Δυστυχώς κάποιες από αυτές χρησιμοποιήθηκαν ως μέσο ταυτοποίησης της φυλετικής καθαρότητας και έτσι θεωρήθηκαν επιστημονικά αναξιόπιστες. Άλλες πάλι μελέτες δεν έτυχαν της απαιτούμενης διεθνούς προσοχής, γιατί έγιναν σε Ιάπωνες και Νοτιοκορεάτες, λαούς όπου το θέμα των ομάδων αίματος αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της εθνικής τους κουλτούρας. Στην Ιαπωνία, φέρ’ ειπείν, σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού χρησιμοποιεί τις ομάδες αίματος ως «εργαλείο» για κάθε είδους προγνώσεις, αναλύσεις, αποφάσεις και ενέργειες. Τα τελευταία όμως χρόνια η τεράστια εμπορική επιτυχία διαφόρων βιβλίων διατροφής με βάση την ομάδα αίματος και κυρίως οι εξελίξεις στη γενετική με την ανάλυση του ανθρώπινου γονιδιώματος αποτέλεσαν έναυσμα τόσο για την επανεξέταση προγενέστερων εργασιών όσο και για τη διεξαγωγή εξειδικευμένων ερευνών GWAS (μέθοδος μελέτης σύνδεσης ευρέως γονιδιώματος), οι οποίες εμπλούτισαν περαιτέρω τις γνώσεις μας για τη σχέση ασθενειών και ομάδων αίματος.
Τι είναι η ομάδα αίματος;
Ομάδες ή τύποι αίματος είναι οι κατηγορίες στις οποίες διακρίνουμε το αίμα ανάλογα με την παρουσία ή την απουσία κάποιων ουσιών που βρίσκονται στην επιφάνεια της μεμβράνης που περιβάλλει τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Από χημικής άποψης οι συγκεκριμένες ουσίες ανήκουν στις πρωτεΐνες και ονομάζονται αντιγόνα. Τα αντιγόνα των ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι πάρα πολλά, σημαντικότερα όμως από κλινική άποψη είναι αυτά που ανήκουν σε δύο αντιγονικά συστήματα, το σύστημα ΑΒΟ και το σύστημα RHESUS, από τα οποία έχουν πάρει την ονομασία τους οι ομάδες αίματος στον άνθρωπο.
- Αν έχεις το αντιγόνο Α, ανήκετε στην ομάδα αίματος Α.
- Αν έχεις το αντιγόνο Β, ανήκετε στην ομάδα αίματος Β.
- Αν έχεις το αντιγόνο Α και το αντιγόνο Β, ανήκετε στην ομάδα αίματος ΑΒ.
- Αν δεν έχεις ούτε το αντιγόνο Α ούτε το αντιγόνο Β, ανήκετε στην ομάδα αίματος Ο.
Τα Rh αντιγόνα είτε υπάρχουν στο αίμα μας είτε όχι. Αν έχετε τον παράγοντα Rhesus, τότε είστε άτομο Rhesus θετικό (Rh+), ενώ αν δεν τον έχετε είστε Rhesus αρνητικό (Rh-).
Οι ομάδες αίματος κληρονομούνται, είναι δηλαδή γενετικά καθορισμένες και μας συντροφεύουν σε όλη μας τη ζωή. Η συχνότητα εμφάνισής τους στον ελληνικό πληθυσμό είναι περίπου: ομάδα αίματος Ο 44,4%, ομάδα Α 37,9%, ομάδα Β 12,9%, ομάδα ΑΒ: 4,7%. Εκτιμάται ότι Rh+ έχει περίπου το 85% του πληθυσμού, ενώ Rh- το 15%.
Στην Ιαπωνία
Τα περιοδικά δημοσιεύουν προβλέψεις βάσει της ομάδας αίματος, δηλαδή κάτι ανάλογο των δικών μας ωροσκοπίων.
Δεν σε ρωτούν τι ζώδιο είσαι, αλλά τι ομάδα αίματος έχεις.
Η ομάδα αίματος θεωρείται στοιχείο που υποδηλοί τι προσωπικότητα είσαι και γι’ αυτόν το λόγο αποτελεί κριτήριο πρόσληψης στελεχών επιχειρήσεων, σύναψης φιλικών ή κοινωνικών σχέσεων, επιλογής ερωτικού συντρόφου αλλά και συζύγου!
Πολιτικοί, καλλιτέχνες, αθλητές και γενικώς τα δημοφιλή πρόσωπα αναφέρουν πάντα στο βιογραφικό τους την ομάδα αίματός τους.
