Γράφει ο Δημήτριος Γρηγοράκης. M.Sc. Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Επιστημονικός Διευθυντής «ΑΠΙΣΧΝΑΝΣΙΣ» Κέντρο Διαιτολογικής Υποστήριξης & Μεταβολικού Ελέγχου
Πρέπει να πίνουμε οκτώ ποτήρια νερό την ημέρα...
Μύθος: Δε χρειάζεται να πίνει κανείς οκτώ ποτήρια νερό την ημέρα για να είναι καλά ενυδατωμένος, αλλά οκτώ ποτήρια υγρών! Στα τελευταία συμπεριλαμβάνονται: το νερό, οι χυμοί φρούτων και λαχανικών, οι καφέδες, το τσάι, τα αφεψήματα βοτάνων (γενικώς, κάθε είδους ρόφημα), τα υγρά των φρούτων και των λαχανικών, ακόμα και τα αναψυκτικά. Εξαίρεση αποτελούν τα οινοπνευματώδη ποτά, που αντίθετα συντελούν στην αφυδάτωση.
Η μαύρη ζάχαρη είναι καλύτερη από τη λευκή...
Μύθος: Όπως η λευκή ζάχαρη έτσι και η μαύρη είναι κρυσταλλική ζάχαρη, στην οποία όμως έχουν προστεθεί μελάσες (παραπροϊόντα επεξεργασίας των ζαχαρότευτλων) και όντως έχει ένα μικρό περιεχόμενο σε μεταλλικά στοιχεία. Για να επωφεληθεί κάποιος όμως από τα συστατικά αυτά, θα πρέπει να καταναλώνει τεράστιες ποσότητες από ζάχαρη καθημερινά, δηλαδή να έχει αποφασίσει ότι σύντομα θα γίνει υπέρβαρος!!! Οι διαφορές μεταξύ των δύο τύπων είναι πολύ μικρές για να πει κάποιος ότι η μαύρη ζάχαρη είναι καλύτερη από την άσπρη.
Όποιος έχει υψηλή χοληστερόλη δεν πρέπει να καταναλώνει αβγά...
Μύθος: Νεότερες μελέτες απέδειξαν ότι η χοληστερόλη του αβγού επηρεάζει σε σχετικά μικρό βαθμό τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα, σε αντίθεση με τις μεγάλες ποσότητες λίπους από ζωικής προέλευσης τρόφιμα (π.χ. κρέας). Κατά συνέπεια, κάποιος μπορεί να τρώει 2-3 αβγά την εβδομάδα, ιδίως όταν ακολουθεί ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο. Φυσικά θα πρέπει να έχει κατά νου ότι σε αυτά περιλαμβάνονται και τα αβγά που χρησιμοποιούνται στο μαγείρεμα και, φυσικά, όσα «κρύβονται» σε γλυκίσματα και έτοιμα τρόφιμα του εμπορίου.
Το σπανάκι και οι φακές αποτελούν πολύ καλές πηγές σιδήρου...
Μύθος: Αν και τα τρόφιμα αυτά αποτελούν καλές πηγές σιδήρου, πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο φυτικής προέλευσης σίδηρος απορροφάται δυσκολότερα από τον ανθρώπινο οργανισμό. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ο σίδηρος που αξιοποιεί ο οργανισμός μας από το σπανάκι και τις φακές είναι λιγότερος από αυτόν που προέρχεται από ζωικές πηγές, όπως το κρέας, τα ψάρια ή τα αβγά.
Ο συνδυασμός πρωτεϊνών και υδατανθράκων παχαίνει...
Μύθος: Αυτό είναι μια εξωφρενική λογική, αντίθετη με τις αρχές της διατροφής. Ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο πρέπει να περιέχει τροφές από όλες τις ομάδες τροφίμων. Όταν αυτές καταναλώνονται σε λογικές ποσότητες, τότε εξασφαλίζουν την απαιτούμενη ενέργεια για τις καθημερινές μας ανάγκες.
Το ψωμί παχαίνει...
