THE BEGUILED (ΗΠΑ, 1971) ΤΟΥ ΝΤΟΝ ΣΙΓΚΕΛ

08.07.2009
Η Ιστορία Στα τέλη του Αμερικανικού Εμφύλιου, ένας θανάσιμα τραυματισμένος στρατιώτης σώζεται από ένα δωδεκάχρονο κορίτσι που ζει σε ένα σχολείο θηλέων στην Λουιζιάνα. Στην αρχή, οι δασκάλες και οι μαθήτριες του σχολείου τρομάζουν με την παρουσία του, αλλά καθώς ο στρατιώτης συνέρχεται και αρχίζει να τις γοητεύει, ο φόβος γίνεται έλξη. Πριν οδηγήσει στην ζήλια και στην τραγωδία

Ο πόλεμος των φύλων ως ένα γοτθικό παραμύθι τρόμου στην πιο παράδοξη ταινία που σκηνοθέτησε ποτέ ο Ντον Σίγκελ και πρωταγωνίστησε ο Κλιντ Ιστγουντ.

«Ο Ντον Σίγκελ μισεί τις γυναίκες και τις φοβάται. Από ταινία σε ταινία τις απεικονίζει ως εκμεταλλεύτριες και δαιμονικές, με μοναδικό σκοπό της ζωής τους να καταστρέψουν τους άντρες»: Η διάσημη κριτική της φεμινίστριας κριτικού κινηματογράφου Κάριν Κέι που γράφτηκε το 1971για το «Βeguiled» θέτει εξαρχής την παρεξήγηση γύρω από την, ίσως πιο αταίριαστη με το υπόλοιπο έργο του, ταινία του Σίγκελ. Επιβεβαιώνοντας όσους είχαν διακρίνει ήδη πως ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της μέχρι τότε φιλμογραφίας του ήταν, μετά τον μηδενισμό και την φανερά «δεξιά» οπτική του, ο έκδηλος μισογυνισμός του, το «Βeguiled» ήρθε ως καταπέλτης για να γιγαντώσει την κακή φήμη του σκηνοθέτη.

Ο Σίγκελ δεν έδειχνε, πάντως, να πτοείται από τα επαναλαμβανόμενα πυρά των επικριτών του, γυρίζοντας ταινίες κατά παραγγελία και διασχίζοντας διαφορετικά κινηματογραφικά είδη με την ικανότητα ενός αμείλικτου εκτελεστή. Εχοντας στο ενεργητικό του μια κλασική ταινία επιστημονικής φαντασίας («Ιnvasion Of The Body Snatchers»/1956), ένα επιδραστικό φιλμ νουάρ («Τhe Κillers»/1964) και λίγο πριν δημιουργήσει θύελλες αντιδράσεων με το «Dirty Ηarry» (1971), ο σκηνοθέτης θα έμπαινε στην δεκαετία του 70 με τη διασκευή ενός μυθιστορήματος («Α Painted Devil») που γράφτηκε το 1966 από τον Τόμας Κάλιναν και ανήκε δικαιωματικά στα προπύργια της Νοτιοαμερικανικής γοτθικής λογοτεχνίας.

Αλλάζοντας τον τίτλο στο σαφώς πιο διφορούμενο «Τhe Βeguiled» (=γοητευμένος, μαγνητισμένος) και αφήνοντας ανοιχτές τις ερμηνείες για το αν αυτός αναφέρεται στον ήρωα του ή στις γυναίκες που τον περιθάλπουν, ο Σίγκελ επιστράτευσε την ακατέργαστη γοητεία του στενού φίλου και συνεργάτη του, Κλιντ Ιστγουντ (σε αυτό που πολλοί χαρακτηρίζουν ως την καλύτερη ερμηνεία της καριέρας του), για να κατασκευάσει έναν παράξενο συνδυασμό γοτθικού παραμυθιού, ταινίας τρόμου, μαύρης κωμωδίας και αλληγορίας με επίκεντρο την πάλη των δύο φύλων.