Τα τμήματα των νηπιαγωγείων και οι σχολικές ομάδες εργασίας δομούνται με καθορισμένη αιματολογική τυπολογία.
Αποτελεί πλεονέκτημα να έχεις ομάδα αίματος Ο, διότι η πλειονότητα των Ιαπώνων ανήκει στην ομάδα Α.
Τι δείχνουν οι πρόσφατες έρευνες;
Νέες ανακαλύψεις & τεκμηριωμένες ενδείξεις για τη σχέση ομάδων αίματος και ασθενειών
Καρδιοπάθειες: Το μεγαλύτερο κίνδυνο για εκδήλωση καρδιοπάθειας διατρέχουν άτομα με ομάδα αίματος ΑΒ, ενώ το μικρότερο τα άτομα με ομάδα Ο. Πιο συγκεκριμένα, ο κίνδυνος παρουσιάζεται αυξημένος κατά μέσο όρο 23% στα άτομα με ομάδα αίματος ΑΒ, 11% στα άτομα με ομάδα Β και 5% σε άτομα με ομάδα Α σε σχέση με τα άτομα της ομάδας αίματος Ο.
Έμφραγμα μυοκαρδίου: Τα άτομα με ομάδα αίματος Ο είναι περισσότερο προστατευμένα από εμφράγματα και θρομβοεμβολές, ακόμη και αν έχουν εμφανίσει στεφανιαία νόσο. Αντίθετα, τα γονίδια των ομάδων αίματος Α και Β δεν παρέχουν ανάλογη προστασία και σχετίζονται με το έμφραγμα του μυοκαρδίου χωρίς σύνδεση με τη στεφανιαία αθηροσκλήρωση.
Καρκίνοι δέρματος: Σε σχέση με τις υπόλοιπες ομάδες αίματος, τα άτομα με ομάδα Ο έχουν 14% περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν βασικοκυτταρικό καρκίνωμα του δέρματος (BCC) και 4% περισσότερες πιθανότητες για ανθοκυτταρικό καρκίνωμα (SCC). Το μελάνωμα, η πιο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του δέρματος, δεν φαίνεται ότι σχετίζεται με τις ομάδες αίματος.
Καρκίνος παγκρέατος: Άτομα με ομάδα αίματος Ο είναι σχετικά προστατευμένα από τη νόσο και ενδεχομένως έχουν πολύ χαμηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο στο πάγκρεας, ενώ άτομα με ομάδα Β έχουν τον υψηλότερο κίνδυνο. Σε σύγκριση με την ομάδα αίματος Ο, τα άτομα με ομάδα Α έχουν έως 32% περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο του παγκρέατος, άτομα με ομάδα ΑΒ 51% περισσότερες πιθανότητες και άτομα με ομάδα Β 72% περισσότερες.
Καρκίνος ωοθηκών: Η παρουσία του αντιγόνου Β (ομάδες αίματος Β και ΑΒ) σχετίζεται θετικά με την εμφάνιση επιθηλιακού καρκίνου των ωοθηκών, ενώ η ομάδα αίματος Α δεν έδειξε παρόμοια συσχέτιση.
Καρκίνος προστάτη: Η συχνότητα του προστατικού καρκίνου και η εξέλιξή του παρουσιάζει διακυμάνσεις αναλόγως με την ομάδα αίματος. Άντρες με ομάδα αίματος Ο με προχωρημένο καρκίνο του προστάτη που έχουν υποβληθεί σε ριζική προστατεκτομή ίσως είναι περισσότερο προστατευμένοι από την υποτροπή του συγκεκριμένου καρκίνου σε σύγκριση με όσους έχουν ομάδα Α.
Γαστρεντερικό σύστημα: Ο καρκίνος του στομάχου εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα με ομάδα αίματος Α. Τα άτομα με ομάδα Ο είναι πιο ευάλωτα στη μόλυνση από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και έχουν περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν έλκος στομάχου ή δωδεκαδακτύλου.
Παχυσαρκία: Άντρες με ομάδα αίματος Ο διατρέχουν σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο παχυσαρκίας όταν εργάζονται σε χώρους με έντονη ρύπανση.
Διατροφή και ομάδες αίματος: Δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις που να συνηγορούν ότι τα διατροφικά πρότυπα με βάση την ομάδα αίματος, όπως αυτά περιγράφονται στα βιβλία του Peter D’ Adamo «Eat Right for Your Type» και «Live Right 4 Your Type», έχουν θετική επίδραση σε δείκτες υγείας ή/και στη μείωση του κινδύνου χρόνιων ασθενειών, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Έρευνες στον ελληνικό πληθυσμό καταδεικνύουν στατιστική συσχέτιση των ομάδων αίματος με τον καρκίνο του στομάχου, το δωδεκαδακτυλικό έλκος και τη συχνότητα εμφάνισης εκκριτικής ωτίτιδας σε παιδιά.
