Ποια είναι η πιο συχνή παρότρυνση των διατροφολόγων; «Υιοθέτηση της μεσογειακού τύπου δίαιτας και επιστροφή σε πιο παραδοσιακές συνήθειες διατροφής». Γίνεται όμως αυτό χωρίς να επανεντάξουμε στο διαιτολόγιό μας όσπρια, τραχανά, άγρια χόρτα, χορτόπιτες, τσάι του βουνού και δεκάδες ακόμα «λησμονημένα» τρόφιμα; Σαφώς και όχι! Βεβαίως και δεν είναι εύκολο να τα επαναφέρουμε στην κουζίνα μας, βεβαίως και θα υπάρξουν δυσκολίες. Αλλά αξίζει να το προσπαθήσουμε. Κι αν το καταφέρουμε, έστω κι ως ένα μικρό ποσοστό επί του συνόλου των διατροφικών μας επιλογών, μόνο ωφελημένοι θα βγούμε!

Θρεπτικοί θησαυροί του τόπου μας
Τρόφιμα με μοναδική διατροφική αξία και πραγματικά ιδιαίτερη γεύση.

1. Αντράκλα (γλιστρίδα)
Ήπιας μορφής ζιζάνιο που φυτρώνει σχεδόν παντού, σε αγρούς, κήπους, γλάστρες. Διαθέτει υψηλή περιεκτικότητα σε ω-3 λιπαρά οξέα, τα οποία έχουν ευεργετική δράση στο κυκλοφορικό σύστημα, στον εγκέφαλο, στις πνευματικές λειτουργίες και στην ψυχική διάθεση. Περιέχει επίσης αρκετές βιταμίνες, ανόργανα συστατικά και γλουταθειόνη, ένα πολύ ισχυρό αντιοξειδωτικό.

Ανά 100 g ωμής, Θερμίδες (Kcal) 13, Πρωτεΐνες (g) 0,7. Υδατάνθρακες (g) 1,1, Λιπαρά (g) 0,7, Εκ των οποίων ω-3 (g) 0,4

Πρόσθεσέ την ωμή, ψιλοκομμένη γλιστρίδα μέσα σε σαλάτες λαχανικών καθώς και σε σάλτσες με γιαούρτι.

2. Γογγύλια (ρέβες)
Απορροφούν τις λιπαρές ουσίες!

Ανά 100 g ωμών, Θερμίδες (Kcal) 23, Πρωτεΐνες (g) 0,7, Υδατάνθρακες (g) 4,9, Λιπαρά (g) 0,1

Σαρκώδεις ρίζες πλούσιες σε βιταμίνη C και ιχνοστοιχεία. Τρώγονται ωμές (π.χ. τριμμένες μέσα σε σαλάτες λαχανικών με ελαιόλαδο), μαγειρεμένες όπως τα καρότα (π.χ. ως πουρές) ή ψητές, οπότε γίνονται πιο γλυκές. Επειδή απορροφούν τις λιπαρές ουσίες, συνήθως συνοδεύουν παχιά πουλερικά και κόκκινα κρέατα. Για να μη μαυρίσουν κατά το βρασμό, πρέπει να ξεφλουδίζονται και να ξεπλένονται.

Τα χειμωνιάτικα γογγύλια, επειδή είναι πιο καυτερά στη γεύση, καλό είναι να παραμένουν για δέκα λεπτά σε κρύο νερό.

3. Κουκιά
Ανά 100 g ξηρών, ωμών, Θερμίδες (Kcal) 332, Πρωτεΐνες (g) 26, Υδατάνθρακες (g) 53, Λιπαρά (g) 1,8
Όσπριο με πολλές πρωτεΐνες, φολικό οξύ, κάλιο, μαγνήσιο και σίδηρο. Έχουν γλυκιά γεύση που θυμίζει φασόλι, είναι όμως αρκετά δύσπεπτα και χρειάζονται αρκετές ώρες μούλιασμα στο νερό. Τρώγονται μαγειρεμένα ως λαδερά, πλακί, γιαχνί, ψητά αλλά και ωμά, όταν είναι φρέσκα, αφού βραχούν καλά. Ταιριάζουν με αγκινάρες, αρακά, μαρούλι, σκόρδο, κρεμμύδι, σάλτσα ντομάτας και σχεδόν όλα τα μυρωδικά. Τα φύλλα τους χρησιμοποιούνται σε σαλάτες λαχανικών και ζυμαρικών.

Άτομα με έλλειψη του ενζύμου 6GPD δεν πρέπει να καταναλώνουν κουκιά, γιατί κινδυνεύουν από κυάμωση.

