Είσαι στο μετρό και νιώθεις βλέμματα συνεπιβατών να σε καρφώνουν; Περιμένεις μια φίλη και νομίζεις πως κάποιος σε κοιτά επίμονα; Αισθάνεσαι πως για κάποιο λόγο αδιάκριτα βλέμματα καρφώνονται πάνω σου;

Πριν σκεφτείς πως έχασες τα λογικά σου, μάθε πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ρυθμισμένος κατά τρόπο ώστε να αντιλαμβάνεται το παραμικρό βλέμμα ως απειλή, γι΄αυτό και νομίζεις πως σε παρακολουθούν, ακόμη κι αν δεν υπάρχουν σαφείς αποδείξεις για κάτι τέτοιο.

«Είμαστε προγραμματισμένοι να πιστεύουμε πως οι άλλοι μας παρατηρούν, ακόμη κι αν δεν το κάνουν», εξηγεί ο καθηγητής του University of Sydney's Vision Centre Κόλιν Κλίφορντ, επικεφαλής της μελέτης που πρόσφατα δημοσιεύτηκε στο τελευταίο τεύχος του επιστημονικού περιοδικού Current Biology.

Τα αδιάκριτα βλέμματα σε θέτουν σε επιφυλακή

Αυτό που συμβαίνει είναι πως το προαίσθημά μας, μας θέτει σε επιφυλακή κάθε φορά που συνειδητοποιούμε πως κάποιο αδιάκριτο βλέμμα πέφτει πάνω μας, ακόμη κι αν στην πραγματικότητα οι άλλοι απλά κοιτούν προς το μέρος μας, δίχως να μας παρατηρούν.

Ασυνείδητα, δηλαδή, παρατηρούμε την κλίση του κεφαλιού και τα μάτια των ατόμων που μας περιβάλλουν, για να καταλάβουμε αν μας κοιτούν. Μάλιστα, στην περίπτωση που κάποιος φοράει γυαλιά ή αν για παράδειγμα δεν μπορούμε να δούμε μέσα στο σκοτάδι τα μάτια του, το μυαλό θεωρεί ως δεδομένη την απειλή, οπότε υποθέτουμε πως για κάποιο λόγο το βλέμμα του ατόμου αυτού είναι καρφωμένο πάνω μας.

Τι έδειξε η έρευνα

Στη μελέτη, οι ερευνητές ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να προσδιορίσουν που κοίταζαν διάφορα πρόσωπα. Ακόμη κι αν δεν μπορούσαν να προσδιορίσουν σε ποια κατεύθυνση έριχναν το βλέμα τους, υπέθεταν πως κοιτούσαν προς την κατεύθυνσή τους.

Δεν είναι δηλαδή μόνο τα οπτικά ερεθίσματα που μας δίνουν την εντύπωση πως κάποιος καρφώνει το βλέμμα του πάνω μας αλλά και οι υποθέσεις που κάνουμε. Αν ο κορμός και το κεφάλι κλίνει προς το μέρος μας, υποθέτουμε πως ο άλλος μας "τσεκάρει" γι΄αυτό και νιώθουμε το αίσθημα του αδιάκριτου βλέμματος, που στην πραγματικότητα είναι απλά ένας συναγερμός απειλής.

Εκτός όμως από το αίσθημα της απειλής άλλος ένας λόγος για τον οποίο μπορεί να νομίζουμε πως κάποιος καρφώνει το βλέμμα του πάνω μας είναι η διάθεσή για επικοινωνία. Αν για παράδειγμα γοητεύτηκες από τον νεαρό που κάθισε απέναντί σου, ασυνείδητα θα τον κοιτάξεις ίσως και θα τον καρφώσεις επίμονα. Αν ο ίδιος αντιληφθεί το βλέμμα σου, πιθανότατα να υπάρξει οπτική επαφή ή και λεκτική επικοινωνία, που σε αυτήν την περίπτωση θα ήταν επιθυμητή.

Επιμέλεια: Δήμητρα Γκούντρα