Κωνσταντίνος και Ματθαίος Τσαχουρίδης: Έμαθαν τη λύρα στον Πρίγκιπα Κάρολο [συνέντευξη]

05.05.2015
Ο Κωνσταντίνος και ο Ματθαίος Τσαχουρίδης μεγάλωσαν στην Βέροια και με όπλο τους την ποντιακή λύρα έχουν γυρίσει όλο τον κόσμο, παρουσιάζοντας το ανατρεπτικό τους ρεπερτόριο. Ο πατέρας τους και ο παππούς τους έπαιζαν ποντιακή λύρα και τα δύο αδέρφια ακολούθησαν το ίδιο μονοπάτι.

Στην Ελλάδα γνωρίσαμε τον Κωνσταντίνο και τον Ματθαίο Τσαχουρίδη από τη συνεργασία τους με τον Μίμη Πλέσσα στα Παιδιά της Νιόβης (ΝΕΤ), αλλά και από τη συμμετοχή τους σε μουσικές παραγωγές στο Ηρώδειο, το Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης.

Σταθμός στη μέχρι τώρα πορεία τους αποτελεί το ειδικά γραμμένο για τη φωνή του Κωνσταντίνου, Μοιρολόι για την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τον διάσημο Άγγλο συνθέτη Sir John Tavener (1944 - 2013) καθώς και η απονομή του πρώτου βραβείου, από το Ίδρυμα Τεχνών Μεγάλης Βρετανίας, στον Ματθαίο, ως τον «καλύτερο ερμηνευτή μη Δυτικού οργάνου».

Αξιοσημείωτη είναι επίσης και η καλλιτεχνική διεύθυνση και εποπτεία των δύο αδελφών στο 21ο Διεθνές Βυζαντινό Συνέδριο του Λονδίνου με πρόεδρο τη Lady Marina Marks, υπό την αιγίδα του πρίγκιπα Καρόλου της Ουαλίας.

Τα αδέρφια πρωταγωνιστούν στη μουσική παράσταση «Ψυχή και Σώμα» που θα παρουσιαστεί στο μέγαρο Μουσικής Αθηνών - μία απρόβλεπτη μουσική συνεύρεση, ένα σύγχρονο αμάλγαμα παράδοσης και σύγχρονης εξέλιξης, ένα μουσικό ταξίδι υψηλής αισθητικής και συγκίνησης που καταργεί τα καθιερωμένα μουσικά σύνορα.

Μαζί με 15 εξαιρετικούς μουσικούς συνομιλούν επί σκηνής με ήχους των Puccini, Tchaikovsky, Χατζιδάκι, Πλέσσα, Rodrigo, συναντούν τον Στέλιο Καζαντζίδη, ανταμώνουν με την ελληνική παράδοση, τις μουσικές γειτονιές του κόσμου και συστήνουν τις δικές τους συνθέσεις.


Λίγο πριν ανέβουν στη σκηνή του ΜΜΑ μίλησαν στο life.gr για την αγαπημένη τους ποντιακή λύρα και τον αγώνα που έκαναν ως εδώ, δίνοντας συμβουλή στους νεότερους να συνεχίσουν γιατί «υπάρχει φως!»

Είναι πρακτικά αδύνατο να δει κάποιος το βιογραφικό σας και να μην θαυμάσει την πορεία σας από τη Βέροια στο Λονδίνο και τελικά σε όλο τον κόσμο. Εσείς διαλέξατε τη μουσική ή … εκείνη σας διάλεξε; Πιστεύατε ότι θα κάνετε αυτά τα άλματα στη μουσική και στη ζωή;

Η ζωή μας μοιραία πορεύεται ανάμεσα στην τύχη και την αναγκαιότητα. Όταν αυτά τα δύο παντρεύονται από έρωτα, μέσα σε ένα οικογενειακό περιβάλλον όπου ο μουσικός ήχος υπήρξε απλά κάτι σαν βιολογική ανάγκη, τότε το βιογραφικό ξεκινά και χτίζεται, εμπλουτίζεται, «βαραίνει». Πάντα, με οδηγό το πάθος για αυτό που κάνεις και την αγάπη για αυτό που υπηρετείς. Σίγουρα δεν φανταζόμασταν πολλά από αυτά που συνέβησαν, αλλά από την άλλη, όλα ήταν καλοδεχούμενα σαν ένα όνειρο που, εν τέλει, έγινε πραγματικότητα.

