Στην σκηνοθετική προσέγγιση της εξαιρετικά ταλαντούχας Φένιας Αποστόλου επικρατούν έντονα το εξπρεσιονιστικό στοιχείο, η ανάδειξη της ψυχοσύνθεσης των χαρακτήρων μέσα από την κίνηση καθώς και εικαστικά στοιχεία του σύγχρονου Νορβηγού ζωγράφου Edvard Munch που ενέπνευσε και τον ίδιο τον συγγραφέα.
Ο πρωτότυπος αυτός συνδυασμός θεάτρου και κίνησης μάς προέτρεψε να κάνουμε μία ζεστή συζήτηση μαζί της…
e-go: Πείτε μας λίγα λόγια για τον Πελεκάνο;
Φένια Αποστόλου: Ο Στρίντμπεργκ γράφει τον Πελεκάνο, το τελευταίο από τα τέσσερα έργα δωματίου (Οpus 4 of the Chamber Plays) για το προσωπικό του θέατρο Intima Teatern το 1907. Το έργο αφορά την αλληλουχία συγκρούσεων που προκαλεί ο γάμος της κόρης και ο θάνατος του πατέρα μιας οικογένειας. Η μητέρα, έχει υπάρξει ιδιαίτερα αυταρχική, στερώντας από τα παιδιά της όχι μόνο το μητρικό γάλα, αλλά και την αξιοπρεπή διατροφή και θέρμανση. Η κόρη της παντρεύεται έναν άνδρα, ο οποίος έχοντας σαν μοναδικό στόχο να κερδίσει την οικογενειακή περιουσία αποπλανεί την μητέρα και την απομακρύνει από τον πατέρα, ο οποίος πεθαίνει μέσα σε πλήρη απόγνωση και μοναξιά. Μετά τον θάνατό του, η κόρη και ο σύζυγός της επιστρέφουν βιαστικά από το ταξίδι του μέλιτος για να συγκατοικήσουν στο σπίτι με την χήρα μητέρα και το γιο της οικογένειας. Μια αλυσιδωτή αντίδραση γεγονότων θα οδηγήσει τα δύο παιδιά να εναντιωθούν στη μητέρα και να απαιτήσουν δικαιοσύνη και ελευθερία. Σε αυτό το έργο ο Στρίντμπεργκ πραγματεύεται με έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία αξίες όπως η αλήθεια, η αφύπνιση,η ελευθερία, η πίστη ένώ στη δράση του έργου συνυπάρχουν παράλληλα το μεταφυσικό και το ρεαλιστικό.
e-go: Που εστιάσετε στην σκηνοθετική σας προσέγγιση;
Το σκληρό αυτό οικογενειακό δράμα που εμπεριέχει και πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα, προσπάθησα να το αποδώσω με εντονα εξπρεσιονιστικά στοιχεία που αντιπροσωπεύουν το νέο καλλιτεχνικό ρεύμα της εποχής που γράφτηκε το έργο, στις αρχές του 20ού αιώνα. Ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της Τέχνης ήταν ο εξπρεσιονισμός που εστίασε προς τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου με κύριο μέλημα του την γνήσια έκφραση του συναισθήματος ελεύθερο από αυστηρές φόρμες. Προσπάθησα να εισάγω τον θεατή σε μία εφιαλτική wonderland όμοια με την ψυχοσύνθεση των χαρακτήρων του έργου και των μεταξύ τους συγκρούσεων. Μέσα από την κίνηση και τις χοροθεατρικές σκηνές φωτίζεται το ασυνειδητό τους και ο θεατής βιώνει με κινηματογραφική ματιά ένα κλασικό έργο.
e-go: Πως συνδυάζεται ο χορός και η κίνηση με το λόγο του Strindberg;
Ο Στρίντμπεργκ έγραψε αυτό το έργο δωματίου σε μορφή σονάτας και ο ρυθμός του λόγου του με ενέπνευσε να εικονοποιήσω μέσα από την κίνηση μια μουσική παρτιτούρα που διέκρινα. Ο λόγος του Στρίντμπεργκ νατουραλιστικός στο ύφος του και βαθιά ψυχαναλυτικός στο νόημα του με οδήγησε σε έναν αντιστικτικό καμβά κίνησης σε συμβολική φόρμα όπως είναι η φόρμα του έργου του.. .
e-go: Σε τι πιστεύετε πως οφείλει η παράσταση την επιτυχία της;
Ο Πελεκάνος παραγωγή του Χοροθεάτρου Λυδία Λίθος ανέβηκε στις 8 Ιανουαρίου στο Beton7 στα πλαίσια του Φεστιβάλ Θεατρικές Συνθέσεις ΙΙΙ για μία σειρά 8 παραστάσεων κάθε Τετάρτη και Πέμπτη όλο τον Ιανουάριο.
