Η Κοκό Σανέλ έχει πει ότι μέχρι τα είκοσι χρόνια μας έχουμε το πρόσωπο που μας έδωσε η φύση, αλλά μέχρι τα πενήντα μας έχουμε αποκτήσει το πρόσωπο που μας αξίζει. Η δυτική ιατρική επιβεβαιώνει ότι οι ρυτίδες μας δεν καθορίζονται αποκλειστικά από το DNA μας, αλλά επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις συνήθειες και τον τρόπο ζωής μας. Οι Κινέζοι θα έδιναν ακόμη μία ερμηνεία στο ρητό της θρυλικής σχεδιάστριας μόδας: ότι οι ρυτίδες μας καθρεφτίζουν στοιχεία του χαρακτήρα μας.

Ας δούμε λοιπόν δύο διαφορετικές αναγνώσεις για τα λεγόμενα σημάδια του χρόνου, με τη βοήθεια του βιβλίου της Τζιν Χάνερ «The wisdom of your face» (Hay House), Αμερικανίδας συγγραφέως και μελετήτριας της κινεζικής παράδοσης, και με τη συνεργασία της Παρασκευής Παπαδοπούλου-Παλαιολόγου, διδάκτορος Πανεπιστημίου Θράκης, δερματολόγου-αφροδισιολόγου.

Πώς σχηματίζονται οι ρυτίδες;

«Οι ρυτίδες σχετίζονται με την κληρονομικότητα, τον τρόπο ζωής και την περιποίηση του δέρματός μας», εξηγεί η δρ. Παπαδοπούλου-Παλαιολόγου. Σχηματίζονται και στις δύο στιβάδες του δέρματος: στην εξωτερική στιβάδα, δηλαδή την επιδερμίδα, και στην εσωτερική, που ονομάζεται χόριο. Με την πάροδο των χρόνων αφενός η επιδερμίδα χάνει την ικανότητα να διατηρεί την υγρασία της, οπότε στην επιφάνεια του δέρματος κάνουν την εμφάνισή τους οι πρώτες λεπτές γραμμές και ρυτίδες. Αφετέρου στο χόριο εκφυλίζονται οι πρωτεΐνες που δίνουν στο δέρμα σφριγηλότητα, δηλαδή το κολλαγόνο και η ελαστίνη, με αποτέλεσμα οι ρυτίδες να βαθαίνουν.

«Υπάρχουν δύο κατηγορίες ρυτίδων», προσθέτει η δρ Παπαδοπούλου-Παλαιολόγου.
«Η πρώτη είναι οι δυναμικές ή ρυτίδες έκφρασης, που σχηματίζονται από τη σύσπαση των μυών, όταν για παράδειγμα χαμογελάμε ή συνοφρυωνόμαστε. Η δεύτερη κατηγορία είναι οι στατικές, δηλαδή οι μόνιμες ρυτίδες, που παραμένουν ακόμη και σε κατάσταση ηρεμίας. Καθώς περνούν τα χρόνια οι δυναμικές ρυτίδες μετατρέπονται σε στατικές».

Ο «χάρτης» του προσώπου μας

1. Οριζόντιες ρυτίδες στο μέτωπο

Τι λένε οι Κινέζοι: Τις ονομάζουν «σφραγίδα του αυτοκράτορα», γιατί τις θεωρούν σημάδι σοφίας. Οι συγκεκριμένες ρυτίδες εκφράζουν την έκπληξη που βιώνουμε όταν κάνουμε μια νέα ανακάλυψη – επομένως, κατά μία έννοια, συνδέονται με μαθήματα ζωής. «Οι οριζόντιες ρυτίδες στο μέτωπο ίσως δείχνουν ότι ανάμεσα στα είκοσι και τριάντα χρόνια σας αντιμετωπίσατε μια πρόκληση από την οποία όμως τελικά διδαχθήκατε κάτι», πιστεύει η Χάνερ.

Η γνώμη της δερματολόγου: «Οι οριζόντιες ρυτίδες στο μέτωπο ονομάζονται ρυτίδες έκπληξης», επιβεβαιώνει η δρ. Παπαδοπούλου-Παλαιολόγου. «Δημιουργούνται κυρίως λόγω κληρονομικότητας αλλά και από τις γκριμάτσες που κάνουμε».

