Σοφία Μαυραγάνη: Αποδομώντας την έννοια του Ηρωα [συνέντευξη]

11.12.2015
Η έννοια του ήρωα ως ιστορικό πρόσωπο, αλλά και ως αποτέλεσμα ανθρώπινης επινόησης. Αυτό απασχολεί την ταλαντούχα χορογράφο Σοφία Μαυραγάνη στη νέα της χορευτική performance "The Hero" που παρουσιάζεται στο θέατρο Πόρτα με τον Νώντα Δαμόπουλο στο σόλο- ρόλο.

Η Σοφία Μαυραγάνη μελετά περιπτώσεις από τον αρχετυπικό ήρωα, έτσι όπως τον γνωρίζουμε στη μυθολογία έως τον ήρωα στην εποχή των κόμιξ και των υπερ-ηρώων. Εμείς μιλήσαμε μαζί της στην προσπάθειά μας να αποκωδικοποιήσουμε την ενδιαφέρουσα αυτή παράσταση.

Πώς προέκυψε η ιδέα να καταπιαστείτε με την έννοια του Ήρωα; Υπήρξε κάποια συγκεκριμένη αφορμή, κάποιο γεγονός που σας ενέπνευσε;

Ο Ήρωας ως έννοια και μάλιστα προκλητική υπήρχε στο μυαλό μου αρκετά χρόνια πριν πάρω την απόφαση να ασχοληθώ πρακτικά μαζί της. Από τη μία ήταν αξιοσημείωτη η αποστροφή που μου προκαλούσε κάθετι που τιτλοφορείται ως ηρωικό. Και από την άλλη δε μπορούσα να αρνηθώ τη γοητεία της. Θα ελεγα ότι η απόφαση δημιουργίας καινούργιου έργου έθεσε αναπόφευκτα την έννοια του Ηρωισμού ως βασικό θεματικό άξονά της. Δεν υπήρξε συγκεκριμένη αφορμή, αλλά αυθόρμητη και αναπόφευκτη απόφαση την οποία ακολούθησε πολλή μελέτη και πολλές ώρες δοκιμών.

Βρήκατε απάντηση, μέσα από την παράσταση που δημιουργήσατε, για το αν οι ήρωες είναι αποτέλεσμα ευφάνταστης μυθοπλασίας ή αντανάκλαση της κοινωνίας από την οποία κατασκευάστηκαν (ερώτημα που η ίδια θέσατε εξ αρχής);

Όπως γνωρίζουμε μια παράσταση αποτελεί καλλιτεχνικό έργο και όχι επιστημονική μελέτη. Το έρωτημα που τέθηκε δεν είχε καμιά πρόθεση ούτε διεκδικούσε να βρει απαντήσεις. Το ερώτημα έδωσε κατευθύνσεις, προκάλεσε συζητήσεις και σκηνικές καταστάσεις, γέννησε σειρά ακόλουθων ερωτημάτωνκαι λειτούργησε ως πηγή έμπνευσης. Φυσικά και θα μπορούσε να καταλήξει κάπου αλλά σίγουρα ένα τέτοιο συμπέρασμα θα ήταν αυθαίρετο και θα εξυπηρετούσε μόνο τη δημιουργία νέου ερωτήματος. Ο ‘Ηρωες δεν είναι εύκολοι, παίζουν πολλά παιχνίδια και είναι δεξιοτέχνες στις τρίπλες.

Σε τι κοινό απευθύνεται ο Ήρωας; Τι θα λέγατε σε κάποιον που δεν είναι πολύ εξοικειωμένος με τον χορό; Τι να περιμένει;

Ο ”’Ηρωας” αποφάσισε να εναντιωθεί στην καθιερωμένη αντίληψη ότι ο χορός είναι ένα θέαμα ειδικό αποκλειστικά και μόνο για εξειδικευμένο κοινό και να απευθυνθεί ανοιχτά και γεναιόδωρα σε όλους. Οι μέχρι στιγμής θεατές της παράστασης άλλωστε που κατα πλειοψηφία δεν προέρχονται απο το χώρο του χορού έχουν ομολογήσει ότι η συνάντηση τους με τον ‘Ηρωα ήταν μια μοναδική εμπειρία. Σε κάποιον λοιπόν που δεν είναι εξοικειωμένος με το χορό αλλά και σε κάποιον που είναι, θα έλεγα να πάρει την ηρωική απόφαση. Ο ‘Ηρωας θα τον αποζημιώσει.


