Τα ιδιωτικά γυμναστήρια αποτελούν επιχειρήσεις προσφοράς γυμναστικών υπηρεσιών σε κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους, που πληρούν τις απαιτήσεις της νομοθεσίας. Όλοι όμως οι... παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν ότι αρκετά γυμναστήρια λειτουργούν χωρίς την απαραίτητη νόμιμη άδεια και ότι πολλοί εργαζόμενοι «γυμναστές» δεν διαθέτουν τα απαιτούμενα τυπικά προσόντα, πόσο μάλλον τα ουσιαστικά. Ευαπόδεικτα σε τέτοιες περιπτώσεις, η φτηνή τιμή συνδρομής μπορεί τελικά να αποδειχτεί εξαιρετικά ακριβή για την υγεία σου. Παρεπόμενα, είναι απολύτως αναγκαίο να εξετάζεις πάντα τη σχέση τιμής και ποιότητας υπηρεσιών και να καταλήγεις στην επιλογή του ενός ή του άλλου γυμναστηρίου έπειτα από λεπτομερή έρευνα αγοράς, συμπεριλαμβανομένων και των δυνατοτήτων που δίνει το διαδίκτυο προς αυτή την κατεύθυνση.

Η σωστή επιλογή γυμναστηρίου αυξάνει τις πιθανότητες να γίνει η άσκηση μόνιμος τρόπος ζωής. Αντίθετα, η λανθασμένη επιλογή μπορεί να σε οδηγήσει στην απόφαση να μην ξαναπατήσεις ποτέ σε γυμναστήριο και ίσως διαρρήξει μια και καλή τη σχέση σου με τη γυμναστική.

Πώς θα επιλέξεις; Τα κριτήρια επιλογής

Τα βασικά «προσόντα» και τα επιθυμητά χαρακτηριστικά του κατάλληλου γυμναστηρίου.