Μύθος: Το ψωμί φυσικά και δεν παχαίνει! Κάθε υδατάνθρακας από τους οποίους αποτελείται παρέχει ενέργεια ίση με 4 θερμίδες ανά γραμμάριο, ακριβώς τις ίδιες με αυτές που παρέχουν οι πρωτεΐνες (π.χ. κρέας, ψάρι). Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι όταν τρώει κανείς 100 γραμμάρια σκέτο ψωμί ή 100 γραμμάρια σκέτο ψητό στήθος από κοτόπουλο προσλαμβάνει τις ίδιες θερμίδες. Συνεπώς, φταίει η ποσότητα του ψωμιού που καταναλώνεται, καθώς και η προσθήκη λίπους (βούτημα στη σαλάτα), για την αύξηση του σωματικού βάρους.
Η κατανάλωση πορτοκαλιού αυξάνει την πίεση...
Μύθος: Τα πορτοκάλια είναι πλούσια σε κάλιο, ιχνοστοιχείο που προκαλεί μείωση της αρτηριακής πίεσης και όχι αύξηση. Μόνο όταν η υπέρταση οφείλεται σε νεφροπάθεια, δεν ενδείκνυται η κατανάλωση πορτοκαλιών (λόγω του καλίου), αλλά αυτό συμβαίνει σπάνια.
Οι χυμοί είναι πιο θρεπτικοί από τα φρούτα...
Μύθος: Ισχύει το ακριβώς αντίθετο, διότι τα ολόκληρα φρούτα περιέχουν και φυτικές ίνες, απαραίτητες για την καλύτερη λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Επιπλέον, οι χυμοί, λόγω της γρήγορης απορρόφησής τους, αυξάνουν ταχύτερα τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μετά την κατανάλωσή τους.
Τα θαλασσινά αυξάνουν τη χοληστερίνη...
Μύθος: Στην πραγματικότητα τα τρόφιμα αυτά είναι πλούσια σε χοληστερόλη, ωστόσο η χοληστερόλη από τη διατροφή δεν φαίνεται να επηρεάζει σημαντικά τη χοληστερόλη στο αίμα.
Η φέτα είναι πλούσια σε ασβέστιο...
Μύθος: Η φέτα είναι σχετικά φτωχή σε ασβέστιο (30 γρ. έχουν 148 mg ασβεστίου) σε σύγκριση με τα κίτρινα τυριά που εμπεριέχουν πολύ περισσότερο ασβέστιο (30 γρ. έχουν πάνω από 300 mg ασβεστίου!).
Το μαύρο ψωμί παχαίνει λιγότερο από το άσπρο...
Μύθος: Το μαύρο και το άσπρο ψωμί έχουν τις ίδιες θερμίδες, ωστόσο το μαύρο είναι πάντα καλύτερη επιλογή, αφού είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες και προκαλεί ευκολότερα αίσθημα κορεσμού.
Η μαύρη ζάχαρη και η φρουκτόζη έχουν λιγότερες θερμίδες από την άσπρη...
Μύθος: Τόσο η μαύρη και η φρουκτόζη όσο και η άσπρη ζάχαρη έχουν ακριβώς τις ίδιες θερμίδες, ωστόσο η ακατέργαστη μαύρη ζάχαρη θεωρείται πιο υγιεινή επιλογή, γιατί δεν έχει υποστεί επεξεργασία, ενώ η φρουκτόζη είναι δύο φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη και μπορεί να προστεθεί σε μισή ποσότητα σε σχέση με τη ζάχαρη, επιτυγχάνοντας το ίδιο γλυκό αποτέλεσμα.
Το ελαιόλαδο είναι υγιεινό, άρα μπορώ να τρώω όσο θέλω...
Μύθος: Το ελαιόλαδο, αν και είναι πολύ ωφέλιμο για την υγεία, ωστόσο είναι πολύ πλούσιο σε θερμίδες και όταν δεν καταναλώνεται με μέτρο συχνά οδηγεί σε αύξηση του βάρους.
Τα λάϊτ προϊόντα δεν έχουν θερμίδες...
Μύθος: Τα τρόφιμα που φέρουν την επιγραφή λάιτ δεν σημαίνει πως δεν έχουν θερμίδες. Τόσο τα λάιτ τρόφιμα όσο και τα τρόφιμα με μειωμένα λιπαρά έχουν θερμίδες, απλώς οι θερμίδες αυτές είναι λιγότερες από εκείνες του αντίστοιχου τροφίμου στην πλήρη του μορφή, ωστόσο, αν καταναλωθούν σε μεγάλη ποσότητα, θα οδηγήσουν σε αύξηση του βάρους.
