ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ

Γιατί μερικές φορές τα μάτια μας δακρύζουν; Πότε το δάκρυσμα είναι φυσιολογικό; Ποιες παθήσεις μπορεί να σχετίζονται με την επίμονη δακρύρροια και τι πρέπει να κάνουμε σε κάθε περίπτωση; Το δάκρυσμα των ματιών, που αποτελεί μια από τις πιο συχνές αιτίες επίσκεψης στον οφθαλμίατρο, τις περισσότερες φορές είναι ένα αθώο και παροδικό σύμπτωμα. Σε ορισμένες, όμως, περιπτώσεις το πρόβλημα μπορεί να παραμείνει και να συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα, όπως εκκρίσεις από τα μάτια, πόνο ή φλεγμονή, που όχι μόνο είναι ενοχλητικά, αλλά θέτουν σε κίνδυνο την ομαλή οπτική λειτουργία. Τα παραπάνω επισημαίνει o δρ Γιώργος Κ. Χαρώνης, χειρουργός-οφθαλμίατρος, διπλ. American Board of Ophthalmology, ο οποίος μας εξηγεί σε ποιες περιπτώσεις τα δάκρυα δεν είναι αθώα.

Φυσική ασπίδα
Για να κατανοήσει κανείς τα αίτια που σχετίζονται με τη δακρύρροια, θα πρέπει να μάθει το ρόλο που παίζουν τα δάκρυα και τον τρόπο που παράγονται και «κυλούν» από τα μάτια, λέει ο κ. Χαρώνης. «Τα δάκρυα, σε αντίθεση με ό,τι ενδεχομένως πιστεύει ο πολύς κόσμος, παράγονται συνεχώς και όχι μόνο όταν είμαστε κάτω από συναισθηματική φόρτιση. Αυτά τα δάκρυα αποτελούν τη λεγόμενη βασική έκκριση και πρέπει να τα θεωρούμε καλά δάκρυα, αφού με τη χημική τους σύνθεση και τον όγκο τους καθαρίζουν τα μάτια, τα προστατεύουν από την ξηρότητα και τους βλαβερούς περιβαλλοντικούς παράγοντες, διευκολύνουν τις κινήσεις των βλεφάρων και λιπαίνουν την πρόσθια επιφάνεια του βολβού. Όταν επιτελέσουν αυτές τις πολύ χρήσιμες λειτουργίες, τα δάκρυα κατευθύνονται μέσα από ένα αρκετά πολύπλοκο σύστημα προς τη μύτη». Με δυο λόγια, τα δάκρυα όχι μόνο δεν βλάπτουν τα μάτια, αλλά αντίθετα τα ωφελούν, αφού τα προστατεύουν από τις διάφορες μολύνσεις. Κι αυτό συμβαίνει χάρη σε μια πρωτεϊνη που περιέχεται στο δακρυϊκό υγρό, τη λυσοζύμη. Όμως, τα δάκρυα που επιμένουν είναι μια πρώτη ένδειξη για κάποια πάθηση στα μάτια.

Τα αίτια της δακρύρροιας
Τα αίτια της επίμονης δακρύρροιας χωρίζονται σε δύο κατηγορίες παθήσεων:

*Στην πιο απλή μορφή της, η αυξημένη έκκριση δακρύων μπορεί να οφείλεται σε κάτι που μπήκε στο μάτι. Προκειμένου να απομακρυνθεί το ξένο σώμα παράγονται περισσότερα δάκρυα, δημιουργείται δηλαδή μια αντανακλαστική δακρύρροια. Επίσης, αντανακλαστική δακρύρροια μπορεί να εμφανιστεί όταν τα «καλά» δάκρυα είναι ελαττωματικά τόσο σε ποσότητα όσο και σε ποιότητα, όπως συμβαίνει στην ξηροφθαλμία. Στις περιπτώσεις αυτές το μάτι στεγνώνει, κοκκινίζει και δακρύζει λόγω του ερεθισμού.

