Η ιστορία; Πολύ απλή και ευφάνταστη. Ένας άνθρωπος φεύγει για διακοπές και αφήνει τα κλειδιά του σπιτιού του σε δύο εργάτες για να του επισκευάσουν το πάτωμα. Όταν επιστρέφει, τον περιμένει μια τεράστια έκπληξη. Ένα τέλεια διατηρημένο, αρχαίο Ρωμαϊκό Λουτρό έχει ανακαλυφθεί στο σαλόνι του. Ο νόμος, αναγνωρίζει στον ιδιοκτήτη το δικαίωμα να συνεχίσει να ζει στο σπίτι του, επιτρέπει σ’ έναν φιλόδοξο αρχαιολόγο την έναρξη ανασκαφών και επιβάλλει την παρουσία ενός ναυαγοσώστη καθώς πρόκειται για υδάτινη δεξαμενή…
Εμείς μιλήσαμε με τον Κώστα Παπακωνσταντίνου για την επιτυχημένη αυτή παράσταση που θα παρουσιάζεται στο Από Μηχανής Θέατρο έως τις 30 Δεκεμβρίου.
Τι ήταν αυτό που σε έκανε να επιλέξεις να σκηνοθετήσεις το συγκεκριμένο έργο του Στρατίεβ;
Την αρχική ιδέα την είχαν η Νάντια Περιστεροπούλου κι ο Δημοσθένης Ξυλαρδιστός. Ο Στρατίεβ είναι σπουδαίος συγγραφέας και το «Ρωμαϊκό Λουτρό» ένα υπέροχο και πολύ αστείο θεατρικό έργο. Μου άρεσε η ιδέα, μετά τους Χαλασοχώρηδες» του Αλ.Παπαδιαμάντη, να σκηνοθετήσω ένα αμιγώς θεατρικό κείμενο. Δεν με ενδιέφερε όμως να κάνω μια παράσταση φολκλόρ για την Βουλγαρία του 1974, ούτε μια απλή κωμωδία με μόνο στόχο το γέλιο. Ήθελα να μιλήσουμε πολιτικά για την δική μας κοινωνία σήμερα. Όταν μου το πρότειναν λοιπόν τα παιδιά, το διαβάσαμε μαζί κι αρχίσαμε να το συζητάμε. Η πολιτική κουβέντα άναψε και είδαμε ότι έχουμε λόγους να μιλήσουμε αυτό το κείμενο σήμερα, όχι ως ηθοποιοί μόνο αλλά κυρίως ως νέοι άνθρωποι που θέλουμε να σκεφτόμαστε πολιτικά. Ο Στρατίεβ χρησιμοποιώντας το εύρημα της ανακάλυψης αρχαίων μέσα σε ένα σπίτι, ανοίγει έναν διαχρονικό πολιτικό κοινωνιολογικό διάλογο. Μέσα από την σατιρική του ματιά, βάζει τους ήρωές του να συνδιαλεχθούν με θέμα τον άνθρωπο και τη θέση του στην σύγχρονη κοινωνία. Ο συγγραφέας ανοίγει τον διάλογο μέσα στο περιβάλλον τού «βαλκανικού κομμουνισμού της Βουλγαρίας του 1974».
Η παράσταση, συνεχίζει τον διάλογο αυτόν, μέσα στο περιβάλλον τού «βαλκανικού καπιταλισμού της Ελλάδας του 2014».
Που εστίασες τη σκηνοθετική σου ματιά και τι είναι αυτό που θες να περάσεις στο κοινό;
Η τελευταία φράση του έργου είναι «Με τους ανθρώπους». Σ’ αυτό εστιάσαμε από την πρώτη πρόβα. Δουλέψαμε πολύ στην αρχή χωρίς το κείμενο, πάνω στην σκηνική γνωριμία και επικοινωνία των ηθοποιών. Μετά, όταν πιάσαμε το κείμενο, ζητήθηκε από τους ηθοποιούς μέσα από τα λόγια του έργου, να βρουν και να εκφράσουν τις δικές τους απόψεις και όχι των ρόλων τους. Το έργο μάς δίνει αυτή την δυνατότητα. Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι αρκετά τολμηρό. Η παράσταση ξεκινάει σε ένα σχεδόν άδειο σκηνικό με τους ηθοποιούς απόλυτα εκτεθειμένους αλλά και απόλυτα ελεύθερους να κινηθούν όπως και όπου θέλουν στη σκηνή χωρίς προκαθορισμένες θέσεις και κινήσεις, εστιάζοντας στην επικοινωνία μεταξύ τους και στην αντιπαράθεση των επιχειρημάτων τους με τα λόγια τού κειμένου. Σιγά σιγά κάθε ηθοποιός βάζει στη σκηνή κι ένα κομμάτι του σκηνικού ανάλογα με τον ρόλο του. Πλέον, ο χώρος είναι σπίτι; αρχαιολογικός χώρος; κολυμβητήριο; Χωρίς να το καταλάβεις σε λίγο έχει δημιουργηθεί μία κλασικής μορφής κωμωδία με ένα ενιαίο παράταιρο σκηνικό. Στο τέλος η παράσταση κλείνει «με τους ανθρώπους».
