Εύα Σιμάτου: Φορέας αθωότητας μέσα στο φασισμό μιας πανούργας υπηρέτριας [συνέντευξη]

04.02.2016
Η φετινή παράσταση του Θεάτρου Οδού Κεφαλληνίας, αποτελεί μια διασκευή της Διήγησης της υπηρέτριας Τσερλίνε, από το αριστούργημα του Χέρμαν Μπροχ, "Οι Αθώοι" σε διασκευή Στρατή Πασχάλη & σκηνοθεσία Γιάννη Καλαβριανού με τους Μπέττυ Αρβανίτη, Μαρία Κατσιαδάκη, Κώστας Βασαρδάνης, Σύρμω Κεκέ και Εύα Σιμάτου.

Ο λόγος για την "Η Τσερλίνε και το σπίτι των Κυνηγών" που περιστρέφεται γύρω από την Τσερλίνε, μια πολύ ικανή αλλά πανούργα υπηρέτρια, μας παρουσιάζει τον εφιάλτη της ζωής που έζησε υπηρετώντας για δεκαετίες την οικογένεια της Βαρόνης Ελβίρας, μεγαλώνοντας τη νόθα κόρη της και αγαπώντας στα κρυφά τον Βαρόνο. Έχοντας περάσει μια ολόκληρη ζωή στη σκιά της Βαρόνης, περιμένει υπομονετικά να πάρει την εκδίκησή της και φτιάχνει έναν κόσμο μυστηριώδη, γεμάτο υποψίες, δυνατούς έρωτες, κρυφούς εραστές, ιδιότυπο χιούμορ και ζήλεια...

Εμείς μιλήσαμε με την νεαρή ταλαντούχα ηθοποιό Εύα Σιμάτου στην προσπάθειά μας να μάθουμε και άλλα στοιχεία για την ενδιαφέρουσα αυτή παράσταση.

Πείτε μας λίγα λόγια για την παράσταση

Η παράσταση είναι μια θεατρική διασκευή βασισμένη σε μια εξαιρετική συλλογή διηγημάτων με γενικό τίτλο «Οι Αθώοι» του Χέρμαν Μπροχ. Πρόκειται για έναν κορυφαίο δημιουργό, εκπρόσωπο του μοντερνισμού, που μαζί με τους Μουζιλ, Σνίτσλερ, Τόμας Μαν κ.α. αποτελούν τη σπουδαία γενιά των αυστριακών συγγραφέων του μεσοπολέμου. Οι συγγραφείς αυτοί προχώρησαν πέρα από την καθαρή αφήγηση του 19ου αιώνα σε ένα ύφος πιο εσωστρεφές, δίνοντας μεγάλη βαρύτητα στο «κάτω κείμενο» και αποφεύγοντας κάθε περιγραφή συναισθήματος. Στην παράστασή μας, η «πραγματικότητα» δεν είναι μόνο τα γεγονότα. Η «πραγματικότητα» δεν είναι μόνο η ιστορική ή η χρονική συγκυρία. Είναι και η προσωπική ερμηνεία, αλλά και το ατομικό βίωμα του κάθε χαρακτήρα ξεχωριστά. Αυτό το λογοτεχνικό έργο λοιπόν και κατ’ επέκταση και η θεατρική διασκευή, δεν καταγράφει απλώς τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, που μοιράζεται πολλά κοινά με χώρες και κοινωνίες που διέρχονται κρίση, όπως η χώρα μας. Εστιάζει στην ανθρώπινη φύση, που αδιαφορεί για το τι συμβαίνει στην κοινωνία και επιλέγει τη δημιουργία ενός δικού της «κλειστού συστήματος» ,αποκομμένη από την ουσία και τον παλμό της δημόσιας ζωής, αποσκοπώντας κύρια στο πώς θα επιβιώσει και θα επιβληθεί στον κλειστό κύκλο των δύο, τριών, τεσσάρων, πέντε ατόμων που την περιβάλλουν.

Τι σας γοητεύει ιδιαίτερα στο έργο αυτό;

Τα όσα συμβαίνουν κάτω ή πέρα από την πλοκή. Τα απόκρυφα σημεία των χαρακτήρων, η πολυπλοκότητά τους και το ανεξιχνίαστο -σε πολλές περιπτώσεις- των κινήτρων τους. Οι σκιές τους, που διαφαίνονται όποτε έρχονται σε διάδραση με τους υπόλοιπους χαρακτήρες.