2. Ρυτίδες στο μεσόφρυδο

Τι λένε οι Κινέζοι: Οι κάθετες ρυτίδες ανάμεσα στα φρύδια συνδέονται με το θυμό και με την ικανότητά μας να τον διαχειριζόμαστε. Αν η ρυτίδα είναι μόνο μία, είστε αρκετά οξύθυμη. Αν είναι δύο, παρόλο που κυριεύεστε συχνά από θυμό, προσπαθείτε να τον ελέγξετε. Αν οι ρυτίδες είναι τρεις, σύμφωνα πάντα με την κινεζική παράδοση, έχετε μάθει να διαχειρίζεστε το θυμό σας και να μην τον εκδηλώνετε με πράξεις που ίσως αργότερα να μετανιώσετε.

Η γνώμη της δερματολόγου: «Οι συγκεκριμένες ρυτίδες συνδέονται με το συνοφρύωμα», σχολιάζει η ειδικός. «Οι άνθρωποι που είναι συνέχεια "τσαντίλες" τις έχουν σίγουρα!», προσθέτει χαριτολογώντας.

3. Το «πόδι της χήνας»

Τι λένε οι Κινέζοι: Σύμφωνα με τη Χάνερ, οι ρυτίδες στην εξωτερική γωνία του ματιού ανήκουν στις λεγόμενες «γραμμές της χαράς», που παρατηρούνται σε ανθρώπους θερμούς, συναισθηματικούς και θετικούς. «Η πρώτη μας εντύπωση από κάποιον που έχει τις γραμμές της χαράς στο πρόσωπό του είναι ενστικτωδώς θετική», προσθέτει η συγγραφέας. «Γιατί μόνο με το ανεπιτήδευτο χαμόγελο ρυτιδώνονται έτσι οι εξωτερικές γωνίες των ματιών μας».

Η γνώμη της δερματολόγου: Για τη δρα Παπαδοπούλου-Παλαιολόγου το «πόδι της χήνας», εκτός από φυσικά χαμόγελα, μπορεί να προδίδει και λάθη του παρελθόντος: «Όπως την αμέλειά μας να φοράμε γυαλιά ηλίου, γιατί όταν ο ήλιος μάς τυφλώνει, κάνουμε την επαναλαμβανόμενη κίνηση να μισοκλείνουμε τα μάτια, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται αυτές οι ρυτίδες. Την ίδια κίνηση κάνουμε και όταν υπάρχουν προβλήματα όρασης που δεν έχουν αντιμετωπιστεί, π.χ. με διορθωτικούς φακούς, όπως η μυωπία».

4. Οι «ρυτίδες του καπνιστή»

Τι λένε οι Κινέζοι: Οι μικρές κάθετες ρυτίδες στο άνω χείλος δεν εμφανίζονται μόνο σε καπνιστές αλλά και σε ανθρώπους που για πολλά χρόνια έχουν παραγκωνίσει τις προσωπικές ανάγκες τους για χάρη των άλλων. Όπως εξηγεί η Χάνερ: «Εμφανίζονται συνήθως γύρω στα 40 ή τα 50 χρόνια μας και αποτελούν ένδειξη ότι νιώθουμε απογοητευμένες, γιατί μέχρι τώρα ήμασταν τόσο αφοσιωμένες στη φροντίδα των γύρω μας που παραμελήσαμε τον εαυτό μας. Σε αυτή την περίπτωση είναι σημαντικό να εξετάσουμε τι έχουμε πραγματικά ανάγκη».

Η γνώμη της δερματολόγου: «Δεν ονομάζονται τυχαία “ρυτίδες του καπνιστή”. Το κάπνισμα συντελεί στο σχηματισμό ρυτίδων σε όλο το πρόσωπο, αλλά ειδικά οι “ρυτίδες του καπνιστή” είναι πέντε φορές πιθανότερο να εμφανιστούν σε όσους καπνίζουν», τονίζει η δρ. Παπαδοπούλου-Παλαιολόγου.

