Οι πρώτοι μήνες στο σχολείο συνοδεύονται από άγχος, αφού τόσο τα παιδιά όσο και οι γονείς θα πρέπει να προσαρμοστούν όχι μόνο σε ένα νέο περιβάλλον αλλά και σε νέα δεδομένα και περιορισμούς. Και μπορεί στην αρχή το παιδί να αντιμετωπίζει το θέμα του σχολείου με κάποια «επισημότητα», αφού είναι κάτι σημαντικό και πρωτόγνωρο, στη συνέχεια όμως χρειάζεται υποστήριξη. Το ίδιο και εσύ που μέσα σ’ όλα καλείσαι να βρεις τρόπους για να ανταποκριθείς στις νέες «υποχρεώσεις»: να πηγαίνει σχολείο στην ώρα του, να έχει μαζί του τα απαραίτητα, να είναι προετοιμασμένο...
Οι δυσκολίες του πρωτάρη
Για τα παιδιά οι αλλαγές είναι μεγάλες και δεν είναι δεδομένο ότι θα τις δεχθούν αδιαμαρτύρητα. Για να πούμε την αλήθεια, τους ζητάμε να κάνουν ξαφνικά σημαντικές υπερβάσεις. Από εκεί που μέχρι τώρα υπήρχε μια σχετική ελευθερία κίνησης και επιλογής δραστηριοτήτων, τώρα το πρωτάκι θα πρέπει να μάθει:
- να κάθεται πολλή ώρα σε μια καρέκλα,
- να δουλεύει και μόνο του αλλά και με άλλους,
- να τελειώνει τη δουλειά του σε συγκεκριμένο χρόνο,
- να βρίσκεται σε μια αίθουσα χωρίς παιχνίδια αλλά με θρανία,
- να συνεργάζεται με παιδιά που δεν ξέρει,
- να περιμένει τη σειρά του αλλά και να τη διεκδικεί.
Οδηγίες προσαρμογής
Δεν είναι διόλου παράδοξο ότι πολλά παιδάκια θα χρειαστούν σημαντικό διάστημα για να συνηθίσουν και να ενταχθούν στο νέο καθεστώς. Τι θα τα βοηθήσει λοιπόν;
- Συναισθήματα
Φρόντισε να ακούς και να αναγνωρίζεις τα συναισθήματά του, ενώ παράλληλα να έχεις και μια αισιόδοξη διάθεση και στάση ότι «όλα θα πάνε καλά».
- Χαλάρωση
Δώσε του ανάσες ξεκούρασης όταν γυρνά απ’ το σχολείο, παρέχοντάς του ελεύθερο χρόνο να κάνει κάτι που του αρέσει.
- Θέσε σωστές ερωτήσεις
Αντί της ερώτησης «Πώς τα πήγες σήμερα;», που συνήθως δίνει μονολεκτικές απαντήσεις, προτίμησε ερωτήσεις του τύπου: «Υπάρχουν συμπαθητικά παιδιά στην τάξη σου;», «Τι κάνει ο δάσκαλός σου που σου αρέσει;», «Ποιο παιδί τρέχει πιο γρήγορα;», «Όταν σας μιλάει η δασκάλα τι γίνεται στη τάξη;». Με δυο λόγια κουβέντιασε μαζί του δείχνοντας ενδιαφέρον.
- Εκφράσου σωστά
Αποφύγετε να κρίνεις και να κατακρίνεις. Αντίθετα πες: «Ναι, κι εμένα δεν θα μ’ άρεσε να παίρνουν τα πράγματά μου», ή «Δεν θα μ’ άρεσε να κάνω μάθημα σε μια τάξη που όλοι φωνάζουν».
- Μην το τρομοκρατείς
Σίγουρα όχι στα: «Αλίμονο αν κάνεις έτσι από τώρα!» ή «πάρ’ το απόφαση πως είσαι πια μαθητής».
Διάβασμα, τι δύσκολη υπόθεση!
