Σάββατο πρωί. Τεράστιες σκαλωσιές στημένες στην πλατεία Ηρώων στου Ψυρρή και ένας άντρας ζωγραφίζει σκαρφαλωμένος. Παράδοξο θέαμα για τους περαστικούς. Οχι όμως για τον Αλέξανδρο Βασμουλάκη. Δεν είναι, άλλωστε, η πρώτη φορά-στην ίδια θέση υπήρχε η παλιότερη τοιχογραφία του Πανόπτικον-τώρα, όμως, είναι διαφορετικά.
Εδώ και λίγες εβδομάδες έχει επιστρέψει στην Ελλάδα από το Βερολίνο για τη νέα τοιχογραφία με τη χορηγία της αστικής μη-κερδοσκοπικής εταιρείας Apocalypsis και την τρίτη ατομική του έκθεση (δεύτερη στη χώρα) στην γκαλερί a.antonopoulou.art με τίτλο «Ι `ve got you a date with Botticeli's niece». Αφορμή για την έμπνευση το ντοκιμαντέρ του 1972 του BBC, «Ways of Seeing» του John Berger, με βάση το ομώνυμο βιβλίο, για τον τρόπο που αποτυπώνεται η γυναίκα στην τέχνη από την αναγέννηση μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα με έξι έργα με τις «Τρεις Χάριτες και την «Χαρούμενη Ελένη» που επαναδιεκδικούν το ρόλο τους απελευθερωμένες από την αντρική ματιά.
Και η αλήθεια είναι ότι οι ηρωίδες έχουν κάτι το βαθιά αναζωογονητικό. Με ένα αστραφτερό χαμόγελο-όπου κάπου βαθιά βρίσκεται μια υπόγεια θλίψη-και έντονο βλέμμα μοιάζουν σαν να τρέχουν στα στενά της πόλης, να κρύβονται πίσω από τις κολόνες και να κλείνουν πονηρά το μάτι με την υπόσχεση μιας ευτυχισμένης μέρας. Οσοι έχουν παρατηρήσει, άλλωστε, το έργο του ανακαλύπτουν ότι κάθε φορά είναι διαφορετικές. Πιο αυθόρμητες και ίσως πιο ανεξάρτητες από τον δημιουργό τους. «Αυτό είναι το ενδιαφέρον σε μια έκθεση: η εξέλιξη μέσα στον χρόνο».
Εμπνευση. Η πρώτη ματιά από τα χαμηλά για τις λεπτομέρειεςΕν αρχή ην το γκράφιτι
Την πρώτη φορά που πήρε σπρέι στα χέρια του ήταν 14 χρόνων. «Ακούω συχνά τους ανθρώπους να περνούν μπροστά από ένα γκράφιτι και να συζητούν: τι μουντζούρα! Δεν ξέρουν τα ατέλειωτα ξενύχτια των παιδιών δοκιμάζοντας ξανά και ξανά τα σχέδια μέχρι να πετύχουν. Σε καμία περίοδο στην ιστορία δεν υπήρχε αμιγώς εφηβική τέχνη. Και το γκράφιτι είναι η δική τους τέχνη. Μια εφήμερη τέχνη των δρόμων που θα σβηστεί την επόμενη μέρα ή την επόμενη εβδομάδα αλλά αποδεικνύει ότι ήσουν εκεί. Αυτό που χρειάζεται κάθε έφηβος». Ο ίδιος έχει μεγάλο σεβασμό για τη συγκεκριμένη μορφή όχι μόνο γιατί ήταν η πρώτη επαφή του με την δημιουργία αλλά γιατί του έμαθε κώδικες που τον βοήθησαν στη συνέχεια. Σήμερα δεν παραμένει ίχνος από αυτές τις πρώτες δουλειές- μερικές μόνο σβησμένες πινελιές στον τοίχο του νεκροταφείου κατά μήκος των γραμμών του τρένου προς Πατήσια-αλλά κρατάει φωτογραφικό αρχείο όπως όλοι οι γκραφιτάδες. «Είναι μέσα στην κουλτούρα του γκραφιτά», εξηγεί. «Για να βελτιώνει κάθε φορά όλο και περισσότερο την τεχνική του».
Και για τον ίδιο το επόμενο βήμα ήταν όταν πέρασε πια στην τέχνη τον δρόμων. «Δεν είναι το ίδιο να είσαι street artist. Στον δρόμο φτιάχνεις μια ιστορία-έχεις ένα πρόσωπο, μια φιγούρα». Αυτά τα πρόσωπα, ψιλόλιγνες γυναίκες με τεράστια μάτια και χείλη από κολάζ, έγιναν και το σήμα κατατεθέν της δουλειάς του.