*Η δεύτερη και πιο σοβαρή αιτία δακρύρροιας οφείλεται στη δυσλειτουργία της «αποχέτευσης» των δακρύων προς τη μύτη. Παθήσεις των βλεφάρων, όπως π.χ. η χαλάρωσή τους, δεν επιτρέπουν την ομαλή προώθηση των δακρύων προς τη λεγόμενη «αποχετευτική μοίρα». Πολλές φορές, όμως, ακόμη κι αν τα δάκρυα καταφέρνουν να φτάσουν στην αποχετευτική οδό, παθήσεις της ίδιας της οδού οδηγούν σε επίμονη και συνεχή δακρύρροια. Τέτοιες παθήσεις μπορεί να εμφανιστούν σε όλες τις ηλικίες, από νεογέννητα με «συγγενή απόφραξη του δακρυϊκού πόρου» μέχρι ηλικιωμένους...

Οι επιπτώσεις
Ο δακρυϊκός πόρος είναι ένα πολύ μικρό σωληνάκι που ξεκινά από τη μέσα γωνιά του ματιού και καταλήγει στη μύτη. Γι αυτό κι όταν κλαίμε «τρέχει» η μύτη μας, διότι παράγεται μεγάλη ποσότητα δακρύων που διοχετεύεται στη μύτη. Σε περιπτώσεις λοιπόν που υπάρχει πλήρης απόφραξη του δακρυϊκού πόρου, υπάρχει κίνδυνος να αναπτυχθούν μικρόβια και μολύνσεις στα μάτια. Οι μολύνσεις αυτές απαιτούν προσεκτική παρακολούθηση και κατάλληλη θεραπεία προκειμένου να μη θέσουν σε κίνδυνο την όραση.

Η αντιμετώπιση
Η σύγχρονη τεχνολογία, με χρήση ενδοσκοπικών συστημάτων, μοντέρνων μικροχειρουργικών τεχνικών και σε συνδυασμό με την εξειδίκευση του γιατρού, προσφέρει πολύ καλά αποτελέσματα, με τουλάχιστον 95% πιθανότητα οριστικής θεραπείας. Οι επεμβάσεις γίνονται συνήθως με τοπική αναισθησία, διαρκούν 30-40 λεπτά, είναι ανώδυνες και δεν απαιτούν νοσηλεία. n

Για να μη δακρύζετε μπροστά στον υπολογιστή
Πολύ συχνά η παρατεταμένη χρήση του υπολογιστή οδηγεί σε δάκρυσμα των ματιών, χωρίς αυτό να κρύβει ιδιαίτερους κινδύνους για την όραση. Ωστόσο, αν η δουλειά σας απαιτεί την καθημερινή χρήση του υπολογιστή, οι ειδικοί συμβουλεύουν:

*Διακόπτετε το γράψιμο στα πρώτα σημάδια κούρασης των ματιών (φαγούρα, κάψιμο, δάκρυσμα).

*Την ώρα που εργάζεστε, να σηκώνετε τα μάτια σας και να κοιτάτε αλλού για λίγα δευτερόλεπτα κάθε 10 λεπτά. Αυτό, επειδή οι μύες των ματιών κουράζονται ιδιαίτερα όταν μένουν ακίνητοι, όταν δηλαδή κοιτάζετε για πολλή ώρα στο ίδιο σημείο.

* Χρησιμοποιείτε φίλτρο οθόνης, αν ο υπολογιστής σας δεν διαθέτει ενσωματωμένο. Η οθόνη, επίσης, καλό είναι να βρίσκεται στο ύψος των ματιών και σε απόσταση περίπου 45-75 εκατοστών.

*Μην ξεχνάτε να χρησιμοποιείτε κολλύριο, αν σας το έχει συστήσει ο γιατρός.

*Φοράτε πάντα τα σωστά γυαλιά και φροντίζετε στο χώρο εργασίας να έχετε καλό φωτισμό.