Η εκμάθηση γραφής και διαβάσματος αποτελεί ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο και καμιά φορά οι ενήλικοι ξεχνούν τις δυσκολίες της πρώτης τους επαφής με το διάβασμα. Να θυμάσαι ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος χρειάστηκε χιλιάδες χρόνια για να εξελίξει τη γραφή και την ανάγνωση. Οι δεξιότητες αυτές είναι επίκτητες και απαιτούν πολύ χρόνο, υπομονή, επιμονή και εξάσκηση για να εξελιχθούν. Δεν είναι διόλου αυτονόητο ότι η κατάκτησή τους θα είναι εύκολη και αποτελούν ξεχωριστή διαδρομή για κάθε παιδί που –χώρια ότι θα πρέπει να μάθει να ξεχωρίζει το ένα σύμβολο από το άλλο– θα πρέπει επίσης να συντονίσει το μάτι ώστε να πέφτει στο σωστό σημείο του πίνακα, στο σωστό σημείο του βιβλίου του τετραδίου, καθώς και να πειθαρχήσει το χέρι να κρατά το μολύβι με σωστό τρόπο και να αποτυπώσει σωστά τα γράμματα σε μία ευθεία. Όλα αυτά τα πραγματικά αξιοθαύμαστα «ακροβατικά» απαιτούν το συνδυασμό ξεχωριστών εγκεφαλικών λειτουργιών που βρίσκονται σε διαφορετικό σημείο ανάπτυξης σε κάθε παιδί.
Πώς θα τα βοηθήσουμε;
Οδηγίες ακαδημαϊκής υποστήριξης
Για να βοηθήσεις αποτελεσματικά το παιδί σου και να το κάνεις να αγαπήσει όσο το δυνατόν περισσότερο το σχολείο, πρόσεξε τα παρακάτω:
Συγκρίσεις με άλλα παιδιά απαγορεύονται, γιατί μόνο κακό κάνουν. Το παιδί κάνει τη δική του προσπάθεια και θέλει την ενθάρρυνσή σου. Όταν το συγκρίνεις, το προδίδεις και το αποκαρδιώνεις, ξυπνάς μέσα του τη ζήλια και το θυμό.
Πρώτος μαθητής: Ξέχασέ το για να μην το αγχώσαι. Επαίνεσε την προσπάθεια, επιβράβευσε τις κατακτήσεις και δώσε κουράγιο εκεί που υστερεί. Αν τα πάει καλά, δείξε ήρεμη ικανοποίηση, αν όχι, ενδυνάμωσε.
Ξεχασμένα βιβλία: Τα μικρά παιδάκια ξεχνάνε πολύ και συχνά. Στο Διαδίκτυο θα βρεις όλα τα βιβλία ώστε να τυπώσεις τα «ξεχασμένα». Δεν είναι ανάγκη να δημιουργήσεις πανικό και επεισόδια, αλλά ούτε και να κάνεις ότι «δεν τρέχει και τίποτε».
Διάβασμα: Όπως ακριβώς όταν μάθαινε να περπατάει και αρχικά σε κρατούσε από το χέρι, μετά από το δάχτυλο και μετά πήγαινε μόνο του, έτσι και τώρα για αρχή θα τείνεις μία χείρα βοηθείας. Ο χρόνος θα δείξει πότε και πώς θα μειώσεις την υποστήριξή σου.
Προσδοκίες: Φρόντισε να έχεις μια θετική αντιμετώπιση και προσπάθησε όσο γίνεται να μην προβάλεις τα βιώματα και τις κατακτήσεις σου πάνω του. Θα το αδικήσεις, με κίνδυνο μάλιστα να χαλάσεις τη σχολική του εμπειρία και τη σχέση σας.
Και αν δυσκολεύεται;
Οι δυσκολίες προσαρμογής και μάθησης είναι παρούσες στα περισσότερα παιδιά. Αν όμως έπειτα από ένα διάστημα δεν αμβλυνθούν, τότε συζήτησέ με το σχολείο και με διάφορους ειδικούς. Ο δάσκαλος ελπίζει κανείς ότι θα μπορέσει να κάνει αυτό που πρέπει σε επίπεδο τάξης. Αν υπάρχει υπόνοια για μαθησιακή ή άλλη δυσκολία, μην το αφήσεις! Υπάρχουν παρεμβάσεις που θα βοηθήσουν πολύ το παιδί σου και την εξέλιξή του τα επόμενα 12 χρόνια... και βάλε!
ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΡΑΣΙΔΑΚΗ, συμβουλευτική ψυχολόγο-συμβουλο σχέσεων
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 143
Update: Νοέμβριος 2015.
