Κύριε καθηγητά, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι πλέον πιο αισθητές από ποτέ. Με αυτά τα δεδομένα ο ήλιος είναι φίλος ή εχθρός για το δέρμα μας;
Ο ήλιος είναι και φίλος και εχθρός. Μπορεί να γίνει και τα δύο. Είναι όπως το γιν και το γιανγκ. Πάντα το θετικό έχει και το αρνητικό. Εξαρτάται από τη δική μας συμπεριφορά. Να δώσω ένα παράδειγμα, ο ήλιος γίνεται φίλος μας όταν βγαίνουμε τις ώρες που πρέπει, δηλαδή το πρωί, νωρίς το απόγευμα, δεν εκτιθέμεθα υπρβολικές ώρες, χρησιμοποιούμε αντιηλιακά, προστατευόμαστε με καπέλα, γυαλιά ηλίου, αντοιχτόχρωμα ρούχα. Εχθρός μας μπορεί να γίνει αν κάτσουμε υπερβολικές ώρες, αν κοιμηθούμε στον ήλιο χωρίς να έχουμε καμία προστασία, οπότε και θα κινδυνέψουμε να πάθουμε ένα ηλιακό έγκαυμα που πολλές φορές μπορεί να είναι βαρύ και αν είμαστε και νέοι μπορεί να καθορίσει τη μελλοντική μας πορεία. Άρα όπως βλέπετε μπορεί να γίνει και το ένα και το άλλο. Επομένως θέλει σωστή συμπεριφορά από μέρους μας.
Υπάρχει κάποια ομάδα ανθρώπων που πρέπει να προσέχει περισσότερο;
Βεβαίως, τα μικρά παιδιά, ηλικίας μέχρι 6 μηνών ξέρουμε πολύ καλά ότι δεν πρέπει να εκτίθενται στον ήλιο αλλά και στη συνέχεια στην παιδική ηλικία μετά τον ένα χρόνο θα πρέπει να γίνεται σωστή χρήση αντιηλιακών, που είναι προσαρμοσμένα για τα παιδιά και κυρίως αυτά που έχουν ανακλαστικά φυσικά φίλτρα, όπως το διοξείδιο του τιτανίου, το οξείδιο του ψευδαργύρου τα οποία ανακλούν την υπεριώδη ακτινοβολία και δεν την απορροφούν όπως γίνεται στους μεγαλύτερους. Επίσης, πέρα από την παιδική ηλικία θα πρέπει να προσέχουν οι ασθενείς που παίρνουν φάρμακα και μπορεί να κάνουν φωτοευαισθησία όπως είναι για παράδειγμα τα αντιδιουρητικά. Η πολύ συχνή χρήση αυτών των φαρμάκων θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτική. Για κάποιες ειδικές κατηγορίες αντιβιοτικών θα πρέπει να δίνονται συμβουλές από τον γιατρό στους ασθενείς. Για παράδειγμα όταν χορηγούνται φάρμακα σε ασθενείς οι οποίοι πάσχουν από δερματοπάθειες ορισμένες από τις οποίες είναι εξαρτώμενες από το φως όπως ο δισκοειδής ερυθηματώδης λύκος, το πολύμορφο εξάνθημα, η καλοήθης λεμφοκυτταρική διήθηση, καρκινώματα δέρματος, το μελάνωμα. Όλοι αυτοί οι ασθενείς που έχουν ένα ιστορικό είτε οικογενειακό είτε ατομικό, θα πρέπει να συμβουλεύονται τον δερματολόγο τους ο οποίος θα τους δώσει σαφείς οδηγίες για το τι πρέπει να κάνουν.
