Προσωπικότητα αιρετική. Αντιφατική. Πήγαινε «κόντρα στο ρεύμα», αγνοώντας τις συνέπειες. Τα έβαζε με όλους και με όλα, με το κατεστημένο και ό,τι εκείνος θεωρούσε «κατεστημένο» στο μουσικό στερέωμα ή στο κοινωνικό σύστημα, ίσως γι' αυτό είχε κατηγορηθεί και ως εγκέφαλος της 17Ν.

Ταλαντούχος και ιδιόρρυθμος, οπαδός του Οσσο και της θεωρίας του, πολιτικοποιημένος (από μικρός ανήκε στην Αριστερά), αγωνιστής, με απόψεις που (πολλές φορές) ξένιζαν, με προσωπικό σύστημα αξιών, λάτρης της Ανατολής, απρόβλεπτος, ορμητικός, παθιασμένος, εκκεντρικός ο Μανώλης Ρασούλης υπήρξε μια «διαφορετική» φωνή στη μουσική σκηνή της χώρας, με μεγάλη συμμετοχή, ωστόσο, στο «γίγνεσθαι» του σύγχρονου εμπορικού τραγουδιού.

«Χάθηκε» ξαφνικά, μέσα στη «ρωγμή του χρόνου», σε ηλικία 66 ετών. Βρέθηκε νεκρός χθες το πρωί στο σπίτι του, στη Θεσσαλονίκη, την πόλη όπου ζούσε τα τελευταία χρόνια, σκεπασμένος στο κρεβάτι του. Τα αίτια του θανάτου του θεωρούνται παθολογικά, μια και η αστυνομία που άνοιξε το σπίτι (ύστερα από ανησυχία φίλων του, οι οποίοι τον έψαχναν 3-4 μέρες) δεν βρήκε ίχνη παραβίασης ή ίχνη εγκληματικής ενέργειας (σήμερα θα γίνει η νεκροψία από τον ιατροδικαστή Ματθαίο Τσούνγκα).

Στιχουργός (με ισχυρές δόσεις ανατρεπτικής θυμοσοφίας), τραγουδιστής (μη επαγγελματίας, παρά τις σχετικές προσπάθειες του Μάνου Λοΐζου), ενίοτε και τραγουδοποιός, ο Μανώλης Ρασούλης στη μουσική επανάσταση που έφερε «Η εκδίκηση της γυφτιάς» υπήρξε βασικός συμμέτοχος, ενώ οι στίχοι του που χιλιοτραγουδήθηκαν, λειτούργησαν άλλοτε σαν πρόταση, πότε σαν παρηγορία κι άλλοτε σαν κραυγή. Ηταν εκείνος που διαπίστωσε ότι «Οι μάγκες δεν υπάρχουν πια» και το `κανε τραγούδι-ύμνο λαϊκό που σιγά σιγά εξαπλώθηκε. Αυτός ο «μάγκας» δεν υπάρχει πια.

Ο Μανώλης Ρασούλης γεννήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 1945, στο Ηράκλειο Κρήτης, όπου μεγάλωσε και τελείωσε το σχολείο. Το 1963, στην Αθήνα, σπουδάζοντας σκηνοθεσία στη σχολή Σταυράκου, δούλευε παράλληλα και στην εφημερίδα «Δημοκρατική Αλλαγή». Συλλαμβάνεται από τη δικτατορία, φεύγει για το Λονδίνο όπου μένει έξι χρόνια. Συμμετέχει στον αντιδικτατορικό αγώνα αλλά και στο τροτσκιστικό κίνημα, γράφει τα πρώτα του βιβλία και γίνεται συνεκδότης της εφημερίδας «Σοσιαλιστική Αλλαγή» την οποία πουλάει στους δρόμους. Τον Μάη του `68 παίρνει μέρος στη μεγάλη εξέγερση των φοιτητών στο Παρίσι και τραυματίζεται. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, εντάχθηκε στη λεγόμενη τραγουδοποιία. Εγραψε το πρώτο του τραγούδι το 1972 («Μες στη μικρή αγκάλη σου») που το μελοποίησε ο Μάριος Στεφανόπουλος. Εμφανίστηκε στη δισκογραφία αρχικά ως τραγουδιστής («Τα Νέγρικα» 1975, «Ο Νέος Ερωτόκριτος» 1975 και «Αχαρνής» 1977).

