ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΟΝΤΟΥ

Χαρακτηρίζεται ως το χρυσάφι της ελληνικής γης κι όχι τυχαία. Τελευταίες έρευνες εξαίρουν όχι μόνο τις αρωματικές του ιδιότητες στη μαγειρική, αλλά κυρίως τις ευεργετικές επιδράσεις του στην υγεία. Για τον κρόκο (crocus sativus) δεν χρειάζονται πολλές συστάσεις. Είναι ένα από τα πιο πολύτιμα φυτά, με πολλές και ξεχωριστές ιδιότητες στη θεραπευτική αλλά και στη γαστρονομία. Κι εμείς οι Έλληνες πρέπει να αισθανόμαστε περήφανοι, αφού εδώ και τριακόσια χρόνια ο κρόκος καλλιεργείται και αναπτύσσεται στο νομό Κοζάνης, και μάλιστα ξεχωρίζει για την άριστη ποιότητά του, που τον κατατάσσει στην πρώτη κατηγορία κρόκου βιολογικής καλλιέργειας στον κόσμο.

Τι το ξεχωριστό όμως έχει αυτό το σπάνιο φυτό, που όλοι το γνωρίζουμε με διαφορετικές ονομασίες κρόκος ή σαφράν ή ζαφορά ή σαφράνι; Πώς είναι δυνατόν να χρησιμοποιείται με τόση επιτυχία στη μαγειρική, προσδίδοντας μοναδικό άρωμα στα πιάτα, αλλά και να αποτελεί χρόνια τώρα αντικείμενο έρευνας των επιστημόνων για τις σπάνιες θεραπευτικές του ιδιότητες;

Δυο είναι τα βασικά συστατικά που προσδίδουν στον κρόκο τις εκπληκτικές του ιδιότητες: η πικροκροκίνη από την οποία λαμβάνεται η σαφρανάλη και η κροκίνη. Ακολουθούν η λικοπίνη, η ζεαξανθίνη, το καρωτίνιο α-β και γ, οι βιταμίνες Β και Β2, οι υδατάνθρακες και το αιθέριο έλαιό του.

Τα πολύτιμα 3 άλφα της δράσης του
Τα τελευταία δέκα χρόνια οι επιστήμονες μελετούν συστηματικά τα συστατικά του κρόκου, κυρίως για την Αντιοξειδωτική, Αντικαρκινική και Αντιθρομβωτική τους δράση. Εμείς θα σταθούμε σε ημερίδα που διοργανώθηκε στην Αθήνα από την περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και τον Αναγκαστικό Συνεταιρισμό Κροκοπαραγωγών Κοζάνης και πραγματικά επιβεβαίωσε τις φαρμακευτικές ιδιότητες του σπάνιου αυτού φυτού της Κοζάνης, με τους επιστήμονες ερευνητές να παρουσιάζουν τα αποτελέσματα μακροχρόνιων ερευνών. Ο καθηγητής Εργαστηρίου Χημείας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Μόσχος Πολυσίου, ο επίκουρος καθηγητής Ενόργανης Χημείας κ. Πέτρος Ταραντίλης, οι λέκτορες Φαρμακογνωσίας του Πανεπιστημίου Πατρών και Φαρμακολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Φωτεινή Λάμαρη και Νικόλαος Πιτσίκας αλλά και άλλοι επιστήμονες που συμμετείχαν σ' αυτή την ημερίδα είχαν αναφερθεί στις ξεχωριστές ιδιότητες του φυτού το οποίο:

*Διαθέτει αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

*Προστατεύει, αναζωογονεί τα κύτταρα.

*Βοηθά στην καλύτερη αιμάτωση του εγκεφάλου και στη βελτίωση της μνήμης.

*Εμποδίζει την εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων.

*Διαθέτει αντικαρκινική δράση, η οποία διαπιστώθηκε από έρευνες σε πειραματικό επίπεδο. *Τέλος, οι επιστήμονες αναφέρθηκαν και στην αντιγηραντική δράση του κρόκου, στη θετική του επίδραση στη νευροπροστασία και την καταπολέμηση του άγχους, στη συμβολή του στην ενίσχυση της μάθησης και της μνήμης.

