Από την ΑΛΕΞΙΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ

Στα κουκούτσια από τα σταφύλια και στα βατόμουρα βρίσκονται ουσίες που μπορούν να αναστείλουν την εμφάνιση καρκίνου. Ο καθηγητής κ. Δ. Σπαντίδος μάς δίνει τις λεπτομέρειες. Είναι γνωστό από τους αρχαίους χρόνους ότι η φύση έχει τον τρόπο να μας οχυρώνει απέναντι σε πολλές ασθένειες. Αυτό επιβεβαιώθηκε άλλη μια φορά στο 12ο Παγκόσμιο Συνέδριο με θέμα «Πρόοδοι στην Ογκολογία», που διοργανώθηκε πρόσφατα από το Πανεπιστήμιο της Κρήτης. Σύμφωνα με έρευνα που χρηματοδοτήθηκε από το αμερικανικό υπουργείο Υγείας και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο συνέδριο ενώπιον 500 συνέδρων-ερευνητών, τα βατόμουρα και τα κουκούτσια του σταφυλιού εμπεριέχουν ουσίες που προλαμβάνουν πολλές θανατηφόρες μορφές καρκίνου, όπως του πνεύμονα, του παχέος εντέρου και του στομάχου, σε ασθενείς που βρίσκονται στα πρώτα στάδια της ασθένειας. Στόχος τώρα είναι οι ουσίες αυτές με την κατάλληλη και ειδική επεξεργασία να μπορούν να λαμβάνονται από άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για τη νόσο, λειτουργώντας έτσι προληπτικά.

Πρόληψη με ένα χάπι
Τα πειράματα μέχρι στιγμής έχουν δείξει ότι οι φυσικές αυτές ουσίες μπορούν να προλάβουν τον καρκίνο σε ποσοστό μέχρι 80%. Συγκεκριμένα, όπως επισημαίνει ο καθηγητής Ιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης και πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του συνεδρίου, κ. Δημήτρης Σπαντίδος, «τα ερευνητικά πειράματα απέδειξαν ότι συγκεκριμένες ουσίες από τα σταφύλια και τα βατόμουρα, που διαμορφώνονται σε συμπυκνωμένα ποσά, συμβάλλουν στην πρόληψη του καρκίνου». Η φύση μάς αποκαλύπτει τον πολύτιμο θησαυρό της και δεν είναι η πρώτη φορά. Και στο παρελθόν έρευνες έχουν επενδύσει στο φαρμακείο της φύσης. «Η φύση κρύβει ουσίες τις οποίες μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για την πρόληψη εναντίον του καρκίνου και μας δίνει ελπίδες ότι στο μέλλον θα μπορέσουμε με αυτές τις ουσίες να προλάβουμε σε μεγάλο ποσοστό πολλές μορφές της νόσου. Όπως ακριβώς έχουμε σήμερα ήδη καταφέρει με την πρόληψη κατά 30% των εμφραγμάτων με τις ασπιρίνες που, όπως γνωρίζετε, προέρχονται από την ιτιά και με τις σταφίδες», τονίζει ο κ. Σπαντίδος.

Συγκρατημένη αισιοδοξία
Αν και τα μηνύματα είναι πολύ αισιόδοξα, οι επιστήμονες μας καλούν να είμαστε πιο συγκρατημένοι και να μην παρασυρθούμε σε υπερβολές ανάλογες με αυτές των φύλλων ελιάς. Κι αυτό γιατί η έρευνα βρίσκεται ακόμη σε πειραματικό στάδιο και χρειάζονται αρκετά χρόνια μέχρι να έχουμε το τελικό αποτέλεσμα. Πάντως, οι πρώτες ενδείξεις είναι πολύ ελπιδοφόρες. Μη νομίζετε όμως ότι αν απλώς τρώτε βατόμουρα ή σταφύλια, θα αντιμετωπίσετε τον καρκίνο, επισημαίνει ο κ. Σπαντίδος. «Τα νέα ευρήματα αποτελούν μια μέθοδο χημειοπροφύλαξης, που απαιτεί συγκεκριμένη εργαστηριακή επεξεργασία, μέσα από την οποία αποσπώνται οι ευεργετικές ουσίες που βρίσκονται στα βατόμουρα και στα κουκούτσια των σταφυλιών. Αφού οι ουσίες αυτές απομονωθούν, αποξηραίνονται και χορηγούνται στους ασθενείς με τη μορφή υπόθετων, χαπιών ή σε υγρή μορφή από το στόμα».

