Ένας Ιταλός στο Λονδίνο. Είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παραγωγούς και μηχανικούς ήχου, έχει βρεθεί στο στούντιο με ονόματα όπως οι Killers, Kaiser Chiefs, Stereophonics, Franz Ferdinard, Sophie Ellis Bextor και πρόσφατα με τους Placebo και χαρακτηρίζει τον εαυτό του ως "studio mouse".
Ο Ντάριο Ντέντι (Dario Dendi) είναι από τους πιο κουλ συνομιλητές που θα μπορούσες να συναντήσεις, θα γούσταρε πολύ να είναι συνοδηγός του Ράιαν Γκόσλινγκ (Ryan Gosling) ακούγοντας τέρμα Καβίνσκι (Kavinsky) και τρελάθηκε με τα δικά μας ρεμπέτικα. Μετά το masterclass του στους μαθητές της Sae της Αθήνας και μία μέρα πριν φύγει για την μίνι περιοδεία του στην Ευρώπη, μας έδωσε λίγα από τα στουντιακά φώτα του...
Πως ήταν το masterclass στη Sae της Αθήνας;
Ήταν ένα από τα καλύτερα έχω κάνει μέχρι τώρα! Μου έκανε εντύπωση που οι μαθητές έκαναν ερωτήσεις γιατί σε όσες χώρες έχω πάει που δεν είναι η μητρική τους γλώσσα η αγγλική, είναι πιο ντροπαλοί γιατί δε θέλουν να κάνουν λάθη. Αλλά εδώ ήθελαν πραγματικά να μάθουν πράγματα κι όταν σου κάνουν καλές ερωτήσεις είναι το ωραιότερο κομμάτι σ ένα masterclass.
Μία στιγμή που μ άρεσε πολύ ήταν όταν έπαιζα το κομμάτι των Placebo και παραμόρφωσα τη φωνή του Molko- κάτι που υποτίθεται δεν επιτρέπεται να το κάνεις- και μου είπε κάποιος ότι υπάρχει υπερβολική αλλοίωση στη φωνή. Και τον ρώτησα «σύμφωνα με ποιο βιβλίο απαγορεύεται να το κάνεις;!» γιατί δεν υπάρχουν κανόνες.
Μαθαίνουμε όλα τα τεχνικά αλλά μετά πρέπει να τα χρησιμοποιείς όπου νομίζεις ότι μπορούν να σε βοηθήσουν και μπορούν να βγάλουν ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα. Μαθαίνεις όλους του κανόνες για να τους σπάσεις μία μέρα. Μόνο τότε μπορείς να δημιουργήσεις κάτι πραγματικά αυθεντικό και διαφορετικό απ οτιδήποτε άλλο. Γι’ αυτό αλλοιώνεις π.χ. τη φωνή όταν πιστεύεις ότι θα φτιάξεις κάτι καλό χωρίς να σκέφτεσαι αν είναι σωστό.
Πως πήγε η συνεργασία με τους Placebo; Άλλαξαν καθόλου τον ήχο τους;
Το single Trigger happy hands αλλά και τα υπόλοιπα κομμάτια τους είναι διαφορετικά απ’ όσα έχουν κάνει τα τελευταία χρόνια. Έχουν δώσει έμφαση στις μελωδίες των τραγουδιών και στο νόημα τους κι όχι τόσο στο να κάνουν κάτι περίεργο κι αυτός ήταν ο σκοπός γι αυτό το πρότζεκτ . Η παραγωγή στο καινούριο άλμπουμ είναι πιο «επιθετική», έχει περισσότερο δυναμισμό και πολύ καλύτερη από την προηγούμενη δουλειά τους.