Στα αντίπαλα στρατόπεδα θα βρεθούν από τη μία η αδιακόρευτη ηθική των οικότροφων θηλυκών και από την άλλη η ζωώδης σεξουαλικότητα του τραυματισμένου αρσενικού. Οι ανομολόγητες επιθυμίες των κοριτσιών θα ελευθερωθούν μπροστά στη θέα του καλογυμνασμένου κορμιού του ανήμπορου αλλά και αχόρταγου στρατιώτη και, σταδιακά, ένας οίκος προσευχής και ενδοσκόπησης θα μεταμορφωθεί σε έναν τόπο ακολασίας. Ο,τι ξεκινάει ως παραβολή θρησκευτικών διαστάσεων διαβρώνεται γρήγορα από μια ανεξέλεγκτη σεξουαλικότητα και το παιδικό παραμύθι δίνει τη θέση του σε ένα διεστραμμένα ρομαντικό οδοιπορικό εξεζητημένων καταστάσεων.

Οσο για τον τρόμο, αυτός δεν βρίσκεται στη μεταμόρφωση των γυναικών από νοσοκόμες σε εν δυνάμει ερωμένες ή στην σκηνή φρίκης όπου η διευθύντρια του σχολείου (απολαυστική η Τζεραλντίν Πέιτζ) θα κόψει το πόδι του στρατιώτη. Αυτό που προκαλεί ανατριχίλες είναι η κυνικότητα με την οποία όλοι οι ήρωες αντιμετωπίζουν το σεξ: σαν μια σειρά από φτηνά υπονοούμενα, κρυφές νυχτερινές συναντήσεις, κάτι απαγορευμένο για το οποίο αργά η γρήγορα πρέπει να τιμωρηθείς. Και, το πιο τρομακτικό, σαν έναν πόλεμο (όπως αυτός που διαδραματίζεται μίλια μακριά από το απομονωμένο οικοτροφείο) στον οποίο πρέπει οπωσδήποτε κάποιος να νικήσει.

Ακυρώνοντας τη σοβαροφάνεια των δραματικών γεγονότων με νότες κατάμαυρης κωμωδίας (που στοίχισαν στην ταινία την κριτική αποδοχή), ο Σίγκελ ολοκληρώνει τελικά ένα ανένταχτο φιλμ, που μοιάζει άδικο να κατηγορηθεί για μισογυνισμό. Τόσο ο στρατιώτης όσο και οι γυναίκες που θα τον διεκδικήσουν παίρνουν ο ένας από τον άλλον ακριβώς αυτό που θέλουν, γνήσιοι προπομποί της σεξουαλικής επανάστασης που θα κυριαρχούσε στα τέλη των 70s. Ο Σίγκελ το μόνο κακό που κάνει είναι ότι τους προσφέρει τον χώρο, τις συνθήκες και την ελευθερία για να το πράξουν, αλλοτριώνοντας με σαρκασμό έννοιες όπως ο ρομαντισμός, ο ανδρισμός, η θηλυκότητα, ο έρωτας και το σεξ. Και όλα αυτά σε μια υπέροχα φωτογραφημένη, πνιγμένη στη σέπια ταινία που μοιάζει σαν τις σελίδες ενός παιδικού βιβλίου για ενήλικες, το τέλος του οποίου ανυπομονείς να διαβάσεις.Μανώλης Κρανάκης

Ο,τι ξεκινάει ως παραβολή θρησκευτικών διαστάσεων διαβρώνεται γρήγορα απο μια ανεξέλεγκτη σεξουαλικότητα και το παραμ΄θθι δινει τη θέση του σε ενα διεστραμμένο οδοιπορικό.

Η ταινία «Τhe Βeguiled» κυκλοφόρησε σε DVD το 1998 σε μια απλή έκδοση της Universal, η οποία είναι και η μόνη που διατίθεται σήμερα και περιέχει μόνο μια επεξεργασμένη κόπια του φιλμ (σε Widescreen), σημειώσεις παραγωγής, τρέιλερ και αγγλικούς υπότιτλους. Η ίδια έκδοση περιέχεται και στην συλλογή «Clint Eastwood: American Icon Collection» που κυκλοφόρησε το 2007 από τη Universal.