Τα άπαχα γαλακτοκομικά δεν έχουν ασβέστιο...
Μύθος: Τα άπαχα γαλακτοκομικά έχουν ακριβώς το ίδιο ασβέστιο με τα πλήρη, ενώ επιπλέον είναι και χαμηλά σε λιπαρά που βοηθούν στην απώλεια βάρους.
Τα τηγανητά μπορεί να κάνουν καλό...
Αλήθεια: Έρευνα του εργαστηρίου Βιοχημείας - Χημείας Τροφίμων του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου απέδειξε ότι η διαδικασία τηγανίσματος κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες: σύντομος χρόνος τηγανίσματος, θερμοκρασία έως 1700C, χρήση ελαιόλαδου, αντικατάσταση του ελαίου μετά το τηγάνισμα, εμφανίζεται να ασκεί θετική επίδραση στη θρεπτική αξία των τροφίμων. Αυξάνει την περιεκτικότητα των τηγανισμένων τροφίμων σε αντιοξειδωτικές ουσίες (φαινολικές ενώσεις, βιταμίνη Ε) και κυρίως στην αντικαρκινική ουσία σκουαλένιο.
Ύπνος κατά της παχυσαρκίας...
Αλήθεια: Εάν καταφέρνετε συνήθως να κοιμάστε καλά και αρκετά, τότε οι πιθανότητες να έχετε κανονικό βάρος σώματος, να αποφύγετε την παχυσαρκία αλλά και να ζήσετε περισσότερο είναι σημαντικά μεγαλύτερες. Το συμπέρασμα αυτό προέκυψε από τη μεγαλύτερη έρευνα που έγινε ποτέ για τη σχέση του ύπνου και του βάρους σώματος από το πανεπιστήμιο Care Western του Οχάιο. Τα βασικά ευρήματα ήταν: Οι γυναίκες που κοιμόντουσαν λιγότερο από 5 ώρες σε σχέση με αυτές που κοιμόντουσαν 7 ή παραπάνω ώρες, ζύγιζαν 2,5 περισσότερα κιλά, είχαν 32% περισσότερες πιθανότητες σημαντικά υψηλότερου βάρους, 15% περισσότερες πιθανότητες παχυσαρκίας και προσέλαβαν 15 κιλά μέσα σε 16 χρόνια (0,9 κιλά/έτος). Τα αποτελέσματα αυτά δεν οφείλονταν σε διαφορές διατροφής ή σωματικής άσκησης. Μια πιθανή εξήγηση μπορεί να είναι ότι οι άνθρωποι που κοιμούνται αρκετά, κινούνται περισσότερο όταν είναι ξύπνιοι και αυτό τους βοηθάει να καταναλώνουν περισσότερες θερμίδες. Επιπλέον, οι ορμόνες που αυξάνουν τη λιπογένεση και την όρεξη είναι πολύ πιθανόν να διεγείρονται από τις λίγες ώρες ύπνου.
Πίτσα κατά του καρκίνου;
Αλήθεια: Σκεφτήκατε ποτέ ότι τρώγοντας πίτσα θα μπορούσατε να καταπολεμήσετε τον καρκίνο; Η σκέψη αυτή δεν είναι πολύ συνηθισμένη και φυσικά ακούγεται λίγο παράδοξη! Ωστόσο, Ιταλοί ερευνητές εξέτασαν τις διατροφικές συνήθειες 3.315 ατόμων που έπασχαν από διάφορες μορφές καρκίνου του πεπτικού συστήματος. Τα ευρήματά τους ήταν πολύ ενδιαφέροντα: άτομα που έτρωγαν περισσότερη πίτσα σε σύγκριση με αυτούς που δεν έτρωγαν είχαν τον χαμηλότερο κίνδυνο για καρκίνο του στόματος, του φάρυγγα, του οισοφάγου, του παχέος εντέρου και του ορθού. Μια πιθανή εξήγηση είναι η σάλτσα ντομάτας, που μπαίνει πάντοτε στην πίτσα, αφού είναι γνωστό ότι η κατανάλωση της ντομάτας έχει συσχετιστεί με τη μείωση κίνδυνου προσβολής από αρκετές μορφές καρκίνου.