• Είδος, μέγεθος, εξειδίκευση. Ξεκαθάρισε εξαρχής εάν θέλεις να γυμνάζεσαι σε μικτό γυμναστήριο ή αποκλειστικά για γυναίκες καθώς και το επιθυμητό μέγεθός του – μικρό, μεσαίο ή μεγάλο. Κατόπιν, αποσαφήνισε εάν προτιμάς συμβατικό γυμναστήριο fitness ή wellness με ποικιλία προγραμμάτων εκγύμνασης, ιδιωτικό κλαμπ με περιορισμένο αριθμό μελών και επιπλέον παροχές, γυμναστήριο που δουλεύει αποκλειστικά με προσωπικούς γυμναστές (personal και group training) ή γυμναστήριο που παρέχει μόνο εναλλακτικές μεθόδους εκγύμνασης (γιόγκα, πιλάτες κ.λπ.).
• Κοντινή απόσταση, εύκολη πρόσβαση. Το γυμναστήριο πρέπει να βρίσκεται κοντά στο σπίτι ή στη δουλειά σου, σε απόσταση όχι μεγαλύτερη των 10-15 λεπτών με τα πόδια, ώστε να μπορείς να πηγαίνεις γρήγορα σε αυτό, οποιαδήποτε στιγμή θελήσεις. Αν προτίθεσαι να χρησιμοποιείς αυτοκίνητο, διερεύνησε εάν υπάρχει χώρος για παρκάρισμα.
• Νομιμότητα. Το γυμναστήριο είναι απολύτως απαραίτητο να διαθέτει εν ισχύ άδεια λειτουργίας (όχι «ληγμένη»!), αναρτημένη σε εμφανές σημείο. Προσδιοριστικές ταμπέλες του τύπου «Γυμναστήριο», «Fitness center» ή «Wellness club» δεν σημαίνει αναγκαστικά νόμιμη επιχείρηση. Επιβάλλεται, επίσης, να υπάρχουν γραπτός κανονισμός λειτουργίας (ζήτησέ τον!), αναρτημένοι τιμοκατάλογοι με το κόστος όλων των υπηρεσιών και ενημερωτική ανακοίνωση για τυχόν ύπαρξη καμερών ασφαλείας.
• Επιστημονικό προσωπικό. Οι γυμναστές επιβάλλεται να είναι πτυχιούχοι ΤΕΦΑΑ, ισότιμου αλλοδαπού ΑΕΙ ή να έχουν κρατική άδεια άσκησης επαγγέλματος. Εάν προσφέρουν γυμναστικές υπηρεσίες που απαιτούν ιδιαίτερη εξειδίκευση, όπως π.χ. αποκατάστασης της υγείας, πρέπει να διαθέτουν σχετική πιστοποιημένη ειδικότητα. Για να το πούμε πιο απλά: αν έχεις κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας, π.χ. σακχαρώδη διαβήτη ή είσαι παχύσαρκη, δεν επιτρέπεται ο οποιοσδήποτε –κατά δήλωσή του– «έμπειρος γυμναστής» να σου βγάλει πρόγραμμα γυμναστικής, ούτε βέβαια έχει το δικαίωμα να σου δώσει πρόγραμμα διατροφής (απαιτείται η ύπαρξη πτυχιούχου διαιτολόγου).
• Ωράριο λειτουργίας. Τα περισσότερα γυμναστήρια είναι ανοιχτά από νωρίς το πρωί έως αργά το βράδυ, συμπεριλαμβανομένου και του Σαββατοκύριακου, παρέχοντας καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας τους τη δυνατότητα ατομικής εκγύμνασης με όργανα, π.χ. βάρη. Ωστόσο, εάν ενδιαφέρεσαι μόνο για ομαδικά μαθήματα, και μάλιστα συγκεκριμένα, π.χ. ασκήσεις εδάφους, ή εξειδικευμένες υπηρεσίες, π.χ. μηχανήματα δόνησης, θα πρέπει να ζητήσεις το αναλυτικό πρόγραμμα ωρών και να βεβαιωθείς αφενός ότι τα μαθήματα αρχαρίων είναι επαρκή σε αριθμό, αφετέρου ότι οι ώρες που γίνονται σε βολεύουν.
• Απαιτούμενες διαδικασίες. Για την εγγραφή είναι υποχρεωτική η λήψη του ιατρικού σου ιστορικού («συνέντευξη»), η προσκόμιση από μέρους σου ιατρικών βεβαιώσεων και η τήρηση ειδικής κάρτας, η οποία ανανεώνεται κατ’ έτος, στην οποία βεβαιώνεται από γιατρό ότι μπορείς να γυμνάζεσαι – αν δεν γίνουν όλα αυτά, κάτι δεν πάει καλά και καλύτερα να φύγεις μακριά! Η εκτέλεση προγραμμάτων αποκατάστασης γίνεται μόνο έπειτα από ιατρική γνωμάτευση.
• Περιβάλλον & χώροι. Πριν από την εγγραφή σου καλό θα ήταν να επισκεφτείς το γυμναστήριο σε ώρες αιχμής (συνήθως 17.00-20.00) ή την ώρα που προτίθεσαι συνήθως να γυμνάζεσαι και κάνε μια περιήγηση σε όλους τους χώρους του. Ακόμα καλύτερα, ζήτησε να κάνεις μια δοκιμαστική προπόνηση (δωρεάν!). Διαπίστωσε ιδίοις όμμασι εάν έχει επαρκή αριθμό ποιοτικών οργάνων γυμναστικής, κατάλληλο κλιματισμό και εξαερισμό, εάν οι ασκούμενοι γυμνάζονται άνετα και χωρίς συγχρωτισμό, εάν σου ταιριάζει το γενικότερο περιβάλλον, είναι αισθητικά ευχάριστο και σε εμπνέει να γυμναστείς.
• Όργανα & εξοπλισμός. Απίοφυγε γυμναστήρια που έχουν λίγα ή παλιά όργανα γυμναστικής, στριμωγμένα, φθαρμένα, πλημμελώς συντηρημένα, σε αχρηστία ή εμφανώς σε κακή κατάσταση λειτουργίας (δοκίμασέ τα!). Λάβε επίσης υπόψη σου ότι πολλά γυμναστήρια θέτουν περιορισμούς ή οριοθετούν το χρόνο εκγύμνασης σε ορισμένα ηλεκτρονικά όργανα cardio, όπως π.χ. στο διάδρομο, ώστε να αποφεύγεται ο συνωστισμός, η αναμονή και η κατάχρηση ενός και μόνο οργάνου.
• Καθαριότητα. Η επαρκής καθαριότητα σε αίθουσες, όργανα, αποδυτήρια, ντους και τουαλέτες (έχουν πιστοποιητικό απολύμανσης;) είναι αδιαπραγμάτευτος όρος επιλογής. Απόφυγε γυμναστήρια που δεν φαίνεται να έχουν την καθαριότητα ως πρώτη προτεραιότητα, είναι βρόμικα και παραμελημένα, δεν φροντίζουν για την άμεση αντικατάσταση των απαραίτητων αναλώσιμων (π.χ. χαρτί τουαλέτας) ή δεν επιβάλλουν την τήρηση των στοιχειωδών κανόνων υγιεινής (π.χ. χρήση ατομικής πετσέτας πάνω σε πάγκους, σκουφάκι στην πισίνα).
• Συμπεριφορά - ενημέρωση. Υπεύθυνος, προσωπικό γραμματείας και γυμναστές πρέπει να έχουν φιλική συμπεριφορά και να σε ενημερώσουν πλήρως –πριν εγγραφείς!– για όλα τα δικαιώματα και όλες τις υποχρεώσεις σου (γραπτώς!). Οι γυμναστές είναι υποχρεωμένοι να σε βοηθήσουν να βρεις ποιο είδος γυμναστικής σού ταιριάζει και, εάν το επιθυμείς, να σου φτιάξουν ατομικό πρόγραμμα εκγύμνασης, αφού πρώτα συζητήσουν διεξοδικά μαζί σου γύρω από τους στόχους σου.
• Κόστος. Συνήθως πρέπει να προκαταβάλεις ένα αρχικό ποσό εγγραφής εφάπαξ (μπορεί όμως η εγγραφή να είναι δωρεάν) και κατόπιν ένα βασικό ποσό κατά μήνα (συνδρομή). Το μηνιαίο ποσό ενδέχεται να διαφοροποιείται ανάλογα με τις επιπλέον παροχές που θα επιλέξεις, π.χ. ορισμένα εξειδικευμένα προγράμματα δεν περιλαμβάνονται στη βασική τιμή και κοστολογούνται διαφορετικά (μελέτησε τον τιμοκατάλογο!). Ωστόσο, σε όλα τα γυμναστήρια παρέχεται πλέον η δυνατότητα να πληρώσεις πολύ λιγότερα χρήματα εάν η συνδρομή σου είναι για μεγαλύτερο διάστημα, π.χ. 3, 6 ή 12 μήνες, και καταβάλλεις τα χρήματα μετρητά, εάν εγγραφείς μαζί με φίλους ή μέλη της οικογένειάς σου ή όταν πηγαίνεις μόνο σε συγκεκριμένες ώρες, εκτός αιχμής (π.χ. το πρωί από 08.00 έως 11.00). Συμβουλή; Διαπραγματεύσου την τιμή!

