Μαργαρίτα Παπαηλιού-Παρισιάνου: «Το βιβλίο που θα διευρύνει τη σκέψη είναι πάντα απαραίτητο« [συνέντευξη]

13.01.2017
Με ισχυρή παρουσία στον χώρο του ελληνικού επιστημονικού βιβλίου για 68 συναπτά έτη και αναρίθμητα έργα αναφοράς στους καταλόγους τους, συνεργασίες με Έλληνες επιστήμονες διεθνούς κύρους και κορυφαίους εκδοτικούς οίκους του εξωτερικού, οι Εκδόσεις ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ Α.Ε. έχουν γράψει τη δική τους ιστορία στον χώρο του βιβλίου.

Εμείς είχαμε με την κυρία Μαργαρίτα Παπαηλιού-Παρισιάνου μία εφ όλης της ύλης συζήτηση….

Φέτος η εταιρεία Παρισιάνου κλείνει 68 χρόνια στις εκδόσεις. Μιλήστε για το πώς ξεκίνησε ο εκδοτικός οίκος.

Οι Εκδόσεις Παρισιάνου ιδρύθηκαν το 1949 από τον Γρηγόρη και τη Μαίρη Παρισιάνου. Ύστερα από τις πρώτα εκδοτικά βήματα του οίκου, που περιελάμβαναν βιβλία γενικού ενδιαφέροντος και νομικές εκδόσεις, ο Γρηγόρης Παρισιάνος έκανε την αποφασιστική στροφή προς το ιατρικό βιβλίο.
Εκείνη την εποχή, η έκδοση ενός ιατρικού βιβλίου συνεπάγονταν τεράστιο κόστος, το οποίο τις περισσότερες φορές επωμίζονταν οι ίδιοι οι συγγραφείς, καθώς δεν υπήρχαν οι εκδότες που ήταν διατεθειμένοι να το αναλάβουν. Ως εκ τούτου, η σχετική ελληνική βιβλιογραφία ήταν ελλιπέστατη, για να μην πούμε ολότελα ανύπαρκτη.
Ο Γρηγόρης Παρισιάνος εντόπισε αυτό το κενό και θέλησε να το καλύψει. Έστρεψε λοιπόν τον κύριο όγκο των δραστηριοτήτων του στις ιατρικές εκδόσεις και ερχόμενος σε επαφή με κορυφαίους Έλληνες επιστήμονες αλλά και μεγάλους οίκους του εξωτερικού, αναδείχθηκε γρήγορα στον κορυφαίο εκδότη ιατρικών συγγραμμάτων στην Ελλάδα. Παράλληλα, κατάφερε να δημιουργήσει μια υπερσύγχρονη τυπογραφική μονάδα καθετοποιημένης παραγωγής.

Ο εκδοτικός οίκος Παρισιάνου είναι συνυφασμένος με τις εκδόσεις των επιστημονικών βιβλίων. Αυτές οι εκδόσεις είναι εξαιρετικά απαιτητικές και παρά τις απαιτήσεις κυριαρχείτε σ’ αυτόν τον τομέα για 68 χρόνια. Μιλήστε μας για την δυσκολία αυτών των εκδόσεων.

Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι για δεκαετίες ολόκληρες η επωνυμία Εκδόσεις Παρισιάνου ήταν συνώνυμη του σοβαρού ιατρικού βιβλίου. Ως γνωστόν, η δημιουργία ενός βιβλίου άρτιου, τόσο από άποψη περιεχομένου όσο και από άποψη μορφής, προϋποθέτει την αρμονική συνεργασία πάρα πολλών ανθρώπων. Ο αναγνώστης βλέπει μόνο το όνομα του συγγραφέα και του εκδοτικού οίκου. Πίσω από αυτά τα δύο ονόματα, ωστόσο, υπάρχουν ολόκληρες ομάδες ανθρώπων που μοχθούν για την επίτευξη του βέλτιστου αποτελέσματος. Ο συντονισμός μιας πολυάνθρωπης ομάδας συνιστά πάντα μια πρόκληση. Αυτά ισχύουν για κάθε βιβλίο, από το μυθιστόρημα μέχρι το παιδικό παραμύθι.
Το επιστημονικό βιβλίο τώρα ενέχει και μερικές επιπλέον δυσκολίες λόγω της φύσης του και του ειδικού αναγνωστικού κοινού στο οποίο απευθύνεται. Πρώτα και κύρια είναι απαραίτητη η σύμπηξη μιας ομάδας από έγκριτους επιστήμονες που αναλαμβάνουν τη συγγραφή ή τη μετάφραση του βιβλίου. Την εποπτεία της ομάδας αναλαμβάνει ο γενικός επιμελητής, ο οποίος είναι πάντα ένας επιστήμονας εγνωσμένου κύρους. Οι πληροφορίες πρέπει να είναι έγκυρες, επιστημονικά τεκμηριωμένες, η ορολογία ακριβής και η γλώσσα του κειμένου σωστή και στρωτή.
Έπειτα, τα επιστημονικά βιβλία, ιδίως των θετικών επιστημών, περιλαμβάνουν πλούσια εικονογράφηση, με πίνακες, σχεδιαγράμματα και φωτογραφίες υψηλής ευκρίνειας, που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του κειμένου. Ένας ανατομικός άτλαντας, για παράδειγμα, πρέπει να είναι άψογος τόσο από άποψη ορολογίας όσο και από άποψη εικονογράφησης, ώστε ο φοιτητής ή ο νέος ιατρός να μπορεί να παίρνει άμεσα την πληροφορία που χρειάζεται. Προσθέστε τώρα σε αυτό ότι πολλά από τα βιβλία που εκδίδουμε είναι έργα αναφοράς στην παγκόσμια βιβλιογραφία, αρκετά εκ των οποίων μάλιστα εκτάσεως χιλιάδων σελίδων. Η έκδοση ενός τέτοιου συγγράμματος συνεπάγεται πολύ χρόνο, πολύ μόχθο και μεγάλο κόστος.