Υπάρχουν σταθμοί στην πορεία σας που σας έχουν σημαδέψει σε ένα βαθύ ουσιαστικό επίπεδο και τους ξεχωρίζετε; Ας πούμε ο ελληνικός τύπος προέβαλε ιδιαίτερα τη συνάντηση όπου παίξατε ποντιακή λύρα για τον Πρίγκιπα Κάρολο.

Ο τύπος, όπως είθισται, πάντα προσπαθεί να πιαστεί από πικάντικες πληροφορίες. Σίγουρα η προσωπική μας συνάντηση με τον Πρίγκιπα Κάρολο ήταν ένα ξεχωριστό γεγονός, από εκεί και πέρα ξεχωρίζουμε όλες εκείνες τις ανώνυμες δυνατές μουσικές στιγμές και βέβαια ανθρώπους «πλατύσκαλα» στην μέχρι τώρα πορεία μας όπως ο Μίμης Πλέσσας, ο Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων, η Lady Marina Marks και βέβαια ο κ. Ηλίας Καλτσίδης, άνθρωποι που πραγματικά υποστήριξαν και υποστηρίζουν αυτό που υπηρετούμε.

Πώς είναι να συνοδοιπορείτε στη μουσική και να είστε αδέρφια; Σας βοηθάει ή σας δημιουργεί και προβλήματα;

Σίγουρα μας βοηθά το γεγονός ότι μεγαλώσαμε μουσικά αλλά και βιωματικά μαζί. Μια ανάσα, ένα βλέμμα, την ώρα που παίζουμε είναι αρκετό για να καταλάβουμε τι θα ακολουθήσει στα επόμενα τουλάχιστον 10 λεπτά μουσικής.

Μιλήστε μας λίγο για τη μουσική παράσταση «Σώμα και Ψυχή» - την αρχική ιδέα και πώς επιλέξατε να δώσετε αυτό τον τίτλο;

Η ιδέα ξεκίνησε όταν υπερασπιζόμουν (Κωνσταντίνος) τη διδακτορική μου διατριβή στο τελικό κονσέρτο. Εκεί συνειδητοποίησα ότι οι λέξεις Ψυχή και Σώμα αιχμαλωτίζουν μέσα τους τόσο τη βιωματική όσο και την αλληλένδετη μουσική μας σχέση (το ένα χωρίς το άλλο δεν υπάρχει).

Το Ψυχή και Σώμα ως παράσταση αγκαλιάζει ένα παγκόσμιο ρεπερτόριο και αναδεικνύει τις ατέρμονες μουσικές δυνατότητες της ανθρώπινης φωνής αλλά και της ποντιακής λύρας, ένα όργανο όπου μέχρι τώρα το γνωρίζουμε μόνο μέσα από τον ήχο της παράδοσης.

Η ιδιαιτερότητα της παράστασης έγκειται στον τρόπο εκτέλεσης, ενορχήστρωσης και συνδυασμού των διαφόρων μουσικών στυλ.

Έχετε δηλώσει στο παρελθόν ότι η ποντιακή λύρα δεν είναι απλά ένα μουσικό όργανο είναι ένα σύμβολο του ελληνισμού και έχει δύναμη – μιλήστε μας λίγο για αυτό.

Λίγες είναι οι περιπτώσεις μουσικών οργάνων που έχουν αγαπηθεί τόσο πολύ από τον λαό του. Κι αυτό γιατί το στίγμα της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου αποτελεί μια ιστορική πραγματικότητα που ενσωματώθηκε στον ήχο της λύρας και συνδυάστηκε με κάθε της δοξαριά! Δημιούργησε, έτσι, μια αίσθηση ταυτότητας για τους Έλληνες του Πόντου με αποτέλεσμα η λύρα να δρα ως σύμβολό και βέβαια ως μουσικό όργανο.

Εξού και το γεγονός ότι πολλά σπίτια ποντίων έχουν την ποντιακή λύρα κρεμασμένη ως «κάδρο» στα σπίτια τους, συμβολίζοντας έτσι μέρος της ταυτότητάς τους. Ως μουσικό όργανο, έχει την ικανότητα να προσαρμόζει πολλές τεχνικές του βιολιού και αυτό προσδίδει στον ήχο της μια μεγάλη μουσική ευελιξία όσον αφορά στο ρεπερτόριο και στον τρόπο παιξίματος.

Πιστεύετε ότι η παγκοσμιοποίηση μπορεί να βλάψει τις ιδιαιτερότητες της μουσικής κάθε λαού ή αντίθετα φέρνει κοντά διαφορετικές παραδόσεις με δημιουργικό τρόπο;

Πιστεύουμε στην οικουμενικότητα του ελληνισμού και όχι στην παγκοσμιοποίηση. Η πρώτη έννοια, βλέπετε, περικλείει ένα είδος ταυτότητας, ενώ η δεύτερη αποτελεί απλά ένα «χωνευτήρι».