Κι άλλες έρευνες για τα βατόμουρα
Τα νέα που έρχονται από το 6ο Ετήσιο Διεθνές Συνέδριο Πρόληψης του Καρκίνου που έγινε στη Νέα Υόρκη είναι πολύ αισιόδοξα. Οι επιστήμονες ερεύνησαν σε πειραματόζωα κατά πόσον τα μαύρα βατόμουρα μπορεί να συμβάλουν στην πρόληψη της νόσου. Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, τα μαύρα βατόμουρα προλαμβάνουν τον καρκίνου του οισοφάγου, της στοματικής κοιλότητας και του παχέος εντέρου.

Μειώνουν το αντιοξειδωτικό στρες
Όπως εξήγησε η δρ Λόρα Κρέστι του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο, η δράση των βατόμουρων συνίσταται στη μείωση του αντιοξειδωτικού στρες, που προκαλεί βλάβες στο DNA, αλλά και στην αύξηση του ενζύμου GSTpi, που αποτοξινώνει τα καρκινογόνα συστατικά. Αυτή η διαπίστωση είναι σημαντική, ιδιαίτερα αν λάβει κάποιος υπόψη του ότι όσοι αντιμετωπίζουν χρόνιο ερεθισμό του οισοφάγου, εξαιτίας της παλινδρόμησης των γαστρικών υγρών (οισοφάγος Barrett), έχουν 30 με 40 φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο του οισοφάγου.

Ωφέλιμα και τα μπλε μούρα
Έρευνες επιστημόνων από το Αμερικανικό Γεωργικό Ερευνητικό Ινστιτούτο έδειξαν ότι το συστατικό πτεροστιλβένιο, που υπάρχει άφθονο στα μπλε μούρα (blueberries), μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου. Στην έρευνα που έγινε σε αρουραίους διαπιστώθηκε ότι όταν οι ερευνητές χορηγούσαν στα πειραματόζωα μια καρκινογόνο ουσία και μετά το συστατικό αυτό, αναπτύσσονταν λιγότεροι προκαρκινικοί όγκοι στο παχύ έντερο, σε σχέση με τους αρουραίους που κατανάλωναν μόνο την καρκινογόνο ουσία. Το πτεροστιλβένιο είναι μια φυσική αντιοξειδωτική ουσία, η οποία δεσμεύει τις ελεύθερες ρίζες του οξυγόνου, που μπορεί να προκαλέσουν την ανάπτυξη καρκινικού όγκου.

Εξαιρετικό και το σταφύλι
Το σταφύλι είναι πλούσιο σε οργανικά άλατα και βιταμίνες, που αναζωογονούν τα κύτταρα του οργανισμού, φλαβονοειδή και άλλες αντιοξειδωτικές ουσίες. Δικαίως θεωρείται μια από τις πιο ωφέλιμες τροφές. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, συμβάλλει στην καταπολέμηση των καρδιοπαθειών, της γήρανσης και των καρκινικών μεταλλάξεων των κυττάρων.