ΤΟ ΤΕΣΤ ΤΩΝ 5 ΛΕΠΤΩΝ!

Θέλεις να είσαι σίγουρη;

Αν σχεδόν όλες οι απαντήσεις σου είναι θετικές («ναι»), τότε βρήκες το κατάλληλο γυμναστήριο. Αν υπάρχουν πολλά «όχι» ή «δεν ξέρω», αναζήτησε κάποιο άλλο…

• Με βολεύει από πλευράς απόστασης και ωραρίου;
• Έχει άδεια λειτουργίας;
• Οι γυμναστές του είναι πτυχιούχοι, κατάλληλα καταρτισμένοι και συμπαθείς;
• Διαθέτει αυτά που θέλω σε εγκαταστάσεις, όργανα, καθαριότητα και εξυπηρέτηση;
• Προσφέρει τα προγράμματα γυμναστικής που με ενδιαφέρουν;
• Τις ώρες που μπορώ να πηγαίνω, υπάρχουν προγράμματα για αρχάριους;
• Διαθέτει κάποιες επιπλέον υπηρεσίες που χρειάζομαι οπωσδήποτε, π.χ. προσωπικό γυμναστή;
• Μου ταιριάζει το περιβάλλον του αλλά και ο κόσμος που γυμνάζεται σε αυτό;
• Μου φάνηκε φιλική η συμπεριφορά του υπεύθυνου, της γραμματείας και των γυμναστών;
• Είναι προσιτή και συμφέρουσα η τιμή του σε σχέση με τις υπηρεσίες που μου προσφέρει;

Προσοχή! Εάν έχεις οποιοδήποτε σοβαρό πρόβλημα υγείας, βεβαιώσου ότι το προσωπικό του γυμναστηρίου είναι κατάλληλα εκπαιδευμένο για την αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών, π.χ. πιστοποιημένοι γνώστες των πρώτων βοηθειών.