Αλλά αυτό που λέω σε όλους συνέχεια ότι πως αν στο τέλος της ημέρας δεν έχεις ένα καλό τραγούδι δεν έχεις κάνει τίποτα γιατί ένα καλό τραγούδι μπορεί και στέκεται μόνο του στα πόδια του. Τεχνικά μπορείς να κάνεις ένα κομμάτι ν’ ακούγεται φοβερό αλλά δεν πρέπει να πέφτεις στην παγίδα να το κάνεις πολύ μπερδεμένο προθέτοντας εντυπωσιακούς ήχους και πολλά εφέ γιατί σου αποσπάει την προσοχή απ αυτό που είναι πραγματικά καλό.
Αυτό που συμβαίνει τώρα με πολλούς νέους καλλιτέχνες είναι πως έχουν τρομερές παραγωγές αλλά στα live τους δεν ακούγονται....
Μπορείς να κάνεις τα πάντα μέσα σ’ ένα στούντιο και να δημιουργήσεις ένα μεγάλο hype γύρω από κάποιον καλλιτέχνη! Βέβαια αρκετές φορές κάποια συγκροτήματα ή τραγουδιστές είναι τόσο καλοί στις συναυλίες τους όσο και στο δίσκο τους αλλά το αντίθετο συμβαίνει πιο συχνά.
Πότε αποφάσισες να γίνεις παραγωγός και μηχανικός ήχου;
Ήμουν ακόμα στη Ρώμη κι έπαιζα σε μία χάλια μπάντα! Σπαταλούσα το χρόνο μου με το να σπουδάζω πράγματα που δεν μ άρεσαν χωρίς να ξέρω τι ακριβώς θέλω να κάνω στη ζωή μου και μια μέρα ηχογραφούσαμε σ’ ένα στούντιο κι ήρθε ξαφνικά η επιφοίτηση... Έβλεπα τον τύπο πίσω από το τζάμι και σκεφτόμουν πως αυτή είναι μία πολύ κουλ δουλειά και μπορώ να την κάνω κι εγώ οπότε έμαθα για την Sae στο Λονδίνο και πήγα να σπουδάσω εκεί. Η μία δουλειά έφερε την άλλη και τα υπόλοιπα είναι ιστορία!
Πώς μπορούμε να εκτιμήσουμε αν η παραγωγή ενός άλμπουμ είναι καλή ή κακή;
Νομίζω ότι όλοι έχουν μία διαφορετική συνταγή γι’ αυτό. Η παραγωγή είναι εκεί για να υπηρετήσει ένα τραγούδι κι αν το κομμάτι σου κάνει κάποιο κλικ και σε αγγίζει συναισθηματικά τότε ο παραγωγός έχει πετύχει τον απόλυτο στόχο του. Πολλές φορές μου ζητάνε διάφοροι να τους πω τη γνώμη για κάποιο τραγούδι και τους λέω πως έχουν ήδη την απάντηση αν αρέσει σ’ εκείνους. Αν σου βγάζει κάτι έντονο και σου προκαλεί ωραία συναισθήματα τότε δεν έχω να προσθέσω τίποτα! Φυσικά μπορώ να αναλύσω για ώρες πως έγινε η παραγωγή του αλλά ποιο είναι το νόημα σ’ αυτό;! Αν ο παραγωγός καταφέρει και να σε κάνει να σ’ αρέσει κάτι και να σε αγγίξει τότε τελείωσε το θέμα. Είναι πολύ υποκειμενικό το να κρίνεις αν κάτι αξίζει ή όχι επειδή η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική.
Ποιο είναι το πιο δύσκολο και το καλύτερο κομμάτι στη δουλειά σου;
Το πιο δύσκολο είναι μάλλον και το πιο ενδιαφέρον κομμάτι...Είναι το να ξέρεις πως να βγάλεις προς τα έξω την καλύτερη πλευρά των μουσικών, κάθε μουσικός είναι διαφορετικός κι ο καθένας έχει άλλους τρόπους να εκφράζεται. Οπότε είναι μία ψυχολογική διαδικασία για το πως μπορείς να κάνεις τον άλλον να εξωτερικεύσει την ευαισθησία του κι όταν είναι ένα συγκρότημα με πέντε ανθρώπους τότε πρέπει να βρεις πέντε διαφορετικούς τρόπους.