Συμφωνείτε με τα μακρυμάνικα μπλουζάκια θαλάσσης που πολλές μαμάδες φοράνε στα παιδιά τους για την ηλιακή ακτινοβολία;
Πολύ ωραία η ερώτησή σας. Θα σας έλεγα ότι αυτά τα μπλουζάκια έχουν κάποια χρήση αλλά δεν είναι αυτοσκοπός. Θα σας δώσω ένα πολύ απλό παράδειγμα το οποίο αναφέρω πολύ συχνά: έτυχε να είμαι σε μια παραλία, εγώ δεν καθόμουν στον ήλιο αλλά στον ίσκιο, όμως έβλεπα παιδάκια ηλικίας 2-4 χρονών τα οποία ναι μεν φορούσαν αυτά τα μπλουζάκια και τα καπελάκια τους αλλά έπαιζαν στην άμμο. Τα παιδιά δεν έχουν κανέναν λόγο να βρίσκονται στην παραλία στις 2 με 3 το μεσημέρι. Από τη 1 το μεσημέρι έως τις 5, τα παιδάκια ΔΕΝ πρέπει να είναι στην παραλία. Δεν πρέπει! Νομίζω ότι αυτό είναι ένα προκάλυμμα από τους γονείς, οι οποίοι ίσως εκείνες τις ώρες είναι πιο χαλαροί για να πάνε στην παραλία και όλα είναι μια χαρά που θα βάλουν στο παιδάκι τους αυτό το μπλουζάκι και το καπελάκι. Όχι, δεν είναι όμως όλα μια χαρά αφού το παιδί δεν πρέπει να είναι εκεί, τέλος!
Έχω δει πολλές φορές σε κάποια ελιά που έχει μεγαλύτερο μέγεθος από άλλες ή που βρίσκεται σε σημείο που εκτίθεται περισσότερο στον ήλιο, όπως στην πλάτη, να βάζουμε χανζαπλαστ. Έχω λοιπόν την απορία: ο ήλιος πώς λειτουργεί σε αυτήν την περίπτωση; Μπορώ να προστατεύσω την ελιά μου με το χανζαπλάστ ή ο ήλιος λειτουργεί προσθετικά σε όλο μου το σώμα;
Υπάρχει η συσχέτιση του μελανώματος, για παράδειγμα, με την έκθεση στον ήλιο αλλά αυτός είναι μόνο ένας παράγοντας. Το πρόβλημα είναι η έκθεση στα υπόλοιπα μέρη. Η χρήση ενός αντιηλιακού βοηθάει στο να προστατέψει από την περαιτέρω βλάβη του ήλιου αλλά σε καμία περίπτωση το να βάλετε σε μια ελιά πάνω ένα χανζαπλαστ, δεν σας καλύπτει. Το καλύτερο σε αυτές τις περιπτώσεις είναι να συμβουλευτείτε έναν δερματολόγο πριν βγείτε στον ήλιο για να σας πει τι είδους ελιά είναι αυτή π.χ. είναι μια ελιά με δυναμισμό και πιθανότητα εξαλλαγής στο μέλλον, είναι μια ελιά που έχει καλοήθη συμπεριφορά και θα έχει καλοήθη συμπεριφορά στο μέλλον; Είναι μια ελιά που πρέπει να αφαιρέσετε προληπτικά; Άρα αν έχετε τις απαντήσεις σε όλα αυτά δεν θα χρειάζεται να βάζετε χανζαπλάστ γιατί είτε θα την έχετε αφαιρέσει είτε θα είστε ήρεμη. Και αν ακόμα ο δερματολόγος, σας πει ότι δεν χρειάζεται ακόμα να την αφαιρέσουμε αλλά θα την προσέχουμε, θα πρέπει να έχετε μια καλή συμπεριφορά. Καταλήγουμε δηλαδή στο πρώτο σας ερώτημα.
