Ένας ιδιαίτερος χώρος καλλιτεχνικής έκφρασης θα υποδέχεται πλέον παιδιά και ενήλικες στην Νέα Σμύρνη. Η ονομασία «Puppeteria» δεν επελέγη τυχαία, αφού αποτελεί ένα ακόμα στέκι της Οικογένειας Σοφιανού, γνωστής στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για την κουκλοθεατρική της σκηνή και τα τηλεοπτικά της προγράμματα για παιδιά κι ενήλικες, εδώ και στην Ευρώπη. Στην Puppeteria θα παρουσιάζονται ανά τακτά διαστήματα έργα κουκλοθεάτρου για παιδιά.
Εμείς μιλήσαμε με την Ήβη Σοφιανού που συνεχίζει την παράδοση της οικογένειάς της στο κουκλοθέατρο....
Μιλήστε μας για το πώς και πότε ξεκινήσατε να ασχολείστε με το κουκλοθέατρο.
Το κουκλοθέατρο δημιουργήθηκε από τους γονείς μας, Δήμο και Μπριγκίτε Σοφιανού στην Κωνσταντινούπολη για τον αδερφό μου Φαίδωνα κι εμένα, στα πρώτα μας γενέθλια σχεδόν. Ήταν δηλαδή ένα σπιτικό κουκλοθέατρο και οι κούκλες μέλη της οικογένειάς μας. Κάθε βράδυ εμφανίζονταν και μας έλεγαν ιστορίες, μοιράζονταν μαζί μας φόβους, όνειρα και τις αταξίες τους. Κι εμείς, τους εκμυστηρευόμασταν τα δικά μας μυστικά, τις δικές μας αταξίες ή απορίες. Ήταν εκπληκτικά «αδέρφια» αυτές οι κούκλες. Είχαν πάντοτε καλές συμβουλές να μας δώσουν, μας έδιναν θάρρος, μας παρηγορούσαν, μας έβαζαν και στη θέση μας συχνά. Όπως γίνεται σε κάθε οικογένεια λοιπόν, κάθε βράδυ μαζευόμασταν στο σαλόνι και τα λέγαμε. Όχι πότε- πότε, έχει σημασία. Κάθε βράδυ ήταν εκεί κοντά μας, κι αυτή ήταν η δική μας ώρα. Ύστερα καλέσαμε κι άλλους φίλους, κι ήρθαν κι άλλα παιδιά, κι άλλα παιδιά…. Πολλά παιδιά. Οι κούκλες για μας, δεν ήταν ποτέ ... παιχνίδι, ήταν η πολύτιμη παρέα μας. Κι αυτό δεν έχει αλλάξει μέχρι και σήμερα.
Οι κούκλες έχουν ψυχή;
Αν έχουν ψυχή; Μα εμάς μας χάρισαν την δική τους από την πρώτη στιγμή, κι εμείς τους χαρίσαμε τη δική μας, δια βίου μάλιστα, σας τ' ορκίζομαι.
Ξεκινάτε ένα καινούργιο χώρο, την Puppeteria. Πώς προέκυψε αυτό το όνομα;
“Puppet” σημαίνει “κούκλα”, που είναι και το στοιχείο μας. Ο χώρος, συμβαίνει να προσφέρει και πολύ ωραίο και μοσχομυρωδάτο καφέ, αλλά με τίποτα δεν είναι μια κοινότοπη... Cafeteria! Κόψαμε λοιπόν ...τον Cafe από τη λέξη και ξεπήδησε ένα ιδανικό όνομα : Puppet-eria!
Παράλληλα με το κουκλοθέατρο, βλέπουμε και άλλες δραστηριότητες για μικρούς και μεγάλους στην Puppeteria. Μιλήστε μας γι’ αυτές τις δραστηριότητες.