5. Οι ρινοπαρειακές ρυτίδες

Τι λένε οι Κινέζοι: Είναι οι ρυτίδες που εκτείνονται από τη βάση της μύτης μέχρι τα χείλη. Συνδέονται με το γέλιο και εμφανίζονται σε ανθρώπους κεφάτους, θετικούς, που εκτιμούν τη ζωή και που έχουν βρει τον προορισμό τους σε αυτήν.

Η γνώμη της δερματολόγου: Κι όμως, οι συγκεκριμένες ρυτίδες μπορεί να συνδέονται και με τη στάση ύπνου μας: Μπορεί να είναι πιο έντονες σε κάποιον που κοιμάται μονίμως στο πλάι, γιατί με αυτό τον τρόπο το πρόσωπο πιέζεται πάνω στο μαξιλάρι και ζαρώνει. «Γι’ αυτό συνιστάται να κοιμόμαστε ανάσκελα, αν και για πολλούς ανθρώπους είναι πρακτικά δύσκολο να βολευτούν σε αυτήν τη στάση», προσθέτει η ειδικός.

Ρυτίδες; Προσέχουμε, για να (μην) έχουμε

Η πρόληψη είναι ο Νο 1 τρόπος αντιμετώπισης των ρυτίδων, σύμφωνα με τη δρα Παπαδοπούλου-Παλαιολόγου, η οποία εφιστά την προσοχή μας σε 6 σημεία:

Προστασία από τον ήλιο: «Η φωτογήρανση του δέρματος είναι η κυριότερη αιτία σχηματισμού ρυτίδων», προειδοποιεί η ειδικός. Αποφύγετε λοιπόν την ηλιοθεραπεία. Αν η έκθεση στον ήλιο είναι αναπόφευκτη, φορέστε αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας.

Διακοπή του καπνίσματος: Ουσίες του καπνού, όπως η νικοτίνη, συντελούν με διάφορους τρόπους στη γήρανση του δέρματος, δυσχεραίνοντας για παράδειγμα την κυκλοφορία του αίματος και καταστρέφοντας την ελαστίνη και το κολλαγόνο.

Επαρκής ύπνος: «Όταν δεν κοιμόμαστε αρκετά, το σώμα παράγει πλεόνασμα κορτιζόλης, μιας ορμόνης που προκαλεί διάσπαση των κυττάρων του δέρματος», εξηγεί η δρ Παπαδοπούλου-Παλαιολόγου. «Άρα ο σωστός ύπνος βοηθάει το δέρμα να παραμένει πιο σφιχτό, ελαστικό και λιγότερο ευάλωτο στις ρυτίδες».

Ισορροπημένη διατροφή: «Δεδομένου ότι και το δέρμα είναι ένα όργανο του σώματος που αντανακλά τη συνολική κατάσταση του οργανισμού, μια ισορροπημένη διατροφή, με πολλά αντιοξειδωτικά, είναι σημαντική. Τα αντιοξειδωτικά καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες, βασική αιτία καταστροφής του δέρματος, και προλαμβάνουν τις ρυτίδες», συμβουλεύει η ειδικός. «Ιδιαίτερα ωφέλιμη είναι η βιταμίνη Ε, που θα βρούμε στους ξηρούς καρπούς, στα δημητριακά αλλά και σε συμπληρώματα διατροφής».

Σωματική άσκηση: «Η άσκηση βοηθάει στην οξυγόνωση των ιστών και των κυττάρων του δέρματος αλλά και στην καταπολέμηση του στρες, που επίσης παράγει κορτιζόλη», υποστηρίζει η δρ Παπαδοπούλου-Παλαιολόγου.

Περιποίηση επιδερμίδας: «Είναι σημαντικό να καθαρίζουμε την επιδερμίδα μας από το μακιγιάζ και τους ρύπους κάθε βράδυ, όσο κουρασμένες κι αν είμαστε, να χρησιμοποιούμε σε καθημερινή βάση ενυδατικά προϊόντα και να κάνουμε μερικές φορές την εβδομάδα απολέπιση».

AΠΟ ΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΟΝΤΟΥ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία τεύχος 157.
Επικαιροποίηση: Ιανουάριος 2017