4. Γάλα κατσικίσιο
Εύπεπτο και... καθαρό!
Ανά ποτήρι 250 ml*: Θερμίδες (Kcal) 115, Πρωτεΐνες (g) 9,3, Υδατάνθρακες (g) 11,0, Λιπαρά (g) 3,8, Ασβέστιο (mg) 305, *Με 1,5% λιπαρά
Σε σύγκριση με το αγελαδινό γάλα, το κατσικίσιο είναι πιο καθαρό από υπολείμματα φαρμάκων και ορμονών, περισσότερο εύπεπτο και με λιγότερη λακτόζη, κάτι που το καθιστά καλύτερα ανεκτό σε άτομα με δυσανεξία. Οι πρωτεΐνες του σπανίως επιβαρύνουν ήδη υπάρχουσες αλλεργίες ή αναπνευστικά προβλήματα, τα λιπαρά του επηρεάζουν λιγότερο τη χοληστερίνη στο αίμα, ενώ τα ένζυμα που περιέχει συμβάλλουν στην πληρέστερη αφομοίωση του ασβεστίου από τον ανθρώπινο οργανισμό. Προτιμάτε κατσικίσιο γάλα βιολογικής προέλευσης.

5. Θρεψίνη
Ανά μερίδα 10 g, Θερμίδες (Kcal) 42, Πρωτεΐνες (g) 0,4, Υδατάνθρακες (g) 6,4, Λιπαρά (g) 1,8
Ελαφρώς γλυκόξινη κρέμα από σταφύλια, πρόγονος των σύγχρονων προϊόντων επάλειψης ψωμιού. Το βασικό της συστατικό είναι ο χυμός σταφυλιού, στον οποίο προστίθενται φυτικό λίπος, αμυλοσιρόπιο και, αρκετές φορές, γάλα σκόνη, λεκιθίνη και αλεύρι σόγιας. Τρώγεται με το κουταλάκι, επαλείφεται σε ψωμί, φρυγανιές και αρτοσκευάσματα, μπορεί να γίνει γέμιση σε κρέπες, χρησιμοποιείται ως γλυκαντικό σε γλυκίσματα και παγωτά.

Κατανάλωσε τη θρεψίνη αντί άλλων προϊόντων επάλειψης και όχι επιπλέον αυτών.

6. Κεχρί
Ιδανικό για το γαστρεντερικό

Ανά 100 g ωμό, Θερμίδες (Kcal) 364, Πρωτεΐνες (g) 11,1, Υδατάνθρακες (g) 70,9, Λιπαρά (g) 4,0, Φυτικές ίνες (g) 14,8

Δημητριακό υψηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες, φυτικές ίνες και βιταμίνες Β, εξαιρετικά ωφέλιμο για το γαστρεντερικό σύστημα. Επειδή δεν περιέχει καθόλου γλουτένη, τα βρώσιμα προϊόντα κεχριού (σπόροι, νιφάδες, αλεύρι, ψωμί, γκοφρέτες κ.ά.), μπορούν να καταναλωθούν από άτομα με κοιλιοκάκη ή/και ευαισθησία στο έντερο.

Οι αποξηραμένοι σπόροι μαγειρεύονται όπως το ρύζι, ενώ οι νιφάδες χρησιμοποιούνται όπως και οι υπόλοιπες νιφάδες δημητριακών.

7. Κουσκούσι
Το λατρεύουν τα παιδιά

Ανά 100 g ωμό, Θερμίδες (Kcal) 376, Πρωτεΐνες (g) 12,8, Υδατάνθρακες (g) 77,4, Λιπαρά (g) 0,6

Ζυμαρικό με βασικά συστατικά αλεύρι μαλακό και σκληρό, αβγά, αγελαδινό γάλα και αλάτι. Το συναντάμε συνήθως σε στρογγυλές μικρές μπαλίτσες, οι οποίες βρέχονται με κρύο νερό και κατόπιν βράζονται σε νερό, ζωμό ή στον ατμό, ώστε να αποκτήσουν μεγαλύτερο όγκο και να γίνουν αφράτες. Χρησιμοποιείται επίσης αντί για ρύζι σε μαγειρευτά πιλάφια (με μύδια, μοσχάρι, αρνί, κοτόπουλο κ.ά.), σε σούπες, μαζί με όσπρια και σε σαλάτες με λαχανικά.

Το στιγμιαίο κουσκούσι γίνεται εύκολα και γρήγορα σε λιγότερο από 5 λεπτά.