Το 1978 με τον Ν. Ξυδάκη (και βασικό ερμηνευτή τον Ν. Παπάζογλου) παρουσίασαν τον δίσκο «Η εκδίκηση της γυφτιάς», που σημείωσε σταθμό στα χρονικά του νεο-λαϊκού τραγουδιού. Ακολούθησαν το 1979 «Τα Δήθεν» (με τους ίδιους συντελεστές) και «Τα τραγούδια της Χαρούλας» του Μ. Λοΐζου, με τη Χ. Αλεξίου. Κατόπιν συνεργάστηκε με τον Χρ. Νικολόπουλο και μέσα στην 3ετία 1981-84 παρήγαγαν δεκάδες τραγούδια (στους δημοφιλείς δίσκους: «Οι κυβερνήσεις πέφτουνε», «Παίξε Χρήστο επειγόντως», «Η ζωή μου κύκλους κάνει», «Οι νταλίκες», «Ολοι δικοί μας είμαστε»). Ακολούθησε ο δίσκος «Να `μαστε πάλι εδώ Αντρέα» (1985, σε μουσική Α. Μικρούτσικου). Στη συνέχεια συνεργάστηκε με τον Π. Βαγιόπουλο («Εσύ κι αν γίνεις υπουργός» 1985, «Πότε Βούδας πότε Κούδας» 1986, «Με ρυθμό καλαματιανό θα σε δούμε αναστημένη» 1986, «Βαλκανιζατέρ» 1995, «Σελοτέιπ» 1997). Τα τραγούδια έγιναν γνωστά κι αγαπητά στο Ισραήλ, την Τουρκία, τη Σερβία αλλά και στην Ιαπωνία.

Η επαφή του με τη διδασκαλία του Οσσο υπήρξε καθοριστική για τη ζωή και την κοσμοθεωρία του. Είχε μία κόρη, τη μουσικό και τραγουδίστρια Ναταλί Ρασούλη.

Η κηδεία του Μανώλη Ρασούλη δεν έχει αποφασιστεί ακόμη πού και πότε θα γίνει. Σήμερα αναμένεται να φτάσουν στη Θεσσαλονίκη η αδελφή του από την Κρήτη και η κόρη του.

ΠΟΛΥΓΡΑΦΟΤΑΤΟΣ
Πολλοί δίσκοι περιέχουν στίχους του. Ανάμεσά τους: «Πρώτο βράδυ στην Αθήνα» και «Κοντά στη δόξα μια στιγμή» του Ν. Ξυδάκη (1983 και 1987), «Χαράτσι» και «Μέσω νεφών» του Ν. Παπάζογλου (1984 και 1986) και πολλοί άλλοι. Το 1988 έγραψε τον ύμνο του ΟΦΗ.

ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΡΑΛΗ

ΣΟΚ ΣΤΟΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΚΟΣΜΟ
«Ανήσυχο πνεύμα, κουβαλούσε μια διαρκή πίκρα»

Σοκαρισμένος πληροφορήθηκε χθες το μεσημέρι ο καλλιτεχνικός κόσμος τον ξαφνικό θάνατο του Μανώλη Ρασούλη. Ο Χρήστος Νικολόπουλος, ο συνθέτης με τον οποίο ο Μανώλης Ρασούλης έκανε μεγάλες επιτυχίες όπως οι δίσκοι «Οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η αγάπη μένει», «Παίξε Χρήστο επειγόντως» αλλά και το τελευταίο άλμπουμ της ζωής του, «Με τον Ομπάμα αντάμα», δήλωσε συγκλονισμένος από το ξαφνικό φευγιό του φίλου και του συνεργάτη του. «Τον είδα πριν από δέκα ημέρες. Hταν καλά. Μιλήσαμε και κάναμε σχέδια για δουλειές. Μάλιστα μου είχε δώσει και κάποιους ανέκδοτους στίχους του λέγοντάς μου: `πάρ' τους να τους έχεις εσύ, αν ποτέ μου συμβεί κάτι...'. Λες και είχε προαίσθημα!». Ο Χρήστος Νικολόπουλος μας μίλησε για τον καλλιτέχνη αλλά και για τον άνθρωπο Μανώλη Ρασούλη: «Ηταν ένας σπάνιος, ένας σημαντικός άνθρωπος. Σε όλη του τη ζωή υπήρξε ασυμβίβαστος και πήγαινε κόντρα στα κατεστημένα κάθε είδους, πολιτικά, μουσικά...».