Από τι «κινδυνεύεις», από τι «προστατεύεσαι»
Η προσεκτική ανασκόπηση και ανάλυση των δημοσιευμένων ερευνών δείχνει ότι η ομάδα αίματος στην οποία ανήκετε μπορεί να προδιαθέτει περισσότερο για την εκδήλωση ορισμένων ασθενειών Ή, αντίθετα, να παρέχει μεγαλύτερη προστασία έναντι κάποιων άλλων.
Ομάδα αίματος Ο
Αυξημένη γονιδιακή προστασία από καρδιοπάθειες
Πιθανές προδιαθέσεις: Έχετε κατά μέσο όρο μεγαλύτερο Δείκτη Μάζας Σώματος και υψηλότερο σωματικό λίπος, οι άντρες παρουσιάζετε επιρρέπεια σε χρόνιες φλεγμονές που μπορεί να οδηγήσουν στην παχυσαρκία. Είστε πιο ευάλωτες/-οι σε αναπνευστικές αλλεργίες, γρίπη, στρεπτόκοκκο, έλκος στομάχου και δωδεκαδακτύλου, σοβαρές γαστρεντερίτιδες και άλλα γαστρεντερικά προβλήματα που προκαλούνται από ιούς και βακτηρίδια. Εκδηλώνετε πιο συχνά κρίσεις άσθματος, αρθρίτιδες, αυτοάνοσα νοσήματα του θυρεοειδούς αλλά και ορισμένους τύπους καρκίνου του δέρματος. Εμφανίζετε σε μεγαλύτερο ποσοστό αντίσταση στην ινσουλίνη, μεταβολικό σύνδρομο, μυκητιάσεις, οδοντικά προβλήματα, νόσο του Πάρκινσον και φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου.
Ενδεχομένη προστασία: Διαθέτετε κάπως μεγαλύτερη γονιδιακή προστασία από καρδιοπάθειες και εμφράγματα, έχετε πιο ευνοϊκά επίπεδα χοληστερίνης στα αίμα, καλύτερη αιματική κυκλοφορία και χαμηλότερα ποσοστά θρομβώσεων. Παρουσιάζετε πιο σπάνια καρκίνο του παγκρέατος και λιγότερα κατάγματα λόγω οστεοπόρωσης.
Ομάδα αίματος Α
Επιρρέπεια σε καταχρήσεις
Πιθανές προδιαθέσεις: Παρουσιάζετε υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης, αυξημένη ινσουλινοαντίσταση και προδιάθεση για παχυσαρκία κοιλιακού τύπου. Τα επίπεδα της «κακής» LDL χοληστερίνης είναι συνήθως υψηλά, διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο για καρδιοπάθειες. Το αίμα σας θρομβούται ευκολότερα. Εμφανίζετε συχνότερα καρκίνο του στομάχου, ενώ υπάρχουν ενδείξεις και για πιο αυξημένη συχνότητα εκδήλωσης καρκίνων ορθού, οισοφάγου και μαστού. Έχετε επιρρέπεια σε πεπτικά προβλήματα, αναιμία, υποθυρεοειδισμό, οστεοπόρωση και χρόνια εκφυλιστικά νοσήματα. Είστε πιο ευάλωτοι/-ες στο άγχος. Συχνά καταφεύ- γετε σε καπνό, αλκοόλ, φάρμακα ή άλλες εθιστικές ουσίες.
Ενδεχόμενη προστασία: Παρουσιάζετε χαμηλή συχνότητα καρκίνου της ουροδόχου κύστεως, λιγότερο συχνά ουρολοιμώξεις, υψηλότερη ανθεκτικότητα σε ιούς. Οι γυναίκες ενδέχεται να διατηρείτε για περισσότερα χρόνια την αναπαραγωγική σας ικανότητα.
