Ο ξερόλας γνωρίζει τα πάντα και γι΄αυτό οφείλεις να ακολουθήσεις τις συμβουλές του ενώ όταν κάτι πάει στραβά θα σου δηλώσει με ύφος «Στα έλεγα εγώ», «Αφού δε με άκουσες καλά να πάθεις». Και σε περίπτωση που κάνει λάθος; Θα βρει τον τρόπο να αποδείξει πως η αρχική προσέγγισή ήταν η σωστή, απλά υπήρξαν άλλοι αστάθμητοι παράγοντες.
Τι είναι όμως αυτό που κάνει κάποιος ανθρώπους να συμπεριφέρονται σαν «ξερόλες»; Νέα επιστημονική έρευνα ρίχνει φως στις αιτίες αυτής της εκνευριστικής συμπεριφοράς.
Τα τρία είδη του ξερόλα
Στη μελέτη τους που δημοσιεύτηκε στο επιστρημονικό περιοδικό Perspectives on Psychological Science, οι επικεφαλής της έρευνας Roese and Vohs, από τα πανεπιστήμια Northwestern University και Minnesota Univercity, μας παρουσίάζουν τα τρία είδη «ξερόλα».
1. Ο ξερόλας που επιβεβαιώνεται : Το πρώτο είδος αναφέρεται στην πρότερη γνώση κατά τα πρότυπα του «Στο είπα ότι θα συνέβαινε».
2. Ο ξερόλας που δέχεται κάτι ως αναπόφευκτο: Το είδος αυτό του ξερόλα δέχεται πως τα πράγματα δεν θα μπορούσαν να έχουν άλλη έκβαση απλά γιατί το πιστεύει ο ίδιος και στο δηλώνει: «Έτσι έπρεπε να γίνει».
3. Ο ξερόλας με τις μαντικές ικανότητες: Είναι ίσως το συνηθέστερο είδος του ξερόλα. Γνωρίζει τα πάντα και προβλέπει τα πάντα σαν αν είναι η Πυθία και με κάθε ευκαιρία σου το υπενθυμίζει: «Δε το είχα προβλέψει;»
Γιατί κάποιος είναι ξερόλας; Ιδού η εξήγηγη
Οι επιστήμονες ισχυρίζονται μάλιστα πως υπάρχουν τρεις λόγοι για τους οποίους κάποιος συμπεριφέρεται σαν να γνωρίζει τα πάντα.
* Όπως υποστηρίζουν, οι ξερόλες έχουν την τάση να ανασύρουν πληροφορίες επιλεκτικά από τη μνήμη τους για να εξετάσουν την έκβαση των γεγονότων, συγκρίνοντας μια κατάσταση με κάποια ήδη γνωστή κατάσταση του παρελθόντος. Αν τα κοινά σημεία των δύο «ιστοριών» είναι αρκετά, τότε θεωρούν πως γνωρίζουν την έκβαση, κάτι που το μεταφέρουν και στους άλλους με απόλυτη βεβαιότητα.
* Ένας άλλος λόγος πιθανότατα είναι η ανάγκη τους για το προβλέψιμο. Στην πραγματικότητα προσπαθούν να εξηγήσουν τον κόσμο και να προβλέψουν καταστάσεις γι΄ αυτό και κάνουν ότι μπορούν για να δουν την θετική πλευρά των πραγμάτων ακόμη και όταν κάτι βαίνει όπως δεν το περίμεναν. Γι΄αυτό και όλα γίνονται απλά επειδή δε θα μπορούσαν να συμβούν διαφορετικά.
* Τέλος, όπως εξηγούν οι επιστήμονες κάποιος που πιστεύει πως τα γνωρίζει όλα, σημαίνει πως δεν έχει σταματήσει να εξετάζει τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει κάτι και αντιμετωπίζει κάθε εμπειρία ως διδακτική. Είναι ο τύπος του ανθρώπου που θεωρεί πως μαθαίνουμε από τις εμπειρίες μας ενώ είναι δύσκολο να τον πείσεις πως πολλές φορές κάτι μπορεί να εξελιχθεί διαφορετικά.
Από τη Δήμητρα Γκούντρα