Οι Εκδόσεις Παρισιάνου κατορθώνουν να διατηρούν τη σημαίνουσα θέση τους στο πεδίο του επιστημονικού βιβλίου χάρη στην αταλάντευτή προσήλωσή τους στην ποιότητα και με γνώμονα πάντα τις αρχές που θέσπισαν οι ιδρυτές των εκδόσεων, Γρηγόρης και Μαίρη Παρισιάνου.

Εκτός από επιστημονικά βιβλία με ποιες άλλες εκδόσεις ασχολείστε;

Κατά την τελευταία δεκαπενταετία επεκτείναμε σημαντικά τη θεματολογία μας περιλαμβάνοντας στο εκδοτικό μας πρόγραμμα βιβλία πληθώρας επιστημονικών κλάδων (βιολογία, φαρμακολογία, περιβαλλοντολογία, νευροεπιστήμες, ψυχιατρική, κοινωνιολογία κ.ά.). Πέραν τούτου, εγκαινιάσαμε σειρές στο παιδικό βιβλίο, στη λογοτεχνία, στην εκλαϊκευμένη επιστήμη κ.λπ. Στόχος μας να ανταποκριθούμε στις ανάγκες του απαιτητικού σύγχρονου αναγνώστη.

Πρόσφατα εκδόθηκε ένας επετειακός τόμος για τα 68 χρόνια των εκδόσεων Παρισιάνου του Κώστα Χατζιώτη. Μιλήστε μας για αυτήν την έκδοση.

Στον τόμο αυτό εξιστορείται η πορεία του εκδοτικού οίκου από την ίδρυσή του μέχρι τις μέρες μας. Παράλληλα, φωτίζεται η ζωή και η προσωπικότητα των ιδρυτών του, Γρηγόρη και Μαίρης Παρισιάνου. Ο συγγραφέας Κώστας Χατζιώτης, κατόπιν έρευνας του αρχειακού υλικού, συνέγραψε μια «μικρή βιογραφία» των εκδόσεων, δοσμένη στο γνωστό γλαφυρό του ύφος. Το κείμενο συνοδεύει πλούσια εικονογράφηση από το αρχείο μας.

Άκρως σημαντική για τη συμπλήρωση του επετειακού αυτού τόμου ήταν και η συμβολή των επιστημονικών συνεργατών του εκδοτικού οίκου, καθηγητών και συγγραφέων, που μας τίμησαν με τα κείμενά τους, στα οποία καταγράφονται οι προσωπικές τους εντυπώσεις και αναμνήσεις από την πολυετή συνεργασία μας.

Η οικονομική κρίση που διανύουμε έχει επηρεάσει το βιβλίο γενικά; Και αν ναι, με ποιον τρόπο το αντιμετωπίζετε;

Είναι προφανές πως κάτι τέτοιο ισχύει. Ο χώρος της βιβλιαγοράς είναι ούτως ή άλλως εξαιρετικά ευαίσθητος και σε περιόδους κρίσης είναι από τους πρώτους τομείς που πλήττεται. Είδαμε ότι ιστορικοί εκδοτικοί οίκοι και βιβλιοπωλεία αναγκάστηκαν να αναστείλουν τη λειτουργία τους. Οι Εκδόσεις Παρισιάνου συνεχίζουν με αργά αλλά σταθερά βήματα την πορεία τους στον χώρο του βιβλίου, πιστές στις αρχές των ιδρυτών τους και προσπαθούν, μέσα σε αντίξοες ομολογουμένως συνθήκες, για το καλύτερο, τόσο για την επιστημονική και ακαδημαϊκή κοινότητα της χώρας όσο και για το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό.

Είστε αισιόδοξη για το μέλλον των εκδόσεων στην Ελλάδα;

Με τον φόβο να ακουστεί εξαιρετικά κοινότοπο αυτό που θα πω, θα σας έλεγα πως οι Εκδόσεις Παρισιάνου ατενίζουν το μέλλον με «συγκρατημένη αισιοδοξία». Το καλό βιβλίο, το βιβλίο που θα διευρύνει τη σκέψη και θα την πάει ένα βήμα παραπέρα, είναι πάντα απαραίτητο. Αυτό φιλοδοξούμε και εμείς να προσφέρουμε.