Υψηλή μαγειρική με κρόκο
Η γαστρονομία έχει πράγματι αποκτήσει ένα δυνατό σύμμαχο με το σαφράν στα μπαχαρικά της. Το δυνατό άρωμα του κρόκου και η ξεχωριστή, υπόπικρη γεύση του τον κατατάσσουν στα πιο σπάνια και ακριβότερα μπαχαρικά του κόσμου. Ταιριάζει απόλυτα σε πιάτα με ρύζι, με ψάρι, σε γλυκά, αφεψήματα. Ο κατάλογος της χρήσης του είναι ατέλειωτος, αρκεί να διαθέτετε φαντασία και διάθεση για πειραματισμούς μαζί του. Όσο καλός αλχημιστής κι αν είστε, ωστόσο, καλό είναι να γνωρίζετε από νωρίς κάποια από τα μυστικά του:

*Όταν δημιουργείτε με κρόκο, αποφύγετε να προσθέσετε στο φαγητό υλικά που καλύπτουν το μοναδικό χρώμα του, όπως για παράδειγμα ντομάτα ή σπανάκι, εκτός κι αν δεν σας ενδιαφέρει το χρώμα του, αλλά απλώς η γεύση.

*Η ποσότητα παίζει ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα. Αν βάλετε πολύ σαφράν, η μυρωδιά θα είναι ιδιαίτερα έντονη.

*Πασπαλίστε με σαφράν το φαγητό τη στιγμή που το σερβίρετε. Αν είναι σούπα, οι καλεσμένοι θα τα χάσουν με το μοναδικό κίτρινο χρώμα που θα διαχέεται από τις κόκκινες ίνες του.

*Για καλύτερο αποτέλεσμα, πριν χρησιμοποιήσετε το σαφράν, βάλτε το σ' ένα μπολ με λίγο νερό και αφήστε το αρκετή ώρα, για να βγάλει το χρώμα του.

Απίστευτη η ιστορία του
Οι θεραπευτικές ιδιότητες του κρόκου ήταν γνωστές ήδη από την αρχαιότητα, όπως τουλάχιστον διαφαίνεται σε αιγυπτιακό πάπυρο που χρονολογείται από το 1550 π.Χ. Ήταν μάλιστα ένα από τα πιο βασικά συστατικά στα παρασκευάσματα του Ιπποκράτη, του Διοσκουρίδη και του Γαληνού, οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν ως παυσίπονο, αντιπυρετικό, υπνωτικό, εμμηναγωγό και επουλωτικό.

Καλύτερος ο ελληνικός
Η ιστορία του κρόκου στη νεότερη Ελλάδα ξεκίνησε το 17ο αιώνα, όταν Κοζανίτες έμποροι το έφεραν από την Αυστρία κι άρχισαν να τον καλλιεργούν. Σήμερα η περιοχή της Κοζάνης εξακολουθεί να είναι η μοναδική κροκοκαλλιεργούμενη περιοχή της χώρας μας. Οι κάτοικοι φυτεύουν τον κρόκο κάθε καλοκαίρι, και το φθινόπωρο αφαιρούν με το χέρι τα πολύτιμα στίγματα του λουλουδιού και τα αποξηραίνουν πολύ προσεκτικά, για να γίνουν βαθυκόκκινα λεπτά νήματα. Να φανταστείτε ότι χρειάζονται 50.000 περίπου στίγματα για να προκύψουν μόλις 100 γραμμ. κόκκινου κρόκου!

Βάλτε κρόκο στη ζωή σας!
Οι χρήσεις του κρόκου είναι πραγματικά ανεξάντλητες. Ας δούμε πώς μπορείτε να εκμεταλλευτείτε κάποιες από τις ιδιότητές του.

Ετοιμάστε ένα καρδιοτονωτικό ρόφημα
Λέγεται ότι είναι ό,τι καλύτερο για την καρδιά. Βράζετε ένα φλιτζάνι γάλα, προσθέτετε μια πρέζα κρόκο, αφήνετε σε σιγανή φωτιά για δύο περίπου λεπτά και πίνετε μια φορά την ημέρα.

Βάμμα για τη διάθεση
Βάζετε 100 ml καθαρό οινόπνευμα σε αποστειρωμένο γυάλινο δοχείο. Προσθέτετε μια πρέζα νηματίδια κρόκου, κλείνετε το βάζο καλά και αφήνετε για 14 ημέρες. Βάζετε με το σταγονόμετρο 10-20 σταγόνες κάτω από τη γλώσσα για να βελτιώσετε τη διάθεσή σας.

Βάλσαμο για τα ερεθισμένα ούλα
Τρίψτε μερικά στίγματα σε σκόνη και κάντε μασάζ στα ούλα σας. Οι ιδιότητες του κρόκου βοηθούν ώστε να ελαττωθούν ο πόνος και η φλεγμονή. Μια άλλη ιδέα είναι να αναμίξετε τον κρόκο με μέλι.