Ιστορική ωστόσο τόσο για την καριέρα του όσο και για το ελληνικό τραγούδι υπήρξε η συνεργασία του Μανώλη Ρασούλη με τον Νίκο Ξυδάκη στους θρυλικούς δίσκους «Τα Δήθεν» και «Η εκδίκηση της γυφτιάς», με τη συμμετοχή του Νίκου Παπάζογλου. Βρήκαμε στο τηλέφωνο τον Νίκο Ξυδάκη πραγματικά σαστισμένο. «Δεν είναι εύκολο να συνειδητοποιήσεις ότι ένας άνθρωπος δικός σου, με τον οποίο έχεις μοιραστεί τόσα πολλά, έφυγε έτσι ξαφνικά» μας είπε μουδιασμένος ο συνθέτης και συνέχισε σκιαγραφώντας με τα λόγια της ψυχής του το προφίλ του Μανώλη Ρασούλη: «Με τον Μανώλη έγραψα τα πρώτα μου τραγούδια. Ηταν εκείνος ουσιαστικά που με ώθησε να ξεκινήσω τη μουσική μου πορεία. Ο Ρασούλης με τα τραγούδια του χαρακτήρισε μια ολόκληρη εποχή. Ο ίδιος ήταν άνθρωπος ανήσυχος, με ιδιαίτερη αίσθηση του χιούμορ, αυθεντικότητα και μόνιμη δημιουργική ανησυχία. Μαζί, σε μια εποχή έντονα πολιτικοποιημένη, ανακαλύψαμε έναν μουσικό τρόπο έκφρασης πιο προσωπικό και πολύ διαφορετικό από αυτόν που ακολουθούσαν όλοι οι άλλοι».

«Χάθηκε ένας δημιουργός ρηξικέλευθος, ένα ανήσυχο πνεύμα» δήλωσε η Μαρία Φαραντούρη, η οποία συνεργάστηκε με τον Μανώλη Ρασούλη στην πρώτη μουσική δουλειά της καριέρας του, «Τα Νέγρικα» του Μάνου Λοΐζου. «Ηταν ένα πολύ δημιουργικό πλάσμα, κουβαλούσε έναν διαρκή ενθουσιασμό αλλά και μια διαρκή πίκρα που αφορούσε στην αδικία του συστήματος. Ηταν μια καλτ μορφή που την είχε ανάγκη ο τόπος» συμπλήρωσε η ερμηνεύτρια.

Συλλυπητήρια μηνύματα για τον θάνατο του Μανώλη Ρασούλη έστειλαν το ΥΠ.ΠΟ.Τ. η ΝΔ, ο ΣΥΝ, η Δημοκρατική Αριστερά κ.ά.

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ
Πολυσχιδές ήταν και το συγγραφικό έργο του Μανώλη Ρασούλη. Ανάμεσα στα βιβλία του ήταν και τα: «Η μπαλάντα του Ισαάκ», «Μεγάλος ήρωας σε μικρή χαρτοσακούλα», «Κβο βάντις στάτους κβο;», «Ο μεγάλος αιρετικός Θεόφιλος Καΐρης», «Η τελευταία ζωή του Παντελή Πουλιόπουλου», «Κνωσσόντας την αλήθεια - το κρητικό μανιφέστο», «Οσσο - Η κρυμμένη αρμονία», «Oσσο - Μυστική Θεολογία», «Οι Εβραίοι είναι Eλληνες-Κρήτες», «Εδώ είναι του Ρασούλη», «Τι είδε ο Βουκεφάλας - 15 χρόνια Σαλονίκη». Εξέδιδε το περιοδικό «Το Αυγό».

Αναστασία Κουκά

Δεν μέτραγε τα λόγια του
«Πιότερο κι απ' το τραγούδι τους, τους ανθρώπους αγάπησα»

Πολυδιάστατος στις απόψεις του, δεν μέτραγε ούτε έκρυβε λόγια ο Μανώλης Ρασούλης. Ελεγε αυτό που πίστευε, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Είχε συγκρουστεί με πολλούς συναδέλφους του, με κάποιους μάλιστα είχε φτάσει μέχρι τα δικαστήρια. Σταχυολογούμε παλαιότερες απόψεις του από τις «σκεψοδιάρροιες» του επίσημου σάιτ του αλλά και σχόλια από το μπλογκ του.

«Κάποιος Ελλην ποιητής γράφει: «Πιότερο κι απ' τους ανθρώπους το τραγούδι τους αγάπησα». Εγώ να προσθέσω ότι πιότερο κι απ' το τραγούδι τους, τους ανθρώπους αγάπησα».
«Τίποτα δεν μου τη βιδώνει περισσότερο, όσο το απόλυτο αληθοφανές εκείνων που εν ονόματι π.χ. της Ελλάδας καταστρατηγούν την Ελλάδα, εν ονόματι της λογικής επιβάλλουν τη λογικοφάνεια, εν ονόματι της σοβαρότητας σοδομούν τη σοβαρότητα και εγκαθιδρύουν τη σοβαροφάνεια».
«Οποιος αγαπά παιδεύει. Καλώς ή κακώς, αυτό λέει ο λαός. Ας το `χουν υπόψη οι κατήγοροι, που ο ίδιος ο λαός, καλώς ή κακώς, τους εψήφισε... Προσκυνώ τη χάρη σου, λαέ. Ομως, όπως κι εσύ καλά γνωρίζεις, πότε είσαι λαός μετά βαΐων και κλάδων, πότε είσαι μάζα που κάνει την Ιστορία, πότε η μπάζα, πότε πληθυσμός και πότε όχλος, που δεν διασταυρώνεις πια αλλά σταυρώνεις. Προσκυνώ τον όχλο σου, λαέ μου».
«Κι ο καθείς; Τι λέει ο καθείς; Αυτός ο κόσμος ο μικρός ο μέγας; Δεν μιλεί. Ή ψελλίζει ή ουρλιάζει».
«Καλύτερα Αλαντίν παρά Μουτζαχεντίν».