Έχουμε ακούσει πολλούς να λένε ότι το σολάριουμ είναι πιο ασφαλές πλέον από τον ήλιο. Τι έχετε να πείτε για αυτό;
Πρώτα απ’ όλα να πούμε ότι το τεχνητό μαύρισμα, το οποίο πετυχαίνει κανείς από το σολάριουμ, με καμία δύναμη δεν έχει προστατευτική δράση. Δηλαδή ακούμε πολλές φορές ανθρώπους να λένε, «θα πάω να κάνω σολάριουμ για να μαυρίσω πριν βγω στην παραλία για να είμαι προστατευμένος το καλοκαίρι». Καμία αλήθεια δεν υπάρχει εδώ. Είναι διαφορετικός ο μηχανισμός. Δεύτερον, το σολάριουμ έχει συγκεντρωμένη πολύ μεγάλη ένταση ενός συγκεκριμένου κομματιού υπεριώδους ακτινοβολίας. Αυτό λοιπόν προαγάγει τον καρκίνο του δέρματος, είναι βέβαιο. Μάλιστα στην Αμερική πλέον στα μαγαζιά με σολάριουμ είναι υποχρεώμενοι να γράφουν «Προσοχή, το σολάριουμ μπορεί να σας αυξήσει την πιθανότητα καρκίνου του δέρματος», δηλαδή είναι κάτι ανάλογο με τη σήμανση που υπάρχει στα πακέτα των τσιγάρων. Γνωρίζετε ότι σε μεγάλο ποσοστό μπορείτε να πάθετε καρκίνο του πνεύμονος αλλά παρόλα αυτά συνεχίζετε και καπνίζετε. Έχετε όμως την επιλογή, αφού πρώτα έχετε ενημερωθεί, να κάνετε την επιλογή σας αλλά πλέον δεν μπορείτε να επικαλεστείτε την άγνοια, ότι «δεν το ήξερα». Άρα το ξέρετε αλλά το κάνετε. Είναι λοιπόν πολύ σαφής αυτή η δράση. Το σολάριουμ προάγει την φωτογήρανση αλλά και την πιθανότητα για καρκίνο του δέρματος, επομένως θέλει προσοχή και σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, δεν καταλαβαίνω γιατί θα πρέπει να καταφύγει κανείς σε πηγές τεχνητού μαυρίσματος.
Θα ήθελα τέλος να μας πείτε λίγα λόγια για το UV-Shield, το δωρεάν ελληνικό app που δημιουργήσατε και μετρά σε πραγματικό χρόνο την ένταση της UV.
Έχω εξελίξει από πέρσι με την βοήθεια της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας μια εφαρμογή που μπορεί να κατεβάσει κάποιος στο κίνητό του ή στο tablet του. Έχουμε έναν διαδραστικό χάρτη της Ελλάδος όπου βλέπετε ανά πάσα στιγμή εκεί που βρίσκεστε, ποια είναι η ένταση της υπεριώδους ακτινοβολίας, πώς μεταλλάσσεται μέσα στην ημέρα (το βλέπετε και χρωματικά αλλά και αριθμητικά) και δίπλα παίρνετε οδηγίες για το τι πρέπει να κάνετε ανάλογα με την ένταση. Επιπλέον, σε αυτή την εφαρμογή θα βρει κανείς πολλές ερωτήσεις και απαντήσεις, θα λύσει απορίες, (δυστυχώς όμως κάποιος δεν μπορεί να υποβάλλει ερώτηση και να πάρει απάντηση) αλλά υπάρχουν ήδη τυποποιημένες ερωτήσεις για τη συμπεριφορά στον ήλιο, πώς πρέπει να χρησιμοποιείτε το αντιηλιακό, ποιος δείκτης προστασίας είναι κατάλληλος για το δέρμα σας, πάρα πολύ απλά πράγματα σε εύληπτη γλώσσα και κατανοητά. Και το σημαντικότερο είναι ότι η εφαρμογή UV-Shield είναι εντελώς δωρεάν.
Σας ευχαριστώ πολύ για την κουβέντα μας κύριε Ρηγόπουλε, ήσασταν πολύ κατατοπιστικός!
Εγώ σας ευχαριστώ! Καλό καλοκαίρι!
Info: https://drrigopoulos.gr/