Σαν group therapy δηλαδή...
Ναι ακριβώς! Είμαι υπεύθυνος στο να κρατάω την ατμόσφαιρα καλή και τα vibes ψηλά κατά κάποιο τρόπο ενώ παράλληλα πρέπει να είμαστε και παραγωγικοί. Όσο για το καλύτερο κομμάτι... δεν ξέρω αν απολαμβάνω κάτι συγκεκριμένο- είναι ωραία όλη τη διαδικασία όταν είσαι στο στούντιο. Όταν τελειώνεις και ακούς τελικά τι έχεις φτιάξει-κάτι το οποίο μπορεί να είναι και δραματικό επίσης αν δεν σ αρέσει τι έχεις κάνει- είναι λίγο νοσταλγική διαδικασία και είσαι λίγο απογοητευμένος γιατί μετά φεύγεις και πας σπίτι, βάζεις πλυντήριο ας πούμε και δεν είναι τίποτα rock n roll πια!
Όσον αφορά τα τεχνικά μέσα τι καινούριο χρησιμοποιείς στη δουλειά σου;
Κάνω πολλές τις μίξεις με τον υπολογιστή μέσα στο software των κομμτιών χωρίς να χρησιμοποιώ τις κονσόλες του στούντιο. Τώρα επειδή κιόλας λόγω εμπειρίας πλέον μπορώ να ξεχωρίσω πότε κάτι ακούγεται καλό και τι πρέπει να κάνω για να βελτιώσω τον ήχο, και μπορείς πλέον να κάνεις πάρα πολλά με ψηφιακά μέσα κι έχει αλλάξει ο τρόπος που δουλεύω. Αυτό σημαίνει ότι είμαι σπίτι με τις πυτζάμες μου, μιξάρω μουσική και μετά πάω για ύπνο! Το πρωί που θ ανοίξω τον υπολογιστή θα είναι όλα στη θέση τους όπως τα άφησα ενώ στο στούντιο δεν ξέρεις πως θα τα βρεις την επόμενη μέρα... μπορεί να έρθει η καθαρίστρια και ν’ αλλάξει τη θέση ενός κουμπιού σ ένα κανάλι και να στα χαλάσει!
Θα ξυπνήσουμε μια μέρα και δε θα υπάρχουν στούντιο αλλά θα δουλεύετε μόνο με υπολογιστές;
Φοβάμαι πολύ ότι θα συμβεί κάτι τέτοιο στο άμεσο μέλλον. Βλέπω πολύ κόσμο να δημιουργεί μουσική και ολόκληρα τραγούδια μέσα από προγράμματα υπολογιστών. Ερμηνεία, μουσική ,στίχοι, μιξαρισμένα κομμάτια κατευθείαν με την παραγωγή έτοιμη μέσα σε λίγη ώρα. Πατάνε ένα κουμπί και βγαίνει ένα ολοκληρωμένο κομμάτι που θα τ’ ακούσεις στα ραδιόφωνα!
Όμως δε μπορείς να σταματήσεις την εξέλιξη κι έχουν φτιαχτεί προγράμματα που παράγουν τα πιο πετυχημένα ποπ χιτ της τελευταίας δεκαετίας. Υπάρχει μία συγκεκριμένη φόρμουλα με συγκεκριμένες μελωδίες και στυλ μουσικής που μπορείς να τη χρησιμοποιήσεις, να φτιάξεις τραγούδια και ο κόσμος θα πάει στα μαγαζιά να τ’ αγοράσει. Είναι τρομακτικό.
