Από τη Σύλβια Μαζλούμη-Μαρσέλλου

Μάρμαρα

Τα μάρμαρα αποτελούν τα παλαιότερα υλικά επίστρωσης δαπέδων. Οι φυσικές τους ιδιότητες, όπως η ειδική πυκνότητα και η υδατοαπορροφητικότητα, και οι μηχανικές τους, όπως η αντοχή και η σκληρότητα, τα καταξίωσαν στο πέρασμα των χρόνων σαν ένα «πολυπόθητο» υλικό. Το μάρμαρο προτιμάται για τη διαχρονικότητα και την αντοχή του, μιας και μπορεί να ταιριάξει άψογα σε ένα κλασικό ή ένα μοντέρνο σπίτι, αλλά συγχρόνως, αν γυαλιστεί, να λάμψει σαν καινούριο όσα χρόνια κι αν έχουν περάσει. Με το γυάλισμα απομακρύνεται μια λεπτή επιφάνεια μαρμάρου, γεγονός που δε δημιουργεί προβλήματα αντοχής.

Το μάρμαρο χαρακτηρίζεται ως ένα από τα πυκνότερα, βαρύτερα και ανθεκτικότερα πετρώματα. Στα πλεονεκτήματά του συγκαταλέγονται η υψηλή αισθητική, η καλή πρόσφυση και η αντοχή, ενώ μεταξύ των μειονεκτημάτων συμπεριλαμβάνονται η ολισθηρότητα και η μικρή αντοχή στις χημικές επιδράσεις (ισχυρά απορρυπαντικά κτλ.). Τα γνήσια μάρμαρα είναι περιζήτητα, ενώ η τιμή τους εξαρτάται από το χρωματισμό, την αντοχή και το κατά πόσο είναι δεκτικά σε κοπή και λείανση. Τα καθαρά, λευκά μάρμαρα (Πεντέλης, Πάρου, Καράρα Ιταλίας) είναι σπάνια και χαρακτηρίζονται από υψηλή αισθητική.

Κριτήρια επιλογής

Ο τύπος του μαρμάρου που θα επιλέξετε εξαρτάται κατά πολύ από τη χρήση για την οποία προορίζεται.

Για παράδειγμα, μάρμαρα με έντονους χρωματισμούς πιθανόν να είναι ιδανικά για κάθε εσωτερικό χώρο, αλλά δεν ενδείκνυται η χρήση τους σε εξωτερικούς γιατί με την έντονη ηλιακή ακτινοβολία αποχρωματίζονται. Επίσης, τα μαλακά μάρμαρα που αποτελούν μια καλή λύση για επενδύσεις τοίχων θα πρέπει να αποφεύγονται για την επίστρωση δαπέδων.

Τοποθέτηση

Το φυσικό αυτό υλικό, αν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί σε εξωτερικούς χώρους, θα πρέπει να υποστεί δοκιμές καθώς δέχεται επιδράσεις από περιβαλλοντικές συνθήκες που μπορεί να επηρεάσουν την αντοχή του, όπως το κλίμα -ειδικά εάν υπάρχουν μεγάλες διακυμάνσεις θερμοκρασίας- και η ατμόσφαιρα, η οποία ασκεί χημική επίδραση στα πετρώματα. Η τοποθέτηση των μαρμάρων γίνεται με επικόλληση στο υπόστρωμα, την επιφάνεια δηλ. που υπάρχει ήδη και πάνω στην οποία θα γίνει η κάθε εφαρμογή, με ενισχυμένο ασβεστοκονίαμα ή κόλλα. Η μορφή, η υφή και το υλικό που έχει το υπόστρωμα θα καθορίσουν και το τελικό αποτέλεσμα. Για την τοποθέτησή τους απαιτείται μελέτη της κάτοψης του χώρου για τη θέση των αρμών (εκείνων των σημείων δηλ. στα οποία εφάπτονται δομικά υλικά), ενώ το σοβατεπί τοποθετείται αφού έχουν αφαιρεθεί οι σοβάδες του τοίχου περιμετρικά ώστε το μισό τουλάχιστον του πάχους του να είναι εντοιχισμένο.

Συντήρηση

Ο καλύτερος τρόπος για τον καθαρισμό και τη συντήρηση των μαρμάρων αποτελεί το πράσινο σαπούνι και το νερό. Ωστόσο, κάποια είδη μαρμάρου είναι πολύ πορώδη και τα χρώματά τους μπορεί να αλλοιωθούν από τη χρήση των παραπάνω υλικών. Με ειδικά εμποτιστικά μπορείτε να αυξήσετε την ανθεκτικότητά τους. Σε γενικές γραμμές για την καλή εμφάνιση των μαρμάρων είναι απαραίτητη η αδιαβροχοποίηση, η χρήση ουδέτερων καθαριστικών και η καλή συντήρηση του γυαλίσματος. Με βάση το σχέδιο προδιαγραφών του Ινστιτούτου Οικονομίας Κατασκευών (ΙΟΚ) για τις επιστρώσεις από φυσικά πετρώματα, οι ελάχιστες απαιτήσεις για μάρμαρα βάσει δοκιμών προτύπων ΕΛΟΤ έχουν ως εξής:

