Η γκαλερί Α.Δ. εγκαινιάζει τη δεύτερη ατομική έκθεση του Στέφανου Τσιβόπουλου στην Ελλάδα, όπου θα παρουσιαστεί το έργο: Untitled (In Plato’s Cave), 2008, βίντεο εγκατάσταση διπλής προβολής.

Το βίντεο Untitled (In Plato’s Cave) έχει γυριστεί στο Βερολίνο, σε ένα ανακατασκευασμένο κινηματογραφικό στούντιο του '40, το οποίο ανασυστήθηκε χρησιμοποιώντας ως αναφορά ιστορικές φωτογραφίες από τα αρχεία των Geyer Berlin. Τα Geyer Berlin αρχικά λειτούργησαν ως εργαστήρια επεξεργασίας και montage κινηματογραφικών ταινιών, ενώ από το '35 και μετά μετατράπηκαν σε κυρίως στούντιο παραγωγής και χρησιμοποιήθηκαν αναλόγως από το Γερμανικό Υπουργείο Προπαγάνδας.

Το ανακατασκευασμένο κινηματογραφικό στούντιο στο έργο του Τσιβόπουλου εξοπλίστηκε με αυθεντικά μηχανήματα της δεκαετίας του 1940 από το Μουσείο Κινηματογράφου του Βερολίνου. Σημαντικό στοιχείο του εξοπλισμού ήταν η κάμερα Arriflex 35, η πρώτη φορητή επαγγελματική μηχανή λήψης χειρός.

Αυτή η μηχανή λήψης, που κατασκευάστηκε πρωτίστως για να καλύψει τις ανάγκες των πολεμικών ρεπόρτερ, παραπέμπει στο γεγονός ότι η ευρύτερη χρήση της κινηματογραφικής εικόνας συνέβαλε ουσιαστικά στην ανάπτυξη του κινηματογραφικού εξοπλισμού, όπως μηχανές λήψης, μηχανές προβολής, μηχανήματα και τεχνικές μοντάζ.

Κατά την περίοδο του Μεγάλου Πολέμου το γερμανικό κοινό συνωστιζόταν στις κινηματογραφικές αίθουσες για να παρακολουθήσει την προέλαση των στρατευμάτων στο ανατολικό μέτωπο. Στο έργο του Τσιβόπουλου αυτή η ιστορική εκδοχή ενός εργαστηρίου αντιπαρατίθεται με μια σύγχρονη. Το βίντεο Untitled (In Plato’s Cave) αποτελείται από δύο μέρη. Ο ίδιος ηθοποιός υποδύεται τον ρόλο ενός ρεπόρτερ του 1940 και ενός της εποχής μας.

Και στα δύο μέρη ο πρωταγωνιστής εμφανίζεται να μοντάρει και τελικά να παρακολουθεί ένα φιλμ μικρού μήκους, το οποίο αποτελείται αποκλειστικά από εκείνες τις ουδέτερες σκηνές, όπως για παράδειγμα φυσικά ή αρχιτεκτονικά τοπία, που χρησιμοποιούνται στο montage ως αφηγηματικές 'γέφυρες' μεταξύ των αμιγώς πολεμικών σκηνών στα διάφορα προπαγανδιστικά φιλμ.

Στο βίντεο Untitled (In Plato’s Cave) ο θεατής καλείται να αναστοχαστεί τον βασικό ρόλο που παίζει η τεχνολογία στη διαδικασία της οπτικής ανακατασκευής και για την ακρίβεια στην πρόσληψη της πραγματικότητας. Μιας πραγματικότητας της οποίας γινόμαστε κοινωνοί μέσω των ηλεκτρονικών μέσων. Στις εκτενείς αναφορές τους για το κινηματογραφικό μέσο, θεωρητικοί της δεκαετίας του 1970, όπως ο Ζαν Λουί Μπωντρύ, άντλησαν στοιχεία από τη ψυχαναλυτική θεωρεία για να χαρακτηρίσουν την κινηματογραφική διάταξη (apparatus) ως ένα τεχνολογικό, θεσμικό και ιδεολογικό σύστημα με ισχυρές επενέργειες ταύτισης και υποκειμενοποίησης.

Ο Μπωντρύ διερεύνησε την ομοιότητα μεταξύ της πλατωνικής αλληγορίας του σπηλαίου και της κινηματογραφικής διάταξης. Υπό αυτή την έννοια η κινηματογραφική διάταξη ανάγεται σ’ ένα πρότυπο σύστημα που πλαισιώνει οτιδήποτε μπορεί να γίνει αισθητό, επιθυμητό αλλά και οτιδήποτε μπορεί να υποταχθεί σε κάποιον ή σε κάτι. Δεν είναι απλώς μια μηχανή ονείρων, αλλά ίσως η τελική εκπλήρωση όλων των ιστορικών πλέον εφευρέσεων και η απόλυτη πραγμάτωση κάθε ιστορικής μνήμης.

Ίσως θα πρέπει να πιστέψουμε ότι το Χόλιγουντ είναι όντως το τελικό στάδιο κάθε ουτοπίας, κάθε διαφωτισμού ή η ενσάρκωση της κάθε επιθυμίας, παρούσας ήδη στο πλατωνικό σπήλαιο! Το έργο του Τσιβόπουλου μας καλεί να λάβουμε κριτική θέση απέναντι σε κάθε τέτοιου είδους παραδοχή.

Σωτήρης Μπαχτσετζής
Απόσπασμα από τον κατάλογο Stefanos Tsivopoulos, The Real The Story The Storyteller (2008) (επεξεργασμένη εκδοχή για την παρουσίαση του έργου στην Γκαλερί ΑΔ)