank Gehry λειτουργεί όπως ακριβώς η τέχνη, εντυπωσιάζοντας με το δυναμικό, εξπρεσιονιστικό χαρακτήρα της και τις αντισυμβατικές φόρμες της.

Αδιαμφισβήτητος superstar της σύγχρονης αρχιτεκτονικής, ο F. Gehry σχεδιάζει εκκεντρικά και ασυνήθιστα τολμηρά κτίρια που γίνονται αμέσως τουριστικά αξιοθέατα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το μουσείο Guggenheim στο Μπιλμπάο της Ισπανίας που ανατρέπει κάθε συμβατική αντίληψη για τη μορφή ενός κτιρίου. Μοιάζοντας με ένα γιγαντιαίο, εξπρεσιονιστικό, μοντέρνο γλυπτό διαθέτει καμπύλους, μεταλλικούς όγκους από τιτάνιο που δείχνουν να κινούνται αψηφώντας τους νόμους της στατικής και της βαρύτητας. Ο ανατρεπτικός σχεδιασμός του δεν μπορεί να γίνει κατανοητός και να ερμηνευτεί με τα κριτήρια της μοντέρνας αρχιτεκτονικής. Μάλιστα φαίνεται ότι καταρρίπτει τις αρχές του μοντερνισμού, όπως την αλληλεπίδραση μορφής και λειτουργίας (form follows function), την έμφαση στην αφαίρεση (less is more) και την πίστη σε καθολικές αξίες.

Ενα κτίριο γραφείων που σχεδίασε στην Πράγα έγινε γνωστό στο ευρύ κοινό με την ονομασία "Fred & Ginger" καθώς μοιάζει να χορεύει όπως το διάσημο ζευγάρι του Χόλιγουντ. Το Disney Concert Hall στο Λος Αντζελες είναι μια σύνθεση καμπύλων σχημάτων που υποβάλλουν μια αίσθηση έντασης και κίνησης. Ενα συγκρότημα γραφείων στο Ντίσελντορφ της Γερμανίας αποπνέει, επίσης, μια ανήσυχη αίσθηση έντασης καθώς οι καμπύλοι όγκοι των κτιρίων του μοιάζουν να συστρέφονται, να καμπυλώνουν, να συμπιέζονται ή να απωθούνται από αόρατες δυνάμεις.

Ο Frank Gehry γεννήθηκε το 1929 στο Τορόντο του Καναδά. Το πραγματικό του όνομα είναι Ephrain Owen Goldberg, το οποίο άλλαξε όταν μετακινήθηκε με την οικογένειά του στο Λος Αντζελες. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο University of South California και έκανε μεταπτυχιακά στο Χάρβαρντ. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 έδειξε ζωηρό ενδιαφέρον για τη μοντέρνα γλυπτική, επιχειρώντας να ενώσει την τέχνη με την αρχιτεκτονική. Για το σκοπό αυτό συνεργάστηκε στενά με καλλιτέχνες όπως ο Claes Oldenburg και ο Richard Serra. Η αρχιτεκτονική του απέκτησε έναν ερευνητικό, πειραματικό χαρακτήρα ενσωματώνοντας αποσπασματικά στοιχεία με τη μέθοδο του κολλάζ. Χρησιμοποίησε εκτενώς βιομηχανικά υλικά όπως γαλβανισμένη, κυματοειδή λαμαρίνα, συρματοπλέγματα, νοβοπάν κ.ά. δίνοντας έτσι στα κτίριά του μια εικόνα ασταθή, ημιτελή και αυτοσχέδια.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 ο Gehry ανέπτυξε μια περίεργη ψύχωση για ένα μοτίβο το οποίο πήρε κεντρική θέση στις καλλιτεχνικές του αναζητήσεις. Πρόκειται για ένα? ψάρι! Με ειρωνική διάθεση δήλωνε ότι αντί για τους κίονες, τα κιονόκρανα και τα αετώματα του κλασικισμού, προτιμούσε να εμπνέεται από το ψάρι, μια από τις αρχαιότερες μορφές ζωής στον πλανήτη. Μελετώντας και σχεδιάζοντας συνεχώς την κίνηση και τη μορφή του ανέπτυξε ένα αφηρημένο μορφολογικό λεξιλόγιο. Οι πειραματισμοί του Gehry τον οδήγησαν σε ένα στιλ που ονομάστηκε Deconstruction, δηλ. «αποδόμηση». Η συγκεκριμένη μέθοδος σχεδιασμού περιλαμβάνει την «αποδόμηση» ενός κτιρίου στα επιμέρους στοιχεία του, τα οποία στη συνέχεια συντίθενται μεταξύ τους σαν ένα παζλ ή ένα κολλάζ. Η σύνθεσή τους δημιουργεί ένα ασταθές, χαοτικό σύνολο που αποπνέει μια ένταση και μια δυναμική κίνηση. Λόγω των καμπύλων σχημάτων τους, τα κτίρια του Gehry παραπέμπουν στην οργανική αρχιτεκτονική χωρίς, όμως, να ακολουθούν τη γενικότερη λογική και φιλοσοφία σχεδιασμού της. Tα σχεδιάζει τρισδιάστατα χρησιμοποιώντας μακέτες. Τα σχέδια γίνονται με υπολογιστή διαμορφώνοντας ένα πολύπλοκο, μεταλλικό, στατικό φορέα. Σχέδια που πριν από μερικές δεκαετίες θα έμοιαζαν ουτοπικά και θα παρέμεναν ανεφάρμοστα στα χαρτιά, σήμερα μπορούν να πραγματοποιηθούν χάρη στις τεχνολογικές δυνατότητες της εποχής. Κάτι που αποδεικνύεται περίτρανα στην ιδιοφυή, ιδιόρρυθμη, ευρηματική και απρόβλεπτη αρχιτεκτονική του Frank Gehry.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