Η πληρότητα των θέσεων και το ενδιαφέρον του κοινού μας παρακίνησε να συνεχίσουμε τις παραστάσεις στην δεύτερη σκηνή του Από Μηχανής θεάτρου κάθε Τρίτη στις 19:00 και Τετάρτη στις 21:30 μέχρι το Πάσχα. Οφείλω να τονίσω ότι όντως πήραμε ενθαρρυντικές κριτικές, θετική ενέργεια, και η συγκεκριμένη σύγχρονη προσέγγιση ενός κλασικού έργου βρήκε θερμούς υποστηρικτές.
e-go: Που αγγίζει η παράσταση τον σύγχρονο Ελληνα;
Ο Στρίντμπεργκ μάς παρουσιάζει τον κόσμο μίας οικογένειας που όχι μόνο έχει βιώσει δύσκολες καταστάσεις, αλλά οδηγείται και στα άκρα. Αντιθέτως, ο θεσμός της οικογένειας παραδοσιακά στην Ελληνική κοινωνία έχει ιερό λόγο ύπαρξης και αποτελεί το καταφύγιο εν καιρώ είτε προσωπικής είτε οικονομικής κρίσης όπως στις μέρες μας. Το πρότυπο της μάνας, το μητρικό ένστικτο, η μητρότητα και η μητρική αγάπη είναι θέματα που ο Στρίντμπεργκ ανατρέπει αφήνοντας την ανθρώπινη φύση απροστάτευτη από κάθε ασπίδα προστασίας μόνη της να παλέψει με τους δαίμονες της ζωής. Τα δύο παιδιά της οικογένειας έχουν ζήσει σε ένα περιβάλλον, όπου οι ηθικές αξίες είναι διαβρωμένες και ο θεσμός του γάμου και της οικογένειας αποτελεί πραγματική κόλαση αποτυπώνοντας έναν κόσμο σε πτώση και παρακμή. Οι ηθικές αξίες στην εποχή μας βρίσκονται σε παρακμή και θεωρώ ότι ο σύγχρονος Έλληνας ζει ακραίες καταστάσεις λόγω της οικονομικής κρίσης και μερικοί θεσμοί έχουν δεχθεί πραγματικό πλήγμα λόγω αυτής. Για παράδειγμα, για πολλούς συνανθρώπους μας που βιώνουν την ανεργία, την ανέχεια, την δυσκολία στην πραγμάτωση των ονείρων τους ο μοντέρνος μας κόσμος είναι παράλληλα ένας παράλογος κόσμος σε πτώση. Όπως η Γέρντα και ο Φρέντρικ που στερήθηκαν αναγκαία αγαθά και δέχτηκαν την σκληρότητα μίας αυταρχικής και αδιάφορης μάνας έτσι και σε εμάς τώρα κλονίζονται όλα αυτά που θεωρούσαμε δεδομένα από μία σκληρή και αυταρχική πραγματικότητα.
e-go: Ποια η σημασία της παιδικής μας ηλικίας;
Τα πρώτα χρόνια της ζωής μας είναι καθοριστικά για την διαμόρφωση του χαρακτήρα μας και για την ομαλή μας συναισθηματική και ψυχολογική ανάπτυξη. Το ψυχολογικό τραύμα στην παιδική μας ηλικία μάς καθιστά πιο ευάλωτους στο στρες, στην κατάθλιψη, και στην νεύρωση και συνήθως τα δύσκολα παιδικά χρόνια συνοδεύονται από ψυχολογικά φαινόμενα όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η παραβατική συμπεριφορά και η δυσκολία στην επικοινωνία στις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
e-go: Πιστεύετε πως μπορούμε να αποτινάξουμε τις φοβίες και τα οικογενειακά συμπλέγματα αντιμετωπίζοντας την ….αλήθεια;
Η συνειδητοποίηση και η βαθιά αυτογνωσία μόνο θετικά αποτελέσματα μπορούν νά επιφέρουν στην ζωή κάποιου. Τα θέματα που μας προβληματίζουν και μας αποκόβουν από την πραγματικότητα την οποία βιώνουμε είναι αυτά που έχουν τις πτυχές τους ακάλυπτες στον συνειδητό μας κόσμο. Έτσι μαθαίνουμε να υπάρχουμε και να ζούμε χωρίς να έχουμε πάντα επαφή με το συναίσθημα μας με αποτέλεσμα είτε η προσωπική μας ζωή να υποφέρει είτε ο εσωτερικός μας κόσμος να καταπιέζεται. Η αλήθεια φέρνει φως και λύτρωση, ενώ διαφέρει για τον καθένα μας ξεχωριστά.
e-go: Μελλοντικά σας σχέδια;
Ο Πελεκάνος μόλις ολοκληρώσει τη σειρά παραστάσεων στο Από Μηχανής θέατρο θα μεταφερθεί σε κεντρικό θέατρο της Θεσσαλονίκης για 10 παραστάσεις τον Μάϊο και ίσως κάνει μία περιοδία σε επαρχιακές πολεις. Στα πλαίσια του φεστιβάλ του Σωματείου Ελλήνων Χορογράφων θα παρουσιάσουμε ξανά το χορευτικό μου έργο "Οι Τρεις Σωματοφύλακες", συμπαραγωγή του Χοροθεάτρου Λυδία Λίθος και της Torus Knot Dance Company στο ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης τον Ιούνιο. Με το έργο αυτό θα συμμετάσχουμε επίσης και στο ProArt Festival στην Πράγα τον ερχόμενο Αύγουστο.
Γεωργία Οικονόμου
