Πρωί. Πάλι δεν άκουσα το ξυπνητήρι. Θα αργήσω. Προσπαθώ να μπω στο αγαπημένο μου παντελόνι. Αδύνατον. Πάλι έκανα κραιπάλη το Σαββατοκύριακο. Χάλια. Βγαίνω τρέχοντας από το Μετρό και να πάλι ο άστεγος στη γωνία. Κατεβάζω το κεφάλι και τον προσπερνώ όπως κάθε μέρα. Νοιώθω άσχημα που δεν μπορώ να κάνω τίποτα γι’ αυτόν. Στο γραφείο η δουλειά δεν “βγαίνει” με τίποτα. Νοιώθω δυσάρεστα. Αισθάνομαι άγχος και εκνευρισμό και μιλάω απότομα σε ένα συνάδελφο. Πάλι νοιώθω άσχημα. Πάλι δεν θα προλάβω να πάω το παιδί στα αγγλικά. Νοιώθω απαίσια που δεν μπορώ να του αφιερώσω αρκετό χρόνο. Το βράδυ στο σπίτι κάνω δουλειές. Δεν τις προλαβαίνω και έχω και έναν άντρα… Ούτε μ’ αυτό νοιώθω καλά. Όσο για μένα, άστο, ας μη μιλήσω για τον εαυτό μου και είναι ακόμα η αρχή της εβδομάδας!

Αυτή είναι η καθημερινότητα μιας συνηθισμένης γυναίκας ή αλλιώς μιας Μαίρης Παναγιωταρά, όπως λέει και το τραγούδι. Στο τραγούδι όμως, δεν λέει για το πώς αισθάνεται η Μαίρη, για τις ενοχές της Μαίρης, που ενώ τρέχει όλη μέρα, στο τέλος πιστεύει ότι δεν ήταν αρκετά όλα αυτά, ότι η ίδια δεν τα κατάφερε, ότι κανείς δεν έμεινε ικανοποιημένος, ότι απέτυχε να τους ευχαριστήσει, ότι τελικά αυτή φταίει για όλα.

Είναι αυτή η Μαίρη που κατηγορεί συνεχώς τον εαυτό της για ότι συμβαίνει γύρω της, που χρεώνεται τα λάθη και τις κακές συμπεριφορές των άλλων, που αναλαμβάνει μόνο ευθύνες και υποχρεώσεις, χωρίς δικαιώματα, χωρίς να αναρωτηθεί αν της αναλογούν όλα αυτά, χωρίς να βλέπει τον εαυτό της μέσα σ’ αυτά.

Το μόνο που αντιλαμβάνεται είναι ότι πρέπει να τα καταφέρει. Αλλιώς, την περιμένει ένα καθημερινό δυσάρεστο μείγμα απαξιωτικών συναισθημάτων και ενοχών.

Δεν τολμά να σκεφτεί αν έχει αυτοπεποίθηση και για αυτοεκτίμηση ούτε λόγος να γίνεται, κατά βάθος ξέρει ότι είναι εξαιρετικά ευάλωτη στις διαθέσεις και στις επιθυμίες των άλλων, που την «εκμεταλλεύονται» σκόπιμα ή όχι. Το «όσο κι αν προσπαθώ, πάντα κάποιον απογοητεύω» είναι η κυρίαρχη σκέψη της.

Μήπως βλέπεις και συ τον εαυτό σου κάπου μέσα εκεί; Και τι να κάνεις;

Ίσως να σκεφτείς ότι όλοι έχουμε ενοχές, που έχουν όμως ένα σκοπό να επιτελέσουν, είναι το καμπανάκι που σε ειδοποιεί να αναλάβεις δράση, να σε κινητοποιήσει για να διορθώσεις τα λάθη σου.

Όταν η συνείδησή σου αντιληφθεί ότι κάτι δεν πάει καλά, τότε θέτει σε λειτουργία το συναγερμό των ενοχών. Έτσι, μπορείς να προλάβεις συμπεριφορές που θα μπορούσαν να πληγώσουν ή να είσαι συνειδητή για τη δυσάρεστη κατάσταση που ίσως ακολουθήσει ή να μάθεις από τα λάθη και να μην τα επαναλάβεις.

Κάποιες φορές είναι θεμιτό και αναμενόμενο να νιώθεις ενοχές, επειδή έβλαψες σκόπιμα κάποιον ή έκανες κάτι άδικο. Αν όμως είσαι σαν τους περισσότερους ανθρώπους, που νιώθουν ένοχοι εξαιτίας όλων αυτών των «πρέπει» που δεν διεκπεραίωσαν, τότε στο επόμενο σου «στραβοπάτημα» αποφάσισε και:

• Σταμάτησε να σκέφτεσαι πράγματα που έχεις ήδη κάνει και δεν μπορείς να αλλάξεις. Εστιάσου στο παρόν, τι μπορείς να κάνεις σήμερα καλύτερα.

• Να μην φέρεις την καταστροφή με το παραμικρό, μην μεγεθύνεις τα πράγματα.

• Να επιτρέπεις στον εαυτό σου να απολαμβάνει και καμιά «παρασπονδία».

• Να σκέφτεσαι ότι αξίζει να του κάνεις και κανένα δώρο, κι ας ξόδεψες και κάτι παραπάνω, δούλεψες γι’ αυτό.

• Θυμήσου ότι συνήθως είσαι τυπική, άρα, για μια φορά μπορείς να ξεχάσεις και κάτι.

• Την επόμενη φορά που θα κάνεις ένα λάθος, θυμήσου ότι κανείς δεν είναι τέλειος, ευτυχώς.

• Πίστεψε ότι έχεις δικαίωμα να είσαι κουρασμένη και δώσε στον εαυτό σου άδεια για ξεκούραση.

• Κάνε μια λίστα με αυτά που αν τα κάνεις, αποφασίζεις να μην αισθάνεσαι ενοχές, όπως π.χ. όταν κάνεις κάτι μόνο για σένα. Μια λίστα με τα πράγματα που αφορούν αποκλειστικά εσένα και τον τρόπο που θέλεις να ζήσεις, άρα, θα είσαι καλά μ’ αυτά.

• Φτιάξε τον δικό σου ηθικό κώδικα και ακολούθησέ τον. Οι υγιείς, χρήσιμες ενοχές είναι η λογική και δίκαιη φωνή της συνείδησής σου.

• Μάθε να συγχωρείς τον εαυτό σου, αν πράγματι έκανες κάτι που ήταν λάθος. Διόρθωσέ το, αν είναι εφικτό, αντί να νιώθεις ενοχές γι’ αυτό.

• Το κυριότερο, μην επιτρέπεις στους άλλους να σου δημιουργούν ενοχές.

* Η Ελένη Αϋφαντή είναι σύμβουλος Προσωπικής Ανάπτυξης (LifeCoach), εκπαιδευμένη στη Συστημική Ψυχιατρική και τη Διαχείριση Αρνητικών Καταστάσεων. Είναι ειδικευμένη στο Νευρογλωσσικό Προγραμματισμό (NLP), ως εκπαιδεύτρια (NLP CoachingTrainer).