Να πάρω ετήσιο «πακέτο»;

Σύμφωνα με τις στατιστικές, από τα άτομα που ξεκινούν κάποια στιγμή γυμναστήριο, μόνο το 5% το συνεχίζουν συστηματικά για περισσότερους από έξι μήνες, ενώ μόλις το 2% για πάνω από ένα έτος. Περίπου το 60% εγκαταλείπουν το γυμναστήριο μέσα στους πρώτους 2-3 μήνες από την εγγραφή τους, επικαλούμενοι εργασιακό φόρτο, έλλειψη ελεύθερου χρόνου, έλλειψη διάθεσης, κούραση, ανυπαρξία αποτελεσμάτων ή απογοήτευση από τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Αν εμπίπτεις σε αυτή την κατηγορία, καμία ετήσια προσφορά, όσο δελεαστική κι αν είναι, δεν σε εξυπηρετεί πραγματικά ούτε πρόκειται να σου κοστίσει φτηνά – απλώς θα χρυσοπληρώσεις, και μάλιστα προκαταβολικά, τις λίγες μέρες που θα γυμναστείς!

Συμβουλή: Ακόμα κι αν σου πουν ότι η προσφορά ισχύει «αποκλειστικά για σήμερα» ή «για περιορισμένο χρονικό διάστημα» ή «μόνο για τους 50 πρώτους», εσύ επίλεξε αρχικά τη μηνιαία συνδρομή, για τις βασικές και μόνο υπηρεσίες. Εάν ύστερα από 1-2 μήνες διαπιστώσεις ότι το συγκεκριμένο γυμναστήριο λειτουργεί σωστά, ικανοποιεί πλήρως τις ανάγκες σου και είσαι τακτική στις επισκέψεις σου, τότε σκέψου το καλά και, εάν η ετήσια προσφορά σε συμφέρει, είναι ξεκάθαρη και δεν περιλαμβάνει κρυφές χρεώσεις, εκμεταλλεύσου το – σίγουρα θα υπάρχει ακόμα ή θα έχει βγει κάποια καλύτερη!

Σημείο ιδιαίτερης προσοχής: Από τη στιγμή που θα εγγραφείς στο γυμναστήριο, έχεις το δικαίωμα να πηγαίνεις όσο συχνά θέλεις και να κάνεις σχεδόν τα πάντα, ατομικά και ομαδικά προγράμματα. Παρ' όλα αυτά, το σωστό είναι να ακολουθήσεις επακριβώς τις συστάσεις των γυμναστών για το πώς πρέπει να ξεκινήσεις και για το πόσο συχνά πρέπει να γυμνάζεσαι. Μην ντρέπεσαι να τους ζητήσεις διευκρινίσεις ή βοήθεια και μη δυσανασχετείς όταν σου κάνουν υποδείξεις ή διορθώνουν τα λάθη σου σε κάποια άσκηση – για το καλό σου φροντίζουν!

Εχεις ακόμα απορίες; Εχουμε απαντήσεις και γι' αυτές!

Ποιο πρόγραμμα να διαλέξω;

Επίλεξε αυτό που σε ελκύει και σου αρέσει πιο πολύ, αφού πρώτα πληροφορηθείς τι ενδείκνυται και τι μπορεί να σε ωφελήσει περισσότερο, ανάλογα με την ηλικία σου. Σε κάθε περίπτωση, το πρόγραμμα γυμναστικής σου πρέπει να είναι εξατομικευμένο, προσαρμοσμένο στις ικανότητές σου, πολύπλευρο και απολαυστικό, να μη γίνεται σαν καταναγκαστικό έργο και να συνδυάζει το τερπνόν (διασκέδαση, εκτόνωση) μετά του ωφελίμου (σωματική κίνηση, επίτευξη αποτελέσματος).

• Αν είσαι 20 έως 30 χρονών

Εφόσον είσαι υγιής, μπορείς να κάνεις τα πάντα. Εντούτοις, καλό είναι να δώσεις προτεραιότητα στην αερόβια γυμναστική, ατομική σε όργανα cardio ή ομαδική (π.χ. χορευτικό αερόμπικ ή αερόμπικ στεπ). Επιβάλλεται, επίσης, να κάνεις τακτικά ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης (π.χ. ελεύθερα βάρη, λάστιχα), ισορροπίας (π.χ. σε ειδικές μπάλες) και ευλυγισίας (π.χ. διατάσεις και πιλάτες). Επιδίωξε να αλλάζεις συχνά ασκήσεις, μεθόδους και προγράμματα, πάντα όμως να τα εκτελείς σωστά, προοδευτικά και σε ένταση ανάλογη με τη φυσική σου κατάσταση.

Προτεραιότητα: Αερόβιες ασκήσεις (Cardio training).