Εσείς ποιον ρόλο υποδύεστε;

Τον ρόλο της Μελίττας Έντενγκουντ. Τον μοναδικό φορέα αθωότητας όλου του έργου. Δεν είναι τυχαίο το ότι η κοπέλα αυτή δεν ζει στο σπίτι της αριστοκρατίας που ξεπέφτει. Το ότι δεν ανήκει σ’ αυτό το έγκλειστο σχήμα όπου ζουν όλα τα υπόλοιπα πρόσωπα του έργου -πρόσωπα που δεν καταφέρνουν ποτέ να βρουν τον πραγματικό τους εαυτό και προσπαθούν να τον κατασκευάσουν σε σχέση με το πώς τον προβάλλουν επάνω στους άλλους. Η Μελίττα είναι ένας εισβολέας που δρα καταλυτικά. Μια δεκαεννιάχρονη κοπέλα που επιθυμεί και καταφέρνει να συναντήσει το συναίσθημα, το σώμα της, τον εαυτό της μέσα από την πρώτη της ερωτική εμπειρία.

Στη διασκευή του έργου μας, το πρόσωπο αυτό καλείται να κάνει συναισθηματικά άλματα με πολύ γρήγορες και απότομες ψυχικές μεταστροφές, καθώς ο χαρακτήρας της ξεδιπλώνεται σε μια πολύ ιδιαίτερη και απαιτητική σκηνή.

Πού αγγίζει η παράσταση αυτή το σήμερα;

Η παράσταση αναφέρεται στο κλειστό σύστημα της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, λίγο πριν ξεσπάσει ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Η εποχή αυτή μοιράζεται αρκετά με το δικό μας σήμερα. Και στις δύο περιπτώσεις μιλάμε για κοινωνίες σε κρίση, για κοινωνίες που ψάχνουν να βρουν την ταυτότητά τους. Επίσης, μιλάμε για οικονομική κρίση η οποία καταφέρνει να θίξει εις βάθος την αίσθηση αξιοπρέπειας του ατόμου. Μιλάμε για κοινωνίες που εμποτίζονται από το αίσθημα της ντροπής και της ενοχής και που βρίσκουν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού άοπλο στο να αμυνθεί γιατί του λείπει η ουσιαστική παιδεία, που δεν ταυτίζεται μόνο με την εκπαίδευση. Ένδεια, απαξία και φόβος είναι οι λέξεις που μπορούν να περιγράψουν εξίσου κατάλληλα και τις δύο αυτές ιστορικές περιόδους.

Ο φασισμός τι ρόλο παίζει στην παράσταση;

Ο φασισμός αντανακλάται στο έργο με σάρκα και με οστά στο πρόσωπο της κεντρικής ηρωίδας, της υπηρέτριας Τσερλίνε. Παρότι δεν εκφράζεται ως πολιτική ιδεολογία, γίνεται πράξη μέσα από τον τρόπο συμπεριφοράς, από τις επιλογές και τις κινήσεις αυτού του προσώπου. Εξαιτίας της προσωπικής στέρησης, της καταπίεσης που έχει υποστεί και των ταπεινώσεων, μέσα από το δικό της ταξικό κόμπλεξ, καταφέρνει να χτίσει ως τρόπο ζωής ένα σύστημα καθαρά επεμβατικό και αυταρχικό και να το επιβάλει στην οικογένεια της χήρας βαρώνης που υπηρετεί. Έτσι επικυριαρχεί απολυταρχικά. Είναι η μικροαστή της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης που θα πιστέψει και θα επωάσει το αυγό του φιδιού.

Υπάρχουν σήμερα σύγχρονες Τσερλίνε;

Κάθε κοινωνία έχει και την Τσερλίνε της. Αυτοί οι χαρακτήρες είναι διαχρονικοί. Άνθρωποι με διαταραγμένο ψυχισμό, οι οποίοι με αφετηρία το δικό τους μειονεκτικό σύνδρομο και θολωμένοι από κακίες και μίση, προσπαθούν να αναγάγουν το προσωπικό τους συμφέρον σε κυρίαρχη ιδεολογία.

Μελλοντικά σχέδια

Θεατρικά σχέδια τα οποία ακόμη δεν είναι ανακοινώσιμα.

Γεωργία Οικονόμου
[email protected]