Από έρευνες που έχουν γίνει, έχει αποδειχθεί ότι το διοξείδιο του άνθρακα που απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα από την καύση του ξύλου, ποσοτικά είναι ακριβώς το ίδιο σε σχέση με αυτό που δεσμεύει το ξύλο κατά την ανάπτυξή του ή ακόμα και αν στην πάροδο του χρόνου έχει διαβρωθεί. Γι αυτόν το λόγο, παρατηρείται στην Ευρώπη ο σαφής προσανατολισμός στη χρησιμοποίηση του ξύλου στις εστίες νέας τεχνολογίας, που η καύση του δε ρυπαίνει την ατμόσφαιρα. Μια ιδέα που συνεχώς κερδίζει έδαφος είναι η συστηματική δεντροφύτευση συγκεκριμένων εκτάσεων, με απώτερο σκοπό την παραγωγή καυσόξυλων. Οι ξυλόσομπες μπορούν να θερμάνουν γρήγορα και ομοιόμορφα τους εσωτερικούς χώρους, χωρίς παράλληλα να δεσμεύουν την εσωτερική τους υγρασία. Η μελέτη του χώρου -εάν είναι ενιαίος ή διαιρεμένος- της υπάρχουσας μόνωσης καθώς και η απόδοσή της, αποτελούν βασικά κριτήρια επιλογής μιας ξυλόσομπας. Επίσης, πρέπει να μας απασχολήσει η θέση της καμινάδας και η ευκολία καθαρισμού της.

Οι βασικοί τύποι μιας ξυλόσομπας είναι: η κλασική κυλινδρική και η μεγαλύτερη, τύπου «μασίνα», που συνδυάζει φούρνο και εστίες για μαγείρεμα.

Ξυλόσομπα και τζάκι
Συγκρίνοντας αυτές τις πηγές θέρμανσης, θα διαπιστώσουμε ότι η ξυλόσομπα έχει μεγαλύτερη απόδοση, καθώς καίει λιγότερα ξύλα και αποδίδει περισσότερη θερμότητα, ενώ η ενεργειακή απόδοση του τζακιού φτάνει μόλις το 10%. Οι κλειστές πόρτες μιας ξυλόσομπας εξασφαλίζουν πλήρη και ελεγχόμενη καύση, ενώ η χρησιμοποίηση του μαντεμιού ως υλικού κατασκευής της, προσφέρει μεγαλύτερη θερμοχωρητικότητα. Ετσι, ακόμα και όταν σβήσει η φωτιά, εξακολουθεί να θερμαίνει το χώρο για αρκετή ώρα. Από την άλλη, οι εστίες τζακιών είναι πιο ευρύχωρες στα ξύλα που δέχονται (75-80 cm), αλλά καταλαμβάνουν περισσότερο εμβαδόν στο χώρο. Επίσης, η ξυλόσομπα διακρίνεται για την ευελιξία της, καθώς σε μια μελλοντική ανακαίνιση μπορεί εύκολα να μετακινηθεί.

Ποικιλία μοντέλων
Στην αγορά θα βρείτε μια πλούσια γκάμα σε κλασική ή μοντέρνα γραμμή, από τις παραδοσιακές ξυλόσομπες, ενίοτε με περίτεχνα διακοσμητικά σχέδια στο μαντέμι ή εμαγέ επικάλυψη, μέχρι μοντέλα με πυράντοχο, ανθεκτικό στις υψηλές θερμοκρασίες τζάμι. Ορισμένες διαθέτουν φουρνάκι για το μαγείρεμα, συρτάρι για τις στάχτες ή ακόμα και χώρο για την αποθήκευση των ξύλων. Αλλες πάλι είναι εξοπλισμένες με ένα σύστημα βεντιλατέρ (αερισμού) που διοχετεύει το ζεστό αέρα χαμηλά στο επίπεδο του δαπέδου, πετυχαίνοντας ομοιόμορφη θερμοκρασία του χώρου σε απόσταση έως και 10 μ. από την εστία.

Ο ρόλος της καπνοδόχου
Σημαντικό ρόλο στη σωστή λειτουργία μιας ξυλόσομπας παίζει η καπνοδόχος. Πρέπει να είναι κατακόρυφη και καλό θα ήταν η διεύθυνσή της να μην έχει πολλές αλλαγές. Αν ένα τμήμα της χρειαστεί να γίνει κεκλιμένο, φροντίστε η γωνία κλίσης να είναι μικρή. Η καπνοδόχος πρέπει να είναι θερμομονωμένη, ώστε να μην παγώνει και στερεοποιούνται τα καυσαέρια. Οι καπνοί που συσσωρεύονται στα τοιχώματα μικραίνουν τη διατομή της και έτσι η καπνοδόχος δεν «τραβάει». Είναι συνεπώς απαραίτητος ο τακτικός καθαρισμός της. Το άκρο της πρέπει να βρίσκεται ψηλότερα από την κορυφή της στέγης, ώστε με ακρίβεια να διαχειρίζεται η ροή του αέρα, γεγονός που βοηθά στην ελεγχόμενη καύση. Στην αντίθετη περίπτωση, προκαλείται υποπίεση και η ξυλόσομπα «καπνίζει».