Σοφία Δημοπούλου και η Ζωή... Απέναντι [συνέντευξη]

30.06.2016
Στο καινούριο της μυθιστόρημα με τίτλο «Η Ζωή Απέναντι» (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο) η Σοφία Δημοπούλου παίζει με τη λέξη «ζωή». Υπάρχει η Ζωή, η απέναντι γειτόνισσα, που παρατηρεί τους κεντρικούς ήρωες από μακριά, αλλά επεμβαίνει καθοριστικά κι αθόρυβα στην εξέλιξη της ιστορίας. Και έπειτα, υπάρχει και η ζωή ως έννοια, ως βίωμα.

Αλλιώς τη ζούνε οι ήρωες τη ζωή τους και διαφορετικά τη βιώνουνε μέσα τους. Είναι σαν να νιώθουν ότι κάτι τους ξεφεύγει, πως κοιτάνε τη ζωή τους από απέναντι. Έτσι την κοιτούν τα πρόσωπα της ιστορίας του βιβλίου «Η Ζωή Απέναντι». Κάποια από αυτά προσπαθούν να αντιδράσουν, άλλα συμβιβάζονται κι αναμένουν...

Εμείς μιλήσαμε με τη συγγραφέα Σοφία Δημοπούλου προκειμένου να μάθουμε όσο το δυνατόν περισσότερα για το βιβλίο.

Στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου σας, η πλοκή εκτυλίσσεται στη Χούντα. Γιατί επιλέξατε την περίοδο της επταετίας;

Ήθελα να γράψω μια ιστορία για μια περίοδο της νεώτερης Ελλάδας που δεν έχει χρησιμοποιηθεί αρκετά ως ιστορικό φόντο στη λογοτεχνία. Επειδή κάποια από τα γεγονότα είναι πραγματικά, ήθελα να τα αναδείξω μέσα από το φυσικό τους χρονικό πλαίσιο, αφού έξω από αυτό, τίποτα δεν θα ήταν το ίδιο. Επιπλέον, είναι μια περίοδος που την έχω και η ίδια ζήσει και ήθελα να ενσωματώσω και τις δικές μου αναμνήσεις στη μυθοπλασία, τώρα πως ως ενήλικας έχω κρίση και γνώση.

Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις/ δυσκολίες που αντιμετωπίσατε στη συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου;

Προσπάθησα να είμαι ακριβής με τα γεγονότα και να διαχειριστώ τα δικά μου συναισθήματα ώστε να μην μεροληπτήσω, ούτε να ηθικολογήσω στο ελάχιστο. Ήθελα να προβάλλονται τα γεγονότα πίσω από τις πράξεις των ηρώων, χωρίς να τα αναλύω πολιτικά. Έπρεπε γι’ αυτό να ζυγίζω ποια ήταν σημαντικά και ποια όχι ώστε να επηρεάσουν το ρου της μυθοπλασίας.

Θα λέγατε ότι είναι περισσότερο ένα ιστορικό μυθιστόρημα ή μια ιστορία μυθοπλασίας;

Είναι νομίζω μια ιστορία μυθοπλασίας που πατά πάνω στην Ιστορία. Έχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε ιστορικά μυθιστορήματα αυτά που το χρονικό τους πλαίσιο απέχει τουλάχιστον πενήντα χρόνια από την εποχή που γράφτηκαν. Υπό αυτήν την έννοια δεν είναι ένα αμιγώς ιστορικό μυθιστόρημα, παρόλο που έχει αυτές τις προδιαγραφές, αφού αναφέρεται σε ιστορικά πρόσωπα και ιστορικά γεγονότα που «συνδιαλέγονται» με τα φανταστικά.

Συστήστε μας τις κεντρικές σας ηρωίδες. Πόσο διαφορετικές είναι μεταξύ τους:

Κεντρικές ηρωίδες είναι η Άννα, η Δάφνη, αλλά και η Ζωή, που παρόλο που δεν εμφανίζεται πολύ, εντούτοις ο ρόλος της είναι σημαντικός για την εξέλιξη της ιστορίας. Η Άννα και η Δάφνη μοιάζουν ωστόσο. Η Άννα είναι τολμηρή, ριψοκίνδυνη, έχει όραμα, έχει όνειρα και παλεύει γι΄ αυτά. Η Δάφνη είναι ένα τολμηρό παιδί που θαυμάζει την Άννα και θέλει να της μοιάσει. Στον αντίποδα η Ζωή, κλεισμένη στον μικροαστικό της κόσμο, φοβισμένη, συμβιβασμένη με ένα κατεστημένο που το υπηρετεί μέχρι το τέλος.