Βασική μας έδρα παραμένει εδώ και 25 χρόνια το Studio Mabrida στο Κορωπί. Εκεί βρίσκονται οι εγκαταστάσεις και οι χώροι του Κουκλοθεάτρου μας, για τα γυρίσματα εκπομπών, για την ηχοληψία και το μοντάζ, για τις μεγάλες παραστάσεις και εκεί βρίσκεται και το αρχείο εκπομπών μας αλλά και η μεγάλη έκθεση με τις κούκλες μας, που μπορεί να επισκέπτεται το κοινό. Παραστάσεις κι εργαστήρια ξεκίνησαν και συνεχίζονται λοιπόν πάντοτε στο κτήμα Mabrida. Στην Puppeteria στην Νέα Σμύρνη διαθέτουμε μικρότερο χώρο, αλλά πιστεύουμε πως θα εξυπηρετήσει ανάγκες οικογενειών, μικρών και μεγάλων φίλων της περιοχής των Νοτίων Προαστίων. Όσο για τις δραστηριότητες στην Puppeteria έχουν την ίδια πάντα φιλοσοφία και στόχο: την καλλιτεχνική δημιουργία για μικρούς και ενήλικες, αφού δεν διαχωρίζουμε ποτέ ηλικίες. Και πάλι εδώ το κουκλοθέατρο είναι το έναυσμα για τα εργαστήρια που προτείνουμε. Εξηγώ γιατί: Το κουκλοθέατρο είναι ΄... θέατρο, αλλά έχει πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες έκφρασης και η φαντασία αλωνίζει. Οι κούκλες μπορούν να κάνουν πολύ περισσότερα ως ηθοποιοί απ’ ότι οι άνθρωποι. Το κουκλοθέατρο -αν το καλοσκεφτείτε- είναι μια πολυσύνθετη τέχνη, που περικλείει πολλές άλλες τέχνες. Κατ’ αρχάς χρειάζεται, όπως και στο θέατρο, ένα έργο, επομένως απαιτεί Μυθοπλασία! Στη συνέχεια πρέπει να σμιλευτούν κούκλες ή μορφές ή μάσκες που θα πρωταγωνιστήσουν, που σημαίνει Γλυπτική! Πολύ σημαντική παράμετρος είναι για κάθε έργο τα σκηνικά, που πρέπει να κατασκευαστούν, επομένως μιλάμε για εργαστήρι Κατασκευών. Κι όλα αυτά χρειάζονται χρώμα, χρειάζονται το εικαστικό τους σκέλος και στις κούκλες (πρόσωπο εκφράσεις) και στα ντεκόρ. Δεν μπορεί να λείπει εργαστήρι Ζωγραφικής. Και τώρα πάμε να δώσουμε πνοή και χαρακτήρα και κίνηση σε όλα αυτά. Αποκλείεται να βγει κάτι μαγικό, αν δεν έχει προβλεφθεί ένα Θεατρικό Εργαστήρι. Και τέλος όλη η προσπάθεια θα έχανε σε μαγεία, αν έλλειπε η μουσική, το τραγούδι, η μουσική σύνθεση, που τα διδάσκει το Εργαστήρι Μουσικής. Στα εργαστήρια – πέρα από τα παιδιά, θα είχαν μεγάλο “ψυχικό” κέρδος να συμμετέχουν κι οι ενήλικες, που... “δεν ξέχασαν πως είναι παιδιά!” Το όραμά μας θα ήταν να βλέπαμε στα εργαστήρια όχι μόνον παιδιά, αλλά και τους γονείς τους και τους εφήβους και ηλικιωμένους, όλους παρέα να “ συνεργάζονται” για να στήσουν ένα έργο, όλοι μαζί, σαν ένας, χωρίς στάμπα ηλικίας. Πόσα θα μάθαιναν ο ένας από τον άλλον, το συνειδητοποιούν άραγε; Δεν είναι τυχαίο που εμείς υπογράφουμε πάντα τα έργα μας ως “Οικογένεια Σοφιανού”. Δημιουργήσαμε δίπλα στους γονείς μας από μικρά παιδιά. Δεν μας είπαν ποτέ “εσείς είστε μικροί, δεν ξέρετε”! Ο Φαίδων κι εγώ δεν είπαμε ποτέ” εσείς είστε μεγάλοι” ή “ δεν καταλαβαίνουμε ή δεν μπορούμε”. Το να δημιουργείς μαζί με όλες τις ηλικίες είναι ευλογία, είναι μεγάλο σχολείο. Πότε θα το καταλάβουμε; Οι άνθρωποι έτσι “δένονται”, και είναι δεσμοί δυνατοί. Αυτό είναι το όραμα κι ο στόχος μας.