Η ιδέα του σόλο, δε σας φόβισε, σε μια Αθήνα που βρίθει παραστάσεων, ακόμη και τις Δευτέρες;

Η ιδέα του σόλο όχι μόνο δε με φοβίζει, αλλα με εξιτάρει. Με ενθουσιάζει το γεγονός της σκηνικής δυνατότητας που εμπερικλείεται σε ένα σώμα καθώς και της σχέσης που δημιουργείται μεταξύ του ενός ερμηνευτή και του «σώματος» του κοινού. Για κάποιο περίεργο λόγο μου φαίνεται πιο ισότιμη. Είναι γεγονός βέβαια ότι η φόρμα του σόλο απαιτεί πολύ ικανό ερμηνευτή. Ο Νώντας Δαμόπουλος έχει ξεπεράσει τις προσδοκίες μου.

Σχετικά με την Αθήνα που βρίθει από παραστάσεις, οφείλω να ομολογήσω οτι ξέρω μόνο έναν ορκισμένο εχθρό των σόλο, ο οποίος για χάρη του ‘Ηρωαθα βάλει νερό στο κρασί του και θα διασχίσει τη Πόρτα. Και μάλιστα Δευτέρα γιατι τελικά τον βολεύει.

Πού αγγίζει αυτός ο Ήρωας το σήμερα;

Ο Ήρωας είναι ηλικίας σχεδόν 3 βδομάδων. Αγγίζει το σήμερα με το πιο άμεσο και διαισθητικό τρόπο. Πού; Έκει που μας πονάει.

Τι θέλετε να πάρει μαζί του ο θεατής από την παράσταση;

Με τη παράσταση αυτή μοιραζόμαστε τη διαδικασία στην οποία μας έχει βάλει η έννοια του Ηρωικού. Ένα βαθύ προβληματισμό, μια ακατανίκητη γοητεία και ένα παιχνίδι με μια δύναμη ανεξάντλητη. Η παράσταση έχει μια σαφή αλληλουχία εικόνων. Ο θεατής δεν αμφιβάλλει για το τι βλέπει. Και σίγουρα παίρνει αυτό που χρειάζεται. Αυτό μου είναι αρκετό.

Μιλήστε μας λίγο για την ομάδα FINGERSIX, την οποία έχετε ιδρύσει.

Η ομάδα FINGERSIX ιδρύθηκε στην Ολλανδία το 2005, από 5 απόφοιτους του τμήματος Dance Maker του Πανεπιστημίου ARTEZ στο Άνρεμ. Ουσιαστικά είναι ένα πλαίσιο το οποίο μας κρατάει συνδεδεμένους εξασφαλίζοντάς μας καλλιτεχνική ανεξαρτησία. Αυτό που είναι θαυμαστό είναι ο τρόπος που αυτό το σχήμα έχει καταφέρει να λειτουργεί και να προκαλεί τόσο την καλλιτεχνική και όσο και τη προσωπική πορεία του καθένα για 10 ολόκληρα χρόνια. Είναι ένα σημείο συνάντησης που καλύπτει όλα τα επίπεδα φιλιάς, επαγγελματικής συνεργασίας και αμοιβαίας ανέλιξης χωρίς να περιορίζει και χωρίς να απαιτεί. Και είναι πολύτιμο. Έτσι, πολύτιμη ήταν και η συμβολή της Μελίνας Σέλντες (το δάχτυλο από την Αργεντινή) στη περίπτωση του Ήρωα. Η Μελίνα ήταν μαζί μας στις πρόβες και διαμόρφωσε ένα συγκεκριμένο τρόπο προετοιμασίας του ερμηνευτή εστιάζοντας στις απαιτήσεις του έργου.

Μελλοντικά σχέδια;

Αν και τη περίοδο αυτή απολαμβάνω τις εκπλήξεις του παρόντος που επισκιάζουν το μέλλον αποδομώντας κάθε προσδοκία και προβολή, σκέψεις και σχέδια για το μέλλον υπάρχουν. Σχετικά με τον Ήρωα, οργανώνουμε την εξόρμησή του εκτός Αθηνών, σε πόλεις όπως Κέρκυρα -Garage performing Arts Center, Τρίκαλα, Κοζάνη κα. Παράλληλα οργανώνω τη συνέχεια του προγράμματος play for PLACE, το οποίο περιλαμβάνει ερευνητικά εργαστήρια σε συνεργασία με καλλιτέχνες από τους τόπους που επισκέπτεται. Για το 2016 προγραμματίζονται εργαστήρια στο Κέιπ Τάουν, Μαπούτο, Πόρτο, Βαλένθια και Κωνσταντινούπολη.

Γεωργία Οικονόμου
[email protected]