Η δισκογραφία του

• Νέγρικα (Γ. Νεγρεπόντης, Μ. Λοΐζος, Μ. Φαραντούρη), 1974
• Νέος Ερωτόκριτος (Ν. Μαμαγκάκης, Π. Πρεβελάκης, Α. Μάνου), 1974
• Αχαρνής (Δ. Σαββόπουλος), 1977
• Η εκδίκηση της γυφτιάς (Ν. Ξυδάκης, Δ. Σαββόπουλος, Ν. Παπάζογλου), 1978
• Τα δήθεν (Ν. Ξυδάκης, Ν. Παπάζογλου, Δ. Κοντογιάννης), 1978
• Τα τραγούδια της Χαρούλας (Μ. Λοΐζος, Χ. Αλεξίου), 1980
• Οι κυβερνήσεις πέφτουνε, μα η αγάπη μένει (Χ. Νικολόπουλος, Δ. Κοντογιάννης), 1981
• Παίξε Χρήστο επειγόντως (Χ. Νικολόπουλος, Ε. Βιτάλη, Π. Τερζής), 1982
• Oλοι δικοί μας είμαστε (Χ. Νικολόπουλος, Ν. Παπάζογλου, Π. Τερζής), 1984
• Ζεστά ποτά (Αδελφοί Κατσιμίχα, Μ. Ρασούλης παραγωγή), 1985
• Να `μαστε πάλι εδώ Ανδρέα (Α. Μικρούτσικος, Μ. Ρασούλης), 1985
• Ναι στο ναι και ναι στο όχι (Μ. Ρασούλης, Ν. Ξυδάκης, Μ. Στεφανόπουλος), 1984
• Τα ποδοσφαιρικά (Γ. Γαβαλάς), 1988
• Διπλά σακατεμένος πειρατής (Γ. Γαβαλάς), 1990
• Εσύ κι αν γίνεις υπουργός εγώ θα σ' αγαπάω (Π. Βαγιόπουλος, Α. Ρασούλη Κουφουδάκη), 1985
• Πότε Βούδας πότε Κούδας (Π. Βαγιόπουλος, Ν. Παπάζογλου, Γλυκερία), 1986
• Βαλκανιζατέρ (Π. Βαγιόπουλος, Γλυκερία, Α. Καρακότας), 1995
• Σελοτέιπ (Π. Βαγιόπουλος, Ο. Περίδης, Ν. Ρασούλη, Γ. Λίζος), 1997
• Γεια σου κυρ Εισαγγελέα (Π. Βαγιόπουλος, Καφετζοπουλική Κομπανία),
• Νοηματουργείο (Π. Βαγιόπουλος, Γ. Ξηδάκης, Γ. Λίζος), 1998
• Της άγνοιας ο γιος και το τραγούδι για τον Καστοριάδη (Μ. Ρασούλης),
• Τραγούδι για την Καλαμάτα (Π. Βαγιόπουλος),
• Το τραίνο φτάνει τελικά στην Κατερίνη (Χ. Παπαδόπουλος, Β. Λέκκας, Κ. Σιάπαντα, Ορέστης), 1999
• Τι γυρεύεις μεσ' στην Κίνα Τσάκι Τσαν (Π. Βαγιόπουλος, Ν. Βενετσάνου, Ο. Περίδης), 2000
• Αγάπα μας και μη μας χαιρετάς (Ν. Ρασούλη), 1999
• Σκόρπια 1 (Ν. Ξυδάκης, Ν. Παπάζογλου, Γλυκερία), 1992
• Σκόρπια 2 (Χ. Αλεξίου, Σ. Μάλαμας), 1992
• Οταν τραγουδούν τα ψάρια (Γ. Λίζος, A. Λίζος),
• Σέπτικ Φλες - DEATH METAL I (Ν. Ρασούλη), Γαλλική παραγωγή,
• Σέπτικ Φλες - DEATH METAL IΙ (Ν. Ρασούλη), Γαλλική παραγωγή,
• ah elada sagapo (Ν. Παπάζογλου) Γερμανική εταιρεία ΠΥΡΑΝΧΑΣ, Βερολίνο,
• Hummus Sapiens και η μνήμη των κύκλων (Yehuda Poliker)