Που πιστεύεις πως οφείλει η παράσταση τη θερμή υποδοχή της;
Το έργο είναι πολύ καλό, διαχρονικό και πολύ αστείο. Θεωρώ επίσης ότι η παράστασή μας είναι πολύ σημερινή και η αλήθεια είναι ότι έχουμε ρίξει πολύ δουλειά!
Στο έργο ένας ιδιοκτήτης, ένας αρχαιολόγος και ένας ναυαγοσώστης προσπαθούν να συνυπάρξουν κάτω από το άγρυπνο μάτι μιας εξουσίας …απούσας. Αυτό το εκ πρώτης όψεως σουρεαλιστικό σκηνικό τι συμβολίζει;
Στο έργο ο κάθε ρόλος διεκδικεί τον χώρο ανάλογα με τη θέση και το συμφέρον του. Όταν πάνε να συνεννοηθούν ή κάποιος πάει να επιβληθεί, τότε ο άλλος επιδεικνύει ένα επίσημο έγγραφο που του αναγνωρίζει το δίκιο του. Το αποτέλεσμα είναι να βρίσκονται σε αδιέξοδο και να είναι όλοι χαμένοι. Το έργο σατιρίζει την γραφειοκρατία της Βουλγαρίας του 1974, λέγοντας ότι σημασία έχουν οι άνθρωποι. Η παράστασή μας σχολιάζει την παράλογη και αυταρχική εξουσία της Ελλάδας του 2014 λέγοντας ότι οι νόμοι είναι για να υπηρετούν τους ανθρώπους και όχι το αντίστροφο.
Που αγγίζει η παράσταση το σήμερα;
Πιστεύω πως αν ο Στρατίεβ έγραφε το έργο σήμερα στην Ελλάδα, αντί για ρωμαϊκό λουτρό θα έβαζε να ανακαλύπτεται στο σαλόνι ενός σπιτιού ο τάφος τού Μέγα Αλέξανδρου…
Γιατί όταν κάποιος ζητάει θυσίες, αναφέρεται πάντα στους άλλους;
Γιατί όταν αναφερόμαστε στους «άλλους» αυτοί είναι πάντα κάτι αφηρημένο και όχι οι άνθρωποι που έχουμε μπροστά μας και κοιταζόμαστε στα μάτια. Μπορούμε να τους ζητήσουμε θυσίες, μπορούμε να τους μισήσουμε, μπορούμε να τους ρίξουμε όλες τις ευθύνες. Ας κοιταχτούμε λοιπόν στα μάτια. «Με τους ανθρώπους». Ακόμη κι αν συγκρουστούμε.
Πόσο δύσκολο είναι να επιβιώσει από την τέχνη του και μόνο ένας σκηνοθέτης;
Δεν ξέρω. Νομίζω ότι είναι πολύ δύσκολο. Εγώ πάντως, νιώθω πως είμαι ένας ηθοποιός που επειδή δεν μπορώ να επιβιώσω οικονομικά και καλλιτεχνικά μόνο από την υποκριτική, σκηνοθετώ κιόλας. Όχι ότι αυτό με σώζει…
Μελλοντικά σχέδια…
Με τρεις ηθοποιούς από τους «Χαλασοχώρηδες», την Αγγελική Μαρίνου, τον Δημοσθένη Ξυλαρδιστό και τον Θοδωρή Θεοδωρίδη, θα ανεβάσουμε τη «Μαζώχτρα» του Αργύρη Εφταλιώτη. Έχουμε ξεκινήσει ήδη πρόβες και η παράσταση θα ανέβει γύρω στον Μάρτιο. (είναι η πρώτη φορά που το ανακοινώνουμε.)
Γεωργία Οικονόμου