Χρειάστηκε πολύς χρόνος, όμως, μέχρι να πάρουν μορφή. Αρχικά, μέσα από τη διαφήμιση και τις εικονογραφήσεις και στη συνέχεια, στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. «Στη σχολή μαθαίνεις τα πάντα για τέχνη αλλά όχι πώς να χτίσεις μια εικαστική καριέρα. Πώς να βρεις το κοινό, τους γκαλερίστες». Και παρά το γεγονός ότι δεν είχε καμία βοήθεια -το αντίθετο- αποφάσισε ότι δεν είχε άλλη λύση παρά να κυνηγήσει την τύχη του. «Νομίζω ότι ήταν από βαθιά απέχθεια για οτιδήποτε άλλο. Και είχα κάνει πολλά όλα αυτά τα χρόνια».
Παράλληλα με τη σχολή στέλνει δείγματα σε όλα τα μεγάλα site τέχνης, όπως το www.artattack.gr και το www.woostercollective.com , που αναζητούν νέα ταλέντα. Φεύγει για Βερολίνο, νοικιάζει ένα στούντιο και δουλεύει συνέχεια. «Στο εξωτερικό είσαι άγνωστος μεταξύ αγνώστων αλλά αυτό δεν σε εμποδίζει να προχωρήσεις. Για την ακρίβεια, δεν έχει καν σημασία πού κάνεις την έκθεση σου αλλά ποιός είναι ο γκαλερίστας σου. Και αν αυτός θα σου ανοίξει δρόμους». Και στην περίπτωσή του το ένα βήμα έφερε το άλλο πολύ σύντομα. Δυο χρόνια μετά το πτυχίο του έχει εκθέσει στην Βrick Lane Gallery στο Λονδίνο, στο 798 Art Space στο Πεκίνο, στο LaBasse Projects στο Λος Αντζελες ενώ η υπογραφή του βρίσκεται πίσω από τοιχογραφίες στο Βερολίνο, στο πλαίσιο της πρώτης διεθνής urban art fair Stroke.03, τη Λιουμπλιάνα με το πολιτιστικό κέντρο Kino Siska και το Πεκίνο με το γραφείο Urbanus ενώ ετοιμάζεται για το επόμενο ταξίδι του στο Μπουένος Αιρες. Οχι για κάποια έκθεση αλλά για να κλειστεί ξανά σε ένα στούντιο για την επόμενη δουλειά του. «Είναι περίεργο πώς αλλάζει η δουλειά σου όταν αλλάζει ο τόπος».
Ελεύθερο πνεύμα
Για τον ίδιο η Ελλάδα είναι οι ρίζες του αλλά η τέχνη του δεν έχει τα ίδια σύνορα. Πολλές φορές, μάλιστα, δεν θέλει να βλέπει ξανά έργα του. Και παρά το γεγονός ότι η τέχνη του ανήκει στο δρόμο ξέρει ότι υπάρχει μόνο ένα μικρό κοινό συλλεκτών που έχει τη δυνατότητα να την αποκτήσει. Το γεγονός, μάλιστα, ότι είναι πλέον αναγνωρίσιμος ορισμένες φορές του φαίνεται εμπόδιο. «Να μην παρεξηγηθώ: είναι εξαιρετικό να βλέπει κανείς τη δουλειά σου και να καταλαβαίνει ότι το έργο ανήκει σε σένα. Δεν είναι καθόλου εύκολο να αποκτήσεις μια εμπορική ταυτότητα απλά εικαστικά είναι μια παγίδα. Καθιερώνεις ένα στυλ από το οποίο δεν μπορείς να ξεφύγεις. Εγκλωβίζεσαι σε μια ασφάλεια».
Και για να ξεφύγει δίνει την ίδια αξία στις τοιχογραφίες που τον έκαναν γνωστό με τις εγκαταστάσεις, σύγχρονα τοτέμ καταναλωτισμού στους δρόμους μεγάλων πόλεων. Τις περισσότερες φορές, παρωδώντας τον ναρκισσισμό της νέας εποχής και τον ίδιο τον εαυτό του. «Τι να πω; Οτι δεν υπάρχει ματαιοδοξία; Θα ήταν ψέμα. Οταν σκαρφαλώνω στις σκαλωσιές σχεδιάζοντας υπερμεγέθεις φιγούρες είναι ένας τρόπος να πω πως είμαι εδώ». Αυτήν τη φορά, όμως, έχει τον τρόπο του να ξεγυμνώνει την αλήθεια από μέσα ξεκινώντας από το κέντρο του που είναι ο άνθρωπος. Δίνοντας προβοκατόρικους τίτλους που αποτυπώνουν αυτά που σκεφτόμαστε όλοι. Και αρθρώνοντας, όπως εξηγεί, μέσα από τα έργα του την ευτυχία του να είναι κανείς ζωντανός, δυνατός και ελεύθερος.
ΡΟΖΑ ΚΡΑΜΕΡΗ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΤΑΚΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
www.takisspyropοulos.com