Έχετε δουλέψει στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το κουκλοθέατρο το αγαπά η ελληνική οικογένεια;
Στο εξωτερικό έχουν μεγαλύτερη παράδοση στις κούκλες κι επομένως το κουκλοθέατρο τους είναι πιο οικείο. Η ελληνική οικογένεια έχει παράδοση στο θέατρο Σκιών και ειδικά στον Καραγκιόζη. Κι αυτό κουκλοθέατρο είναι όμως, κι ας μην είναι τρισδιάστατες οι κούκλες. Είναι μαγικό θέαμα το Θέατρο Σκιών, εξαιρετική τέχνη και αυτή. Όμως και στην Ελλάδα εδώ και αρκετά χρόνια δημιουργήθηκαν σκηνές κουκλοθεάτρου, που έχουν πολλά να προσφέρουν στο κοινό! Στην δική μας περίπτωση πιστεύω πως η προβολή μέσω τηλεόρασης πολλών εκπομπών μας με κούκλες, όπως η Φρουτοπία και του Κουτιού τα Παραμύθια, έφεραν την τέχνη του κουκλοθεάτρου μέσα στα σπίτια και ναι, αγαπήθηκε πολύ. Είμαστε πολύ ευτυχείς γι’ αυτό. Αν υπάρχει ένα κενό ακόμα, αυτό είναι πως η ελληνική οικογένεια θεωρεί τις κούκλες/ το κουκλοθέατρο ένα θέαμα μόνον για παιδιά. Αυτό είναι εντελώς λανθασμένη αντίληψη και πολύ κρίμα. Τα έργα με κούκλες για ενήλικες, κι έχουμε παρουσιάσει παλαιότερα πολύ δύσκολα έργα (βλ. Φάουστ), είναι μια πολύ δυνατή εμπειρία για τους θεατές. Χρόνου επιτρέποντος θα το επιχειρήσουμε και αυτό.
Σε μία περίοδο κρίσης κάνετε μία καινούργια επένδυση. Πόσο σας φοβίζει αυτό;
Αν ήμασταν “προσγειωμένοι” άνθρωποι, θα έπρεπε να τρέμουμε, χα, χα. Αλλά είμαστε εκ γενετής μάλλον «τρελοί για δέσιμο». Και στο κάτω κάτω αυτή η τέχνη είναι η ζωή μας ολόκληρη. Όπου τρέλα, πίστη, αγάπη και μεράκι, ξεχνάς το φόβο, δε χωράει! Εμείς δεν νοιώθουμε πως ρισκάρουμε. Επενδύσαμε το όραμά μας.
Από την πολυετή εμπειρία σας στον χώρο του κουκλοθέατρου, πόσο αισιόδοξοι είστε για αυτό το είδος τέχνης στην Ελλάδα; Η πολιτεία όλα αυτά τα χρόνια έχει σταθεί με κάποιο τρόπο κοντά σας;
Η απάντηση δεν μπορεί να είναι και πολύ αντικειμενική, ειδικά από εμάς που το κουκλοθέατρο μας μάγεψε, μας άλλαξε όλη μας τη ζωή. Είναι ποτέ δυνατόν να σταματήσει το Θέατρο; Όχι! Είναι ίδιο πράγμα μια θεατρική παράσταση ( ή ένα κουκλοθέατρο) από την τηλεόραση με μια παράσταση που θα δεις πηγαίνοντας στο θέατρο; Στην πρώτη περίπτωση είσαι ένας άνθρωπος μόνος σε ένα καναπέ και σε χωρίζει από το έργο το γυαλί του φακού και της οθόνης από την δράση. Ενώ στην δεύτερη συμβαίνει μπροστά σου, νοιώθεις την ανάσα των πρωταγωνιστών ή του κοινού δίπλα σου! Είναι το ίδιο να ακούς ένα δίσκο από το να παρευρεθείς σε μια συναυλία; Καμμία σύγκριση. Επομένως ναι, θέατρο και κουκλοθέατρο και κάθε είδους καλλιτεχνική εκδήλωση, όσο περισσότερο θα απομονώνονται οι άνθρωποι, θα αποκτούν μεγαλύτερη αξία.
Όσο για την στήριξη από την πολιτεία, δεν ξέρω τί να απαντήσω. Ποιός είναι η πολιτεία; Αν είναι το κοινό, νοιώθουμε την εκτίμησή του και μας τιμά. Αυτό στηρίζει την ψυχή μας και μας δίνει κουράγιο. Αν “πολιτεία” είναι κάτι άλλο... μου είναι άγνωστο, δεν έχουμε συστηθεί ... ακόμα!