Ομάδα αίματος Β
Ευάλωτο πάγκρεας
Πιθανές προδιαθέσεις: Έχετε χαμηλότερα επίπεδα μονοξειδίου του αζώτου (κυκλοφορικά προβλήματα, δυσχερής αιματική ροή, αυξημένες πιθανότητες στυτικής δυσλειτουργίας στους άντρες), υψηλή παραγωγή κορτιζόλης και υψηλό ποσοστό κοιλιακού λίπους. Διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο για καρκίνο του παγκρέατος και των ωοθηκών. Υποφέρετε πιο συχνά από κατάθλιψη, αυτοάνοσα νοσήματα, ιγμορίτιδα, υπέρταση ή υπόταση, ουρολοιμώξεις και ιώσεις. Είστε πιο ευάλωτες/οι στο σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, και σε παθογόνους μικροοργανισμούς προερχόμενους από τα τρόφιμα. Σε μεγαλύτερες ηλικίες παρουσιάζετε συχνότερα απώλεια μνήμης.
Ενδεχόμενη προστασία: Εμφανίζετε σπανίως πεπτικά προβλήματα. Διατρέχετε χαμηλότερο κίνδυνο για εκδήλωση αρθρίτιδων, στρεπτόκοκκου και γρίπης τύπου Β. Αν και είστε ευαίσθητες/-οι στο άγχος, οι σωματικές του επιπτώσεις στην υγεία σας είναι πιθανότατα περιορισμένες.
Ομάδα αίματος ΑΒ
Υψηλότερος κίνδυνος καρδιοπαθειών
Πιθανές προδιαθέσεις: Είστε πιο επιρρεπείς σε καρδιοπάθειες εξαιτίας αγγειακών φλεγμονών, υπέρτασης, υψηλής χοληστερίνης, υπερβολικής πήξης αίματος και οξειδωτικού στρες. Παρουσιά- ζετε συχνότερα νευρικότητα, πεπτικό στρες, σύνδρομα τροφικής υπερευαισθησίας και υψηλή εντερική τοξικότητα. Έχετε αυξημένες πιθανότητες να εκδηλώσετε διπολική κατάθλιψη, γαστρεντερι- κούς καρκίνους, καρκίνο των ωοθηκών και του παγκρέατος, νεφροπάθεια, χολόλιθους, οστεοπόρωση και νόσο του Πάρκινσον. Καρδιοπαθείς και καρκινοπαθείς έχουν συνήθως δυσμενέστερη πρόγνωση. Οι έγκυες έχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης και προεκλαμψίας.
Ενδεχόμενη προστασία: Το ανοσοποιητικό σας είναι γενικά πιο ισχυρό και ανθεκτικό, είστε λιγότερο επιρρεπείς σε ιώσεις και λοιμώξεις, αναρρώνετε ταχύτερα από αυτές. Παρότι βιώνετε συχνά υπερβολικό άγχος μπορείτε να το διαχειριστείτε επιτυχώς.
ΑΠΟΛΥΤΑ ΞΕΚΑΘΑΡΙΣΜΕΝΟ
Δεν υπάρχουν «καλύτερες» και «χειρότερες» ομάδες αίματος και καμία ομάδα αίματος δεν αρκεί από μόνη της για να προκαλέσει προβλήματα υγείας ή, αντίθετα, να δημιουργήσει ανοσία - μια ασθένεια μπορεί να εκδηλωθεί ή όχι ανεξάρτητα από την ομάδα αίματος στην οποία ανήκουμε και τις πιθανότητες κινδύνου που θεωρητικώς έχουμε.
Προτεραιότητα στην πρόληψη
Παρά τα αυξημένα ερευνητικά στοιχεία, τα μέχρι στιγμής ευρήματα δεν αποδεικνύουν κάποια άμεση αιτιολογική σχέση μεταξύ ομάδων αίματος και ασθενειών, ούτε αποκαλύπτουν συγκεκριμένους βιολογικούς μηχανισμούς που αυξάνουν ή μειώνουν τον κίνδυνο, επομένως δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως προγνωστικός δείκτης εμφάνισης νόσου. Μέχρι λοιπόν επόμενες έρευνες να επιβεβαιώσουν αδιάσειστα τυχόν συσχετίσεις, ο καλύτερος τρόπος προστασίας της υγείας μας είναι ο υγιεινός τρόπος ζωής. Αποχή από το κάπνισμα, αποφυγή της παχυσαρκίας, μεσογειακού τύπου διατροφή και τακτική σωματική άσκηση, αποτελούν προληπτικά μέτρα ωφέλιμα σε όλες τις ομάδες αίματος και πέραν πάσης αμφιβολίας μπορούν να τροποποιήσουν ευνοϊκώς μια δυσμενή γονιδιακή προδιάθεση, να μεταθέσουν χρονικά την εκδήλωσή της ή ακόμη και να τη σιγήσουν..
Από το Σταύρο Δεδούκο
(Με πληροφορίες από το περιοδικό Αρμονία)