Κάθε κεφάλαιο σας ξεκινά με μια φράση από τον Μικρό Ναυτίλο του Ελύτη. Γιατί;

Αγαπώ αυτό το ποίημα, διότι θεωρώ πως κλείνει μέσα του όλη την Ιστορία του τόπου μας και όλη την ενέργεια που αυτός αναδίδει. Κάθε φράση είναι ένα κλειδί που ξεκλειδώνει τα συναισθήματά μου κι ελπίζω και του αναγνώστη και που θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν επικεφαλίδα του κάθε κεφαλαίου.

Εμπεριέχει και τη δική μου αντίληψη για τη ζωή, που την οραματίζομαι σαν ένα μεγάλο, βουερό ποτάμι κι εμάς μικρούς ναυτίλους που έχουμε χρέος να κρατάμε γερά το τιμόνι.

«To ζήτημα είναι από πού βλέπει κανείς τον ουρανό. Εγώ τον έχω δει από καταμεσής της θάλασσας» (Μικρός Ναυτίλος/ Ελύτης). Τελικά, όσο δύσκολα και αν είναι τα πράγματα, ο άνθρωπος βρίσκει πάντα τρόπους για να δει τον ουρανό;

Είναι στη φύση μας να επιβιώνουμε. Είναι στη φύση μας να ξεχνάμε τα δύσκολα και να προχωράμε πάντα μπροστά. Και έχουμε χρέος να το κάνουμε. Ο ουρανός είναι πάντα εκεί, φωτεινός, έτοιμος να μας αποκαλυφθεί, όταν τα σύννεφα παραμερίζουν. Καμιά συννεφιά άλλωστε δεν κρατά για πάντα.

Ποιες παγίδες, θεωρείτε, ότι πρέπει να αποφύγουμε ώστε να μην καταλήξουμε να ζούμε τη ζωή μας από… απέναντι, ως παρατηρητές;

Πρέπει να μάθουμε να βιώνουμε τη ζωή μας, να είμαστε αυτοί που καθορίζουμε την πορεία μας πάνω στη γη, να ζούμε στο παρόν αφήνοντας στην άκρη τις πληγές του παρελθόντος και το φόβο του μέλλοντος. Να προχωράμε μαθαίνοντας από τα λάθη μας και αγαπώντας τα πάθη μας. Να τολμάμε, να αγαπάμε, να παλεύουμε για ό,τι πιστεύουμε. Έτσι θα γίνουμε επιτέλους τα φωτεινά όντα που είμαστε.

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

Αν και είναι ακόμα πολύ νωρίς για να μιλήσουμε γι’ αυτό, ένα ακόμα βιβλίο έχει αρχίσει να δουλεύεται στο μυαλό και στο χαρτί μου. Πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα, μια ιστορία που ξετυλίγεται στην Αθήνα της Μπελ Επόκ. Έχω ακόμα πολύ δρόμο όμως μπροστά μου. Τα μελλοντικά μου λοιπόν σχέδια περιλαμβάνουν πολλή δουλειά, τόσο σε έρευνα, όσο και γράψιμο.

Το βιβλίο θα παρουσιαστεί τη Δευτέρα, 11 Ιουλίου 2016, στις 8:30 μ.μ., στον κήπο του Νομισματικού Μουσείου (Πανεπιστημίου 12, Αθήνα). Για το βιβλίο θα μιλήσει η δημοσιογράφος και συγγραφέας Ελένη Γκίκα. Αποσπάσματα από το βιβλίο θα διαβάσει η ηθοποιός Γιούλικα Σκαφιδά. Μουσικά διαλείμματα με τους Γιώργο Καραμούτσο και Μίνα Δάκου από το Ωδείο Σαπφώ. Συντονίζει και συνομιλεί με τη συγγραφέα ο Νίκος Θρασυβούλου, Αναπληρωτής Διευθυντής του σταθμού ΒΗΜΑ FM-ραδιοφωνικός παραγωγός.