Στο τραπέζι μας χωρίς υπερβολές
Μπορεί η έρευνα να συνεχίζεται και οι ανακοινώσεις των ερευνητών να διαδέχονται η μία την άλλη, ωστόσο μπορούμε να επωφεληθούμε από τις ούτως ή άλλως ευεργετικές ιδιότητες του βατόμουρου, απολαμβάνοντας προληπτικά κι όχι θεραπευτικά ένα ρόφημα με μούρα, η συνταγή του οποίου δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Αμερικάνικου Ινστιτούτου για την Έρευνα του Καρκίνου, www.aicr.org Πολλές συνταγές υπάρχουν και στο site του Πανεπιστημίου του Οχάιο, www.fairfield.osu.edu

Θα χρειαστείτε (για 2 μερίδες):

• 1 1/2 φλιτζάνι μούρα
• 3 κουταλάκια του γλυκού μαρμελάδα από μούρα
• 1/2 φλιτζάνι άπαχο γιαούρτι
• 1/2 φλιτζάνι γάλα με χαμηλά λιπαρά
• Παγάκια (αν θέλετε)

Βάλτε τα μούρα, τη μαρμελάδα και το γιαούρτι στο μπλέντερ. Ανακατέψτε σε υψηλή ταχύτητα μέχρι τα υλικά να γίνουν ένα μίγμα. Προοδευτικά προσθέστε το γάλα και τα παγάκια και εξακολουθήστε να ανακατεύετε μέχρι να γίνει το μίγμα τόσο πηχτό και λείο όσο θέλετε. Σερβίρετε αμέσως.

Διατροφική αξία (ανά μερίδα):
214 θερμίδες, 2 γραμμ. λιπαρά, 42 γραμμ. υδατάνθρακες, 7 γραμμ. πρωτεϊνη, 3 γραμμ. διαιτητικές ίνες, 84 γραμμ. νάτριο.

Μικρά κι όμως αντιοξειδωτικά

Μπλε μούρα: Σε σύγκριση με άλλα φρούτα, τα μπλε μούρα είναι ανάμεσα σε εκείνα με την υψηλότερη αντιοξειδωτική ικανότητα. Αυτό το μικροσκοπικό φρούτο είναι από τους πιο ισχυρούς μαχητές των ελεύθερων ριζών, καθώς περιέχει μεταξύ άλλων βιταμίνες C και Ε, βήτα καροτίνη, ανθοκυανίνη και πολυφαινόλες. Η ανθοκυανίνη, σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, εμποδίζει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων στο λάρυγγα, το έντερο και τη λευχαιμία.

Μαύρα μούρα: Περιέχουν φλαβονοειδή που ονομάζονται C3G, τα οποία σε έρευνες που έγιναν σε πειραματόζωα φάνηκε να εμποδίζουν την ανάπτυξη των καρκινικών όγκων του δέρματος και του λάρυγγα. Είναι πλούσια πηγή, επίσης, λουτεϊνης και ινών.

Έξυπνοι τρόποι κατανάλωσης
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να συμπεριλάβετε στο καθημερινό σας διαιτολόγιο τα μούρα (κατεψυγμένα, φρέσκα ή ξερά). Σας προτείνουμε μερικούς:

• Προσθέστε φρέσκα ή ξηρά μούρα στα δημητριακά σας.
• Προσθέστε μπλε μούρα στο μίγμα για κέικ.
• Ανακατέψτε στη σαλάτα σας μερικά κομμάτια μούρα. Θα της δώσουν εξωτική γεύση.
• Προσθέστε μαύρα μούρα στη σάλτσα μπάρμπεκιου για τα ψητά σας.
• Ανακατέψτε παγωμένα μούρα, μπανάνα και γιαούρτι για ένα γρήγορο θρεπτικό πρωινό.

Φυλάξτε τα σωστά

• Βάλτε αμέσως τα φρέσκα μούρα στο ψυγείο, χωρίς να τα πλύνετε.
• Λίγο πριν τα καταναλώσετε, πλύντε τα προσεκτικά σε τρεχούμενο νερό, αλλά ποτέ μην τα μουλιάζετε. Σκουπίστε τα απαλά για να απομακρύνετε την υγρασία.
• Αν έχετε περισσότερα μούρα από όσα μπορείτε να καταναλώσετε άμεσα, καταψύξτε αυτά που σας περισσεύουν, για να τα χρησιμοποιήσετε αργότερα.