Κεραμικά πλακάκια

Η ανεξάντλητη ποικιλία, οι δεκάδες εφαρμογές, η ευκολία καθαρισμού και αποκατάστασης κάθε φθοράς έχουν ανεβάσει τα κεραμικά πλακάκια στην πρώτη θέση επιλογής για επιστρώσεις δαπέδων εσωτερικών ή εξωτερικών χώρων. Χαρακτηρίζονται από μεγάλη αντοχή, μικρό βάρος, σχετικά χαμηλό κόστος και μηδενική συντήρηση, ενώ είναι κακοί αγωγοί της θερμότητας και του ηλεκτρισμού, με αυξημένη σκληρότητα αλλά μειωμένη αντοχή σε μηχανικές καταπονήσεις. Κατασκευάζονται από φυσικές πρώτες ύλες με βάση ανόργανες, κρυσταλλικές ουσίες όπως είναι ο άργιλος, η καολίνη και οι άστριοι. Αφού γίνει η προετοιμασία της πρώτης ύλης, ακολουθεί η κατασκευή τους με εξώθηση, πρεσάρισμα ή χύσιμο. Η σύνθεση των συστατικών και η χρήση για την οποία προορίζονται καθορίζουν και το ψήσιμό τους σε θερμοκρασίες έως 1.300οC. Τα κεραμι- κά πλακίδια γενικά είναι ανθεκτικά στη φωτιά, ενώ σε περίπτωση πυρκαγιάς δεν εκλύουν τοξικές ουσίες.

Ποικιλίες πλακιδίων

1. Απλά: Γυαλιστερά ή ματ, διατίθενται σε μεγάλη ποικιλία χρωμάτων. Ανάλογα με τη χρήση επιλέγονται τα υαλοποιημένα, τα σμαλτωμένα κτλ. Η υαλοποίησή τους, η μετατροπή τους δηλ. σε ένα ομογενές, μη κρυσταλλικό στερεό υλικό, πραγματοποιείται με ψήσιμο του πηλού σε υψηλές θερμοκρασίες για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Ο βαθμός υαλοποίησής τους χαρακτηρίζει τα πλακίδια σε μη υαλοποιημένα, μονόπυρα, δίπυρα και πορσελανάτα. Η επισμάλτωση αφορά την κάλυψη της επιφάνειας του πλακιδίου με σμάλτο ή παρεμφερές υλικό.

2. Σύνθετα: Πλακίδια με διαμορφωμένες ανωμαλίες στην επιφάνεια ή με απεικονίσεις. Τα σύνθετα πλακίδια δε διαφοροποιούνται ποιοτικά από τα απλά, απλώς τα σχέδια μπορεί να είναι χειροποίητα.

3. Πλακίδια ειδικών χρήσεων: Είναι ανθεκτικά στη θερμότητα και κατάλληλα για χώρους δίπλα στο τζάκι ή για φούρνους. Διακρίνονται σε:

- Ειδικά πλακίδια για χαμηλές θερμοκρασίες (παγετός), κατάλληλα για εξωτερικούς χώρους.

- Ειδικά πλακίδια ανθεκτικά σε οξέα και χημικά, κατάλληλα για βιομηχανικούς χώρους.

- Ειδικά πλακίδια με στρογγυλεμένες ακμές για γωνίες, σκαλοπάτια κτλ.

4. Επικολλητά πλακίδια: Είναι σύνολα που αποτελούνται από πολλά πλακίδια μικρών διαστάσεων (10x10 εκ.) ή από ψηφίδες μερικών χιλιοστών. Τα πλακάκια ή οι ψηφίδες επικολλούνται από το εργοστάσιο σε διάφορα σχέδια. Η επικόλληση γίνεται σε ειδικό φύλλο χαρτί από την όψη τους ή από το πίσω μέρος επάνω σε πλαστικό υλικό, γάζες και διαμορφωμένες πλάκες διαστάσεων 30x60 εκ., 60x60 εκ. κτλ. Η επικόλλησή τους στον τοίχο ή το δάπεδο γίνεται όπως και των κανονικών πλακιδίων.

Κόλλα πλακιδίων

Η κόλλα επιλέγεται ανάλογα με τη χρήση και τις συνθήκες του χώρου για τον οποίο προορίζονται τα πλακάκια, όπως υγρασία (αποθήκες), γκαράζ κτλ. Οφείλουμε να προσέχουμε τις χημικές συσχετίσεις των υλικών που μπορεί να επηρεάσουν τη συγκόλληση (σε αλκαλικά υπόβαθρα χρησιμοποιούμε primer), όπως π.χ. δεν εφαρμόζουμε απευθείας σιλικόνη σε επιφάνεια από μπετόν και στη συνέχεια τοποθετούμε πλακάκια γιατί με το πέρασμα του χρόνου φεύγει η σιλικόνη (ασύμβατο υλικό με το μπετόν) και μπορεί να εισχωρήσει υγρασία στο υπόβαθρο με αποτέλεσμα την πιθανή αποκόλληση. Επίσης, το υπόβαθρο πρέπει να είναι ομοιόμορφα εξομαλυσμένο ώστε να αποφεύγεται η χρησιμοποίηση υπερβολικής ποσότητας κόλλας ή αρμόστοκου προκειμένου να καλυφθούν οι ατέλειες του υποστρώματος. Τα σύγχρονα υλικά δόμησης (κόλλες πλακιδίων, ακρυλικοί αρμόστοκοι, primers κτλ.) δημιουργήθηκαν με τη λογική της διατήρησης της σταθερής ποιότητας του υλικού καθ όλη τη διάρκεια της εφαρμογής, της εξοικονόμησης χρόνου και της δημιουργίας λείων επιφανειών με άψογο αισθητικό αποτέλεσμα.

Συντήρηση

Για τον καθαρισμό τους χρησιμοποιούνται αλκαλικά καθαριστικά και νερό. Οι επίμονοι λεκέδες καθαρίζονται με μηχανικό τρόπο ή κατάλληλα απορρυπαντικά. Οι μη επισμαλτωμένες επιφάνειες καθαρίζονται ευκολότερα, εάν προηγουμένως έχουν καλυφθεί με ειδικό σφραγιστικό υλικό.