Ο Τάκης Τζαμαργιάς, ένας σκύλος και ο ύμνος στην διαφορετικότητα [συνέντευξη]

02.12.2014
«Ποιος σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα;» Το βαθιά ανθρώπινο έργο του Ιρλανδού πολυβραβευμένου Simon Stephens σκηνοθέτησε ο Τάκης Τζαμαργιάς, γνωστός και από την πορεία του στο θέατρο στην εκπαίδευση, και φέτος παρουσιάζεται στο θέατρο Θησείον, για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων.

Το έργο βασίζεται στο ομότιτλο βραβευμένο μπεστ-σέλερ του Μαρκ Χάντον και αποτελεί έναν ύμνο στη διαφορετικότητα υπογραμμίζοντας την αξία της ετερότητας και της ατομικότητας. Εμείς μιλήσαμε με τον Τάκη Τζαμαργιά για την παράσταση αυτή που απευθύνεται σε όλη την οικογένεια και ιδιαιτέρα στους… εφήβους.

Ποια είναι η ιστορία του έργου;

Ένα βράδυ, ο νεαρός ήρωας του έργου, ο Κρίστοφερ βρίσκει το σκύλο της γειτόνισσάς του νεκρό με μια τσουγκράνα καρφωμένη στα πλευρά του. Τότε και παρά την εντολή του πατέρα του, ο Κρίστοφερ με υπευθυνότητα, σοβαρότητα, αποφασιστικότητα και μεθοδικότητα ξεκινά μια έρευνα για να ανακαλύψει «Ποιος Σκότωσε το Σκύλο τα Μεσάνυχτα».

Με αυτή την έρευνα ως αφορμή, ξεκινά η πορεία των ηρώων προς τη γνώση, την αυτογνωσία, την ανατροπή των όσων, μέχρι τότε, καθένας τους πίστευε για τη ζωή, για τις ανθρώπινες σχέσεις, για το μέλλον. Μαζί σηματοδοτεί και την αφετηρία μιας πορείας προς την αναθεώρηση όσων, μέχρι τότε, καθένας ξεχωριστά πίστευε για τον Κρίστοφερ, αλλά και όσων ο ίδιος ο Κρίστοφερ πίστευε για τον εαυτό του, για τις δυνάμεις και για τις προοπτικές του.

Ποιες διαφορές έχει η θεατρική διασκευή από το βιβλίο;

Εμείς δουλέψαμε στην πετυχημένη μετα-γραφή για το θέατρο του Στήβενς, της παράστασης του Νασιονάλ. Ουσιαστικά είχαμε στα χέρια μας το παραστασιακό υλικό του κειμένου αυτής της παράστασης που προέκυψε στις πρόβες μέσα από μια συγκεκριμένη διαδικασία. Το υλικό αυτό καλύπτει πλήρως την πορεία του βιβλίου, αλλά κατά κάποιο μας δέσμευε σε έναν συγκεκριμένο τρόπο σκηνικής ανάπτυξης με προωθημένα τεχνικά μέσα. Έπρεπε να βρούμε τη δυναμική μας, χωρίς να προδώσουμε τις αντιστοιχήσεις που το ίδιο το κειμενικό υλικό απαιτούσε. Γι αυτό και δώσαμε έμφαση στις ερμηνείες μέσα από τα δικά μας μέσα και δυνατότητες.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του Κρίστοφερ που σας κέντρισαν το ενδιαφέρον;

Η σχέση του με τα ζώα, το διάστημα και η προσπάθειά του να ορίσει αυτά που για μας η καθημερινότητα τα έχει μετατρέψει σε αυτονόητα.

Πώς είναι η σχέση του με τον περίγυρο του; Τη μητέρα του, τους φίλους του;

Όπως όλων των ατόμων που ζουν στο φάσμα του αυτισμού. Δεν μπορούμε να φανταστούμε τις εκπλήξεις που μπορεί να έχουμε από αυτά τα παιδιά κυρίως από τον τρόπο που βλέπουν εμάς και τον κόσμο. Το έργο αυτό καλεί γονείς και φίλους να πετάξουν στερεότυπα επικοινωνίας και να αφουγκρασθούν άλλους κώδικες επαφής και ίσως αυτό μας κάνει όλους κάποια στιγμή να αναπτύξουμε την απαραίτητη ενσυναίσθηση για να πλησιάσουμε το διαφορετικό μέσα από αυτό και όχι μέσα από εμάς.

Είναι καλό να τολμάει κάνεις να κάνει αυτά που τον τρομάζουν περισσότερο;

Δεν ξέρω τι είναι καλό και κακό γι αυτά τα παιδιά, μόνον οι άνθρωποι που ζουν μαζί τους ίσως να ξέρουν. Ο αγώνας και η προσπάθεια που καταβάλλουν σε έναν κόσμο ξένο από αυτά είναι σίγουρα μάθημα ζωής για όλους εμάς που ίσως ο δικός μας αυτισμός, ως μη διαγνωσμένος, δεν μας επιτρέπει να δούμε.

Ως άνθρωπος που έχει ασχοληθεί κατά κόρον με την εκπαίδευση, πιστεύετε ότι το ελληνικό σύστημα παιδείας απορροφά με σωστό τρόπο τα παιδιά με σύνδρομα ή μαθησιακές δυσκολίες;

Νομίζω πως σήμερα υπάρχει σοβαρή αντιμετώπιση από το εκπαιδευτικό μας σύστημα και τα παιδιά αυτά αντιμετωπίζονται κάτω από το πρίσμα μιας άλλης παιδαγωγικής θεώρησης. Απλώς η κοινωνία μας και εμείς δεν είμαστε ενημερωμένοι όσο θα έπρεπε για τη σοβαρή προσπάθεια που γίνεται. Σχολεία και σύλλογοι, ΜΗΚΥΟ, δίνουν καθημερινή μάχη για την ευαισθητοποίησή μας, αλλά η καθημερινότητα μας δεν μας αφήνει χώρο για να δούμε τον αγώνα και την ένταση που ζούνε, γονείς και εκπαιδευτικοί για αυτό που για μας αποτελεί το αυτονόητο.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας;

Να φέρω στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά το «Τρίτο Στεφάνι» που σκηνοθέτησα για λογαριασμό του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου. Επίσης μελετώ το Πακαμάμπο, του Ουαζντί Μαουάντ, ένα έργο για όλες τις ηλικίες που μελετά τη σχέση των εφήβων με το θάνατο και την Τρίτη ηλικία.

Γ.Οικονόμου