• Αν είσαι 30 έως 40

Γυμνάσου οπωσδήποτε με βάρη (μπάρα, αλτήρες, μηχανές κ.ά.) και κάνε συχνά ασκήσεις σε όργανο cardio, προτιμώντας το τρέξιμο ή το ελλειπτικό. Θέσε μικρούς, κλιμακούμενους και εφικτούς στόχους και μην προσπαθείς να πετύχεις πολλά πολύ γρήγορα, γιατί είτε θα απογοητευτείς είτε θα τραυματιστείς. Αν σου αρέσουν τα ομαδικά προγράμματα, προτίμησε κάποιο που να περιέχει ποικιλία ασκήσεων, όπως η κυκλική προπόνηση, η σουηδική γυμναστική ή οι πιο δυναμικές εκδοχές της γιόγκα (π.χ. με πρόσθετες αντιστάσεις).

Προτεραιότητα: Συνδυασμός ασκήσεων με βάρη και αερόβιων ασκήσεων.

• Αν είσαι 40 έως 50

Αν ξεκινάς γυμναστική για πρώτη φορά ή έχεις πολύ καιρό να γυμναστείς, άρχισε με τα πολύ βασικά, όπως περπάτημα σε διάδρομο, ποδήλατο, ελαφριά βαράκια και ασκήσεις με το βάρος του σώματος. Επένδυσε στην ποιότητα της γυμναστικής σου και όχι στην ποσότητα, δώσε ιδιαίτερη έμφαση στις λειτουργικές κινήσεις και στις ασκήσεις ισορροπίας. Εάν επιλέξεις κάποιο ομαδικό πρόγραμμα, αυτό πρέπει να είναι ευέλικτο, να αποτελείται από ποικιλία διαφορετικών ασκήσεων, να μη σε κουράζει υπερβολικά και να περιέχει πολλές στιγμές χαλάρωσης.

Προτεραιότητα: Λειτουργική γυμναστική (Functional training).

• Αν είσαι 50 έως 60

Χρειάζεσαι κυρίως ήπιες σωματικές δραστηριότητες χωρίς ιδιαίτερους κραδασμούς, όπως π.χ. περπάτημα, ποδήλατο, κολύμπι και υδρογυμναστική (προτίμησε γυμναστήριο με πισίνα). Εναλλακτικά, επίλεξε ένα είδος ήπιας αερόβιας γυμναστικής που δεν επιβαρύνει τις αρθρώσεις σου. Εμπλούτισε το πρόγραμμά σου με ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης με βαράκια και όργανα παροχής αντίστασης, χρησιμοποιώντας όμως σχετικά λίγα κιλά για αρκετές επαναλήψεις, τουλάχιστον 12 σε κάθε σετ. Στο τέλος κάθε προγράμματος αφιέρωσε αρκετή ώρα σε διατάσεις και αναπνευστικές ασκήσεις χαλάρωσης.

Προτεραιότητα: Ήπια αερόβια γυμναστική (Non Impact training), προτιμότερο σε πισίνα.

• Αν είσαι 60+

Οι διατάσεις, η κολύμβηση και οι ασκήσεις στο νερό είναι εξαιρετικά υποβοηθητικές, ιδίως εάν έχεις δύσκαμπτες αρθρώσεις, όπως επίσης και ο συνδυασμός ασκήσεων ισορροπίας (βοηθούν στην αποφυγή των πτώσεων) με ασκήσεις ενδυνάμωσης (διατηρούν τη μυϊκή μάζα). Ακολούθησε αρχικά ένα εύκολο και ευχάριστο πρόγραμμα, που δεν απαιτεί ιδιαίτερο κόπο. Αν έχεις την οικονομική δυνατότητα, συνεργάσου με προσωπικό προπονητή για να σε επιβλέπει, καθοδηγεί και ενθαρρύνει.

Προτεραιότητα: Προσωπική προπόνηση (Personal training).

Γενική κατεύθυνση: Εάν είσαι νέα και υγιής, προτίμησε πιο έντονα προγράμματα που στοχεύουν στην πολύπλευρη σωματική εκγύμναση με διάφορους τρόπους και μέσα. Αν είσαι μεγαλύτερης ηλικίας, επίλεξε δραστηριότητες ήπιες και ασφαλείς, που δεν έχουν αυξημένες απαιτήσεις και δεν παρουσιάζουν πολυπλοκότητα ή δυσκολίες στην εκμάθησή τους.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΔΕΔΟΥΚΟ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία τεύχος 124.
Επικαιροποίηση: Μάιος 2015.