Έχεις δουλέψει ποτέ πολύ σκληρά για μια παρουσίαση που πήγε καλά, αλλά θα ήθελες κάποιος να σου είχε πει πού υπάρχει περιθώριο βελτίωσης, ώστε να μπορούσες να την κάνεις ακόμα καλύτερη την επόμενη φορά; Όταν αφιερώνουμε χρόνο και ενέργεια σε μια προσπάθεια, θέλουμε να τα πάμε καλά, και είναι στην ανθρώπινη φύση να νιώθουμε ότι αν δεν βελτιωνόμαστε, κάνουμε πίσω, κάτι που είναι αντιπαραγωγικό. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η λήψη εποικοδομητικών σχολίων είναι φυσική για τη διευκόλυνση αυτής της ανάπτυξης, αλλά συχνά, οι άνθρωποι αισθάνονται περίεργα όταν το κάνουν, με την ανησυχία ότι τονίζουν τα αρνητικά αντί να εστιάζουν στα θετικά. Μάλιστα, πρόσφατη έρευνα διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι υποτιμούν την επιθυμία των άλλων να λαμβάνουν εποικοδομητική κριτική.
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η παροχή εποικοδομητικής κριτικής έχει αξία, δεδομένου ότι οι άνθρωποι γνωρίζουν τον εαυτό τους κυρίως μέσω των σχέσεων που έχουν με τους άλλους. «Τα άτομα που μας κάνουν εποικοδομητική κριτική μας ενημερώνουν πώς αλληλεπιδρούν μαζί μας, μας αντιλαμβάνονται και συνεννοούνται μαζί μας», λέει η θεραπεύτρια Christiana Awosan. Και τα αποτελέσματα μιας τέτοιας εποικοδομητικής κριτικής επεκτείνονται σε επαγγελματικές, ρομαντικές και οικογενειακές σχέσεις.
Πώς μπορείς να μάθεις πότε μπορεί να είναι η κατάλληλη ευκαιρία να κάνεις εποικοδομητική κριτική; Σύμφωνα με την έρευνα που δημοσιεύτηκε από την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία, μια προσωπική δοκιμασία είναι απλώς να ρωτάς τον εαυτό σου αν θα ήθελες να λάβεις κριτική αν βρισκόσουν σε παρόμοια κατάσταση. «Πάρε ένα δευτερόλεπτο και φαντάσου ότι είσαι στη θέση του άλλου και αναρωτήσου αν θα ήθελες να τη λάβεις. Πιθανότατα θα το έκανες, και αυτή η συνειδητοποίηση μπορεί να σε βοηθήσει να κάνεις τα κατάλληλα σχόλια», δήλωσε η Nicole Abi-Esber, υποψήφια διδάκτορας στο Harvard Business School και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
Όσον αφορά το τι πρέπει να έχεις κατά νου όταν κάνεις εποικοδομητική κριτική για να διασφαλίσεις ότι θα είναι μια θετική ενίσχυση και όχι ένα εργαλείο για να υποτιμήσεις κάποιον, η Awosan λέει ότι είναι σημαντικό να αποφύγεις να γίνεσαι κακιά. «Αν είσαι κακιά με αυτό το άτομο, αυτό δεν του αφήνει τον χώρο να προσπαθήσει να κάνει κάτι καλύτερο ή να το δει διαφορετικά. Απλώς κόβει την ικανότητα να μπορείς να βοηθήσεις κάποιον».
Έχεις πραγματική ενσυναίσθηση ή θέλεις απλώς να ευχαριστείς τους άλλους;
Διάβασε παρακάτω για να μάθεις πώς να κάνεις εποικοδομητική κριτική με τρόπο που να δείχνει ότι ενδιαφέρεσαι για την ανάπτυξη του άλλου ατόμου.
1. Χρησιμοποίησε τη μέθοδο ΕΠΑ
Ο θεραπευτής Kenneth V. Hardy ανέπτυξε τη μέθοδο τριών βημάτων, που αποτελείται από την επικύρωση, την πρόκληση και το αίτημα, και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δώσει αποτελεσματικά εποικοδομητική κριτική. Για την επικύρωση, θέλεις να πεις στον δέκτη τι κάνει καλά. Αναγνώρισε ότι ορισμένες συμπεριφορές ή ενέργειες μπορεί να έχουν έναν αντίκτυπο σε εσένα που μπορεί να μην εκτιμάς. Όσον αφορά το αίτημα, να είσαι σαφής σχετικά με το τι ακριβώς θα ήθελες να αλλάξει.
Ας υποθέσουμε ότι ο συγκάτοικός σου αφήνει ένα χάος στο διαμέρισμα σας. Αν θέλεις να του κάνεις εποικοδομητική κριτική, μπορείς να πεις κάτι σαν: «Μου αρέσει πολύ να ζω μαζί σου γιατί …», που είναι μια επικύρωση. «Αλλά έχω επίσης παρατηρήσει ότι μερικές φορές το διαμέρισμα είναι χαοτικό», που είναι η πρόκληση. «Μήπως μπορείς να είσαι πιο προσεκτικός με την καθαριότητα του χώρου;» που είναι, τελικά, το αίτημα.
2. Πρόσεξε τη μη λεκτική επικοινωνία σου
«Η επικοινωνία δεν είναι μόνο λεκτική», λέει ο θεραπευτής γάμου και οικογένειας Omar Ruiz. «Περιλαμβάνει επίσης τον τόνο, την ένταση, το εφέ και τη γλώσσα του σώματός σου. Οποιεσδήποτε αλλαγές σε αυτά μπορεί να παρερμηνεύσουν τη δήλωση που ελπίζεις να περάσεις».
Αντί να κουνάς το δάχτυλο, για παράδειγμα, μπορεί να θέλεις να καθίσεις και να προσέχεις τυχόν εκφράσεις του προσώπου σου με αρνητική διάθεση. «Μπορεί να μην έχεις τον έλεγχο του τρόπου με τον οποίο κάποιος αντιλαμβάνεται την εποικοδομητική κριτική σου, αλλά έχεις τον πλήρη έλεγχο του τρόπου με τον οποίο μεταφέρεις αυτό το μήνυμα», προσθέτει ο Ruiz.
3. Γίνε συγκεκριμένη
Ακόμα κι αν η μέθοδος που αναφέρεται στο πρώτο βήμα σου φαίνεται πολύ τυποποιημένη για να μπορείς να την ακολουθήσεις με φυσικό τρόπο, θα χρειαστεί και πάλι να είσαι συγκεκριμένη σχετικά με το πού μπορεί να αναπτυχθεί ο δέκτης. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα εάν κάποιος σου ζητά τα σχόλιά σου, επειδή αυτό σημαίνει ότι εκτιμά αυτό που έχεις να μοιραστείς. Μπορεί επίσης να θέλεις να ρωτήσεις αυτό το άτομο ποιες προτάσεις έχει ήδη λάβει, οι οποίες μπορεί να είναι χρήσιμες για την αποφυγή της επανάληψης.
4. Ρώτησε εάν τα σχόλια που έκανες ήταν χρήσιμα
«Αφού κάνεις τα σχόλιά σου, ρώτησε το άτομο εάν τα βρήκε χρήσιμα ή όχι», λέει ο Ruiz. «Ακόμα κι αν δεν τα βρήκαν χρήσιμα, αυτό θα σε βοηθήσει να μάθεις πώς μπορείς να βελτιώσεις τους τρόπους με τους οποίους κάνεις εποικοδομητική κριτική στους άλλους».