Σε αυτή την πορεία σας που είναι σπαρμένη με επιτυχίες, υπάρχει αυτό που λέμε το «τίμημα»;

Πολύ μεγάλο… θα λέγαμε ότι ξ οδεύουμε τουλάχιστον τα διπλάσια από αυτά που εισπράττουμε είτε αυτό μεταφράζεται σε κόπο, χρόνο, χρήμα, ενέργεια, κτλ…

Ταξιδεύετε την ελληνική μουσική σε όλο τον κόσμο. Είναι αλήθεια αυτό που λένε ότι οι Έλληνες που ζουν μακριά από την πατρίδα είναι πολύ πιο Έλληνες;

Η αλήθεια είναι ότι η αγάπη μας για την αξεπέραστη αυτή ιδέα που λέγεται Ελλάδα, δυνάμωσε πολύ όταν ξενιτευτήκαμε. Εκεί ανακαλύψαμε και άλλες ομορφιές της χώρας μας και νιώσαμε γιατί οι Έλληνες του εξωτερικού είναι δύο φορές Έλληνες!

Πώς βρίσκετε το ελληνικό ακροατήριο; Είναι ανοικτό σε ακούσματα διαφορετικά;

Θα λέγαμε πως ναι, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι αποδέχεται τα πάντα. Η Ελλάδα είναι μία χώρα που ακροβατεί μεταξύ Ανατολής και Δύσης και υποδέχεται στοιχεία τα οποία μπορεί να διυλίσει!

Ποια είναι η γνώμη σας για την ελληνική μουσική δημιουργία; Βλέπετε γύρω σας νέα ταλέντα που θαυμάζετε; Πείτε μας ονόματα συναδέλφων σας που θα επιθυμούσατε ίσως να συνεργαστείτε.

Η ελληνική δημιουργία χαρακτηρίζεται από την καινοτομία και την ιδιαιτερότητα. Υπάρχουν πολλοί νέοι ταλαντούχοι σε όλες τις εκφάνσεις της τέχνης και αυτό μας συγκινεί. Σίγουρα η λίστα των ανθρώπων που επιθυμούμε να συνεργαστούμε είναι μεγάλη. Αν αρχίσουμε να αριθμούμε θα ξεχαστούμε στις επόμενες σελίδες…

Το να εμφανίζεστε στην Ελλάδα σας προσθέτει κάποια ιδιαίτερη … συγκίνηση;

Σαφώς νιώθουμε χαρά και συγκίνηση όταν εμφανιζόμαστε στην χώρα που γέννησε τους ανθρώπους που μας αγαπάνε και τους αγαπούμε!

Στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε οι Έλληνες πιστεύετε ότι οι άνθρωποι της τέχνης έχουν ηθική υποχρέωση με το έργο τους να ενισχύουν ιδανικά και αξίες;

Το να επιστρέψουμε στον τόπο μας και ως μόνιμοι κάτοικοι πλέον ήταν μια συνειδητή επιλογή για την οποία δε μετανιώνουμε, ακόμα και σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς όπου η χώρα μας βάλλεται.

Σίγουρα πιο πολύ από ποτέ, η χώρα μας χρειάζεται την αναβίωση και ένθερμη υποστήριξη των αξιών που μας κράτησαν ζωντανούς εδώ και αιώνες. Και μία σημείωση: Η Ελλάδα ήταν από πάντα μια χώρα αξιών όχι χώρα αρχών… αρά εκεί πρέπει να επενδύσουμε!

Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο άνθρωπο, καλλιτέχνη, που κάνει το ξεκίνημά του σήμερα;

Σε όσους πιστεύουν ακόμα στο όνειρο: παιδιά συνεχίστε.. υπάρχει φως!

Επόμενα σχέδια;

Υπάρχει ένας προγραμματισμός εμφανίσεων που φτάνει έως τέλη Οκτωβρίου, εντός και εκτός συνόρων. Από ‘κει και πέρα, δε σταματούμε να ηχογραφούμε τις μουσικές μας ιδέες και να ανακαλύπτουμε νέους τρόπους παρουσίασης της μουσικής μας και γενικότερα του ήχου που αγγίζει την ψυχή μας. Σε όλα αυτά, βέβαια, έχουμε και την ακαδημαϊκή μας πορεία η οποία κρατά ζωντανό το κύτταρο της εξέλιξης και της αναζήτησης.

Τσατσαράγκου Χριστίνα