8. Κράνα
Το «αντίδοτο» στις ουρολοιμώξεις

Ανά 100 g ωμά, Θερμίδες (Kcal) 43, Πρωτεΐνες (g) 1,4, Υδατάνθρακες (g) 9,8, Λιπαρά (g) 0,4

Ο μικρός, κόκκινος και ξινός καρπός της κρανιάς είναι πλούσιος σε διάφορα αντιοξειδωτικά (πολυφαινόλες, βιταμίνη C κ.ά.), πηκτίνη, τανίνες και σίδηρο. Τα κράνα καταναλώνονται αυτούσια (νωπά, κατεψυγμένα ή αποξηραμένα) ή χρησιμοποιούνται για την παρασκευή εκχυλίσματος, ποτών, γλυκισμάτων και μαρμελάδας. Ο συμπυκνωμένος χυμός τους πίνεται κυρίως ως αναψυκτικό, αφού αραιωθεί πρώτα με αρκετό νερό, ή προστίθεται ως γλυκαντικό σε τσάι, γιαούρτι, ταχίνι, παγωτά, κέικ και φρουτοσαλάτες.

Αν πάσχεις από υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις, ο χυμός από κράνα βοηθάει στην αντιμετώπισή τους.

9. Κριθάρι
Ρίχνει τη χοληστερίνη

Ανά 100 g νερόβραστο, Θερμίδες (Kcal) 97, Πρωτεΐνες (g) 2,0, Υδατάνθρακες (g) 22,0, Λιπαρά (g) 0,5, Φυτικές ίνες (g) 7,5

Καλή πηγή βιταμινών Β, ανόργανων στοιχείων και φυτικών ινών, ιδίως δε β-γλυκάνης. Η β-γλυκάνη μπορεί να μειώσει την υψηλή χοληστερίνη, ιδιότητα επισήμως αναγνωρισμένη από την Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA). Το κριθάρι βοηθάει επίσης στη λειτουργία του εντέρου και του ήπατος, στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα και στη μείωση της κυτταρίτιδας. Οι σπόροι του μαγειρεύονται όπως το καστανό ρύζι, οι νιφάδες τρώγονται ωμές ή χυλωμένες, ενώ το κριθάλευρο χρησιμοποιείται για την παρασκευή ψωμιού, παξιμαδιών και αρτοσκευασμάτων, σε σούπες και σε βραστά.

Αν έχεις κάπως αυξημένη χοληστερίνη, πρόσθεσε στη διατροφή σου πτισάνη, δηλαδή κριθάρι ξεφλουδισμένο και αλεσμένο χοντρά.

10. Λιναρόσποροι
Θρεπτικότατοι!

Ανά κουταλάκι 5 g, Θερμίδες (Kcal) 20, Πρωτεΐνες (g) 0,8, Υδατάνθρακες (g) 0,5, Λιπαρά (g) 1,6, Φυτικές ίνες (g) 1,5

Η πλουσιότερη φυτική πηγή ω-3 λιπαρών οξέων. Έχουν επίσης μεγάλη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, βιταμίνη Ε, φυτικές ίνες και λιγνάνες. Οι λιναρόσποροι είναι ευεργετικοί για τη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος, του ανοσοποιητικού και του κυκλοφορικού. Μπορείς να τους καταναλώσεις σκέτους με λίγο μέλι, να τους προσθέσεις σε νιφάδες δημητριακών, γιαούρτι, σαλάτες λαχανικών και σούπες, να τους μαγειρέψεις μαζί με λαχανικά ή να φτιάξεις με αυτούς αφέψημα.

Προτίμησέ αναποφλοίωτους λιναρόσπορους σκούρου χρώματος. Πριν τους χρησιμοποιήσεις, θρυμμάτισε τους ή μούλιασέ τους για αρκετές ώρες.

11. Μουστοκούλουρο
Λιώνει στο στόμα
Ανά τεμάχιο 35 g, Θερμίδες (Kcal) 139, Πρωτεΐνες (g) 2,1, Υδατάνθρακες (g) 21,5, Λιπαρά (g) 5,0

Το παραδοσιακό μας γλυκό κουλουράκι. Παρότι η συνταγή παρασκευής του διαφέρει από περιοχή σε περιοχή, τα βασικά υλικά παραμένουν ίδια: μούστος (πετιμέζι), αλεύρι και ζάχαρη. Η υφή του μπορεί να είναι σκληρή, τραγανή ή μαλακή, ενώ το σχήμα του πλεξούδα («κοτσιδάκι»), μακρόστενο ή κυκλικό, με τρύπα στη μέση ή χωρίς.

Προτίμησε να φτιάχνεις τα δικά σου σπιτικά μουστοκούλουρα παρά να τα αγοράζεις έτοιμα.

Μείνε συντονισμένη για το δεύτερο μέρος του άρθρου!