Το πιο πετυχημένο άλμπουμ στην Αγγλία αυτή τη στιγμή είναι το «21» της Αντέλ (Adele). Πως σου φαίνεται η νέα γενιά τραγουδιστών όπως η Αντέλ, η Τζέσι Τζέι (Jessie J) κτλ;
Οι Άγγλοι καλλιτέχνες είναι πάρα πολύ παραγωγικοί ,έχουν φοβερή κουλτούρα και συνέχεια θα βγαίνουν νέοι άνθρωποι με κουλ ιδέες και νομίζω ότι η Αγγλία είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη επιρροή στη μουσική παγκοσμίως. Η λίστα των μουσικών είναι ατελείωτη! Η Αντέλ και η Τζέσι Τζέι είναι πολύ πετυχημένες και είναι από τις καλλιτέχνιδες που θα κρατήσουν παραπάνω από άλλους καινούριους που κάνουν κάποια χιτ και τέλος. Αλλά δε μπορείς και να προβλέψεις με ακρίβεια πόσο γιατί υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις πολύ πετυχημένων μουσικών που εξαφανίζονται μετά από δυο-τρεις δίσκους. Δες τους Keane για παράδειγμα, γινόταν χαμός ένα διάστημα αλλά μετά χάθηκαν
Ποια είναι η γνώμη σου για τα reunions που γίνονται όπως με τους Pulp, Stone Roses, Happy Mondays;
Γίνονται αποκλειστικά για τα λεφτά και τίποτα άλλο. Δεν βγάζουν όσα έβγαζαν παλιά και τα reunions είναι μία ευκαιρία να βγάλουν κάποια χρήματα παραπάνω και μετά να αποσυρθούν πάλι και να πάνε διακοπές. Είναι σαν να επαναλαμβάνεις ένα σόου μόνο και μόνο επειδή ξέρεις ότι ο κόσμος θέλει να το ξαναδεί και ότι υπάρχουν πολλοί που δεν έχουν έρθει ποτέ σε συναυλία σου αλλά δεν έχεις κάτι καινούριο να πεις. Επίσης είναι και λίγο αστείο ότι επανακυκλοφορούν παλιά τους άλμπουμ με καινούριες παραγωγές πάλι για τα λεφτά.
Θα ήθελες να κάνεις παραγωγή σε κινηματογραφικό soundtrack και ποιο έχεις ακούσει πολύ τελευταία;
Ναι. Δουλεύεις μ’ εντελώς διαφορετικό τρόπο και είμαι πάντα ανοιχτός σε οποιαδήποτε μουσική πρόκληση και πρότζεκτς. Αυτό που μ’ άρεσε πολύ τελευταία είναι της ταινίας Drive.. είναι φανταστικό όπως και η ταινία ήταν τρομερή. Και ξέρω ότι σε όλες τις κοπέλες σας άρεσε λόγω του Ράιαν Γκόσλινγκ!
Γράφεις στο προφίλ σου στο myspace ότι τρελαίνεσαι με το φαγητό. Πως θα ήταν ένας ωραίος συνδυασμός μαγειρικής και μουσικής;
Ενδιαφέρον! Η μουσική σίγουρα δε θες να σου αποσπάει την προσοχή από το φαί οπότε πρέπει να είναι κάτι ήρεμο. Χθες με πήγαν σ’ ένα μαγαζί εδώ στην Αθήνα με ελληνική κουζίνα και οι μουσικές ήταν ρεμπέτικα και ταίριαζαν όλα πάρα πολύ μεταξύ τους για να σου δημιουργήσουν μια ωραία εμπειρία. Όμως αν πας σ ένα εστιατόριο να φας γαλλική κουζίνα και ακούγεται heavy metal μουσική τότε θα είναι λίγο ενοχλητική η μουσική και θα χαλάσεις όλη την εμπειρία! Αν έπρεπε να διαλέξω εγώ τη μουσική θα έβαζα κάτι πολύ χαλαρωτικό κάτι που δεν μου αποσπάει την προσοχή από το φαί.
*Ψάξε, ψάξε και θα τον βρεις:
- Στο επίσημο site του . Αν είσαι καινούριος μουσικός ή παραγωγός, προσεχώς θα μπει μία υπηρεσία με την οποία μπορείς να επικοινωνείς μαζί με τον Dario μέσω skype και να σου δίνει συμβουλές για ό,τι απορία έχεις.
Κική Παπαδοπούλου
