John Lautner: In future tense

29.01.2009
Απορρίπτοντας την «ακαδημαϊκή» προσέγγιση της αρχιτεκτονικής, ο John Lautner ξεχώρισε για το ιδιόμορφο, φουτουριστικό ύφος του, που παρέπεμπε περισσότερο σε έναν καλλιτέχνη της φόρμας παρά σε έναν απλό αρχιτέκτονα.

Κανένα από τα σπίτια που σχεδίαζε ο John Lautner (1911-1994) δεν ήταν όμοιο με κάποιο άλλο. Καθένα ήταν μοναδικό, αποτελώντας μια νέα αφετηρία πειραματισμών σε αρχιτεκτονικές μορφές, στην αίσθηση του χώρου και σε νέα υλικά και τεχνολογίες. Ο ιδιαίτερος σχεδιασμός και ο φουτουριστικός χαρακτήρας τους προσέλκυσαν το ενδιαφέρον των σκηνοθετών του Χόλιγουντ. Αρκετά από αυτά χρησιμοποιήθηκαν σαν σκηνικό για τα γυρίσματα ταινιών blockbuster, όπως για παράδειγμα στην ταινία "Diamonds are Forever", μια περιπέτεια του James Bond. Παρά τον εκκεντρικό χαρακτήρα τους, αυτά τα σπίτια αποπνέουν μια ζεστή, φιλόξενη ατμόσφαιρα στο εσωτερικό τους.

Ο Lautner δεν επιδίωκε απλώς τον επιφανειακό εντυπωσιασμό των πελατών του. Δημιούργησε μια πολύπλοκη, δυναμική, οργανική αρχιτεκτονική βασισμένος περισσότερο στο ένστικτο και την καλλιτεχνική έμπνευση παρά στη λογική και σε μια μηχανιστική μεθοδολογία. Οι πηγές έμπνευσής του ήταν πολλές και ετερόκλιτες, όπως το κέλυφος ενός οστράκου, η υφή των βράχων, αλλά και οι νέες τεχνολογικές μέθοδοι κατασκευής. Κάθε σπίτι έχει σαν αφετηρία μια κεντρική ιδέα την οποία διερευνά και επεξεργάζεται με μια καινοτόμο διάθεση.

Ο John Lautner γεννήθηκε το 1911 στο Μίσιγκαν. Αρχικά σπούδασε αγγλική φιλολογία, γρήγορα όμως διαπίστωσε ότι θα του ταίριαζε μια καριέρα στην αρχιτεκτονική και έτσι απευθύνθηκε στον Frank Lloyd Wright για να μαθητεύσει κοντά του. Η φήμη του Wright ήταν τόσο μεγάλη ώστε ένα πλήθος νέων αρχιτεκτόνων πήγαιναν στο Ουισκόνσιν ζητώντας να μαθητεύσουν στο γραφείο του. Ολα αυτά οδήγησαν τον πρωτοπόρο αρχιτέκτονα στην ίδρυση μιας ιδιότυπης αρχιτεκτονικής σχολής στο κτήμα του, το επονομαζόμενο Taliesin, η οποία θύμιζε περισσότερο μοναστικό τάγμα. Οι σπουδαστές, εκτός από την εργασία τους στα σχεδιαστήρια, έκαναν «πρακτική άσκηση» συμμετέχοντας ως οικοδόμοι στο χτίσιμο του συγκροτήματος κτιρίων του Taliesin. Παράλληλα ασχολούνταν με αγροτικές εργασίες στο κτήμα του Wright, ενώ κάθε Κυριακή μαγείρευαν καθώς ο δάσκαλος συνήθιζε να παραθέτει ένα μεγάλο γεύμα με πολλούς προσκεκλημένους. Η επίδραση της αρχιτεκτονικής του Wright ήταν καταλυτική στον νεαρό Lautner. Η διαλεκτική σχέση της αρχιτεκτονικής και του φυσικού τοπίου είναι εμφανής στο έργο του, όπως άλλωστε και η συνεχής αναζήτηση νέων οργανικών μορφών. Ενώ, όμως, ο Lautner ενστερνίστηκε τις ιδέες του μέντορά του, απέφυγε να αντιγράψει τα κτίριά του αναζητώντας ένα προσωπικό ύφος. Βρέθηκε στο Λος Αντζελες για να επιβλέψει την κατασκευή δύο κατοικιών που σχεδίασε ο Wright και στη συνέχεια παρέμεινε αναπτύσσοντας τη δική του επαγγελματική δραστηριότητα.

Ενα από τα πιο ιδιόμορφα και παράξενα κτίριά του ήταν η κατοικία Malin (1960). Πρόκειται για μια οκταγωνική κατασκευή που θυμίζει ιπτάμενο δίσκο. Βρίσκεται σε ένα έντονα επικλινές οικόπεδο με πανοραμική θέα. Η κατοικία αφήνει ανέγγιχτο το φυσικό έδαφος, στηρίζεται σε μία και μόνο κεντρική, κυκλική κολόνα από μπετόν, δίνοντας την αίσθηση ότι αιωρείται στο κενό και καταλήγοντας να μοιάζει κατασκευαστικά με το μηχανισμό μιας ομπρέλας. Στην κατοικία Garcia (1962) το κεντρικό θέμα είναι μια εντυπωσιακή τοξωτή στέγη που δίνει μια δυναμική διάσταση στη σύνθεση. Η κατοικία Reiner (Silvertop 1963) είναι περισσότερο σύνθετη και πολύπλοκη, με δυναμικά καμπύλα στοιχεία από μπετόν. Στην κατοικία Elrod (1968) τα όρια ανάμεσα στην αρχιτεκτονική και το φυσικό τοπίο γίνονται δυσδιάκριτα. Οι φυσικοί βράχοι ενσωματώνονται στο κτίριο, ενώ εντυπωσιάζει η τολμηρή στέγη του κυκλικού καθιστικού. Πρόκειται για μια κωνική κατασκευή από μπετόν, με ανοίγματα για το φυσικό φωτισμό του χώρου.

Στην κατοικία Sheats (1963) ο Lautner δημιουργεί φόρμες όλο ένταση, σχεδιάζοντας τριγωνικά σχήματα. Μεγάλες τζαμαρίες από το δάπεδο έως την οροφή ενοποιούν τους εσωτερικούς και τους εξωτερικούς χώρους. Κανένας τοίχος δεν κρύβει τη θέα. Ολα είναι ρευστά. Οι οροφές μοιάζουν να αιωρούνται. Σημαντικό ρόλο παίζει το υγρό στοιχείο της πισίνας με τις αντανακλάσεις του. Σε ένα άλλο σπίτι που είχε σχεδιάσει ο Lautner, η πισίνα εισχωρούσε στο εσωτερικό του σπιτιού, στο καθιστικό. Η κατοικία Arango (1973) στο Ακαπούλκο του Μεξικό είναι ένα από τα πιο σημαντικά ώριμα έργα του. Αξιοποιώντας την τεχνολογία του μπετόν δημιούργησε μια κατασκευή εντυπωσιακού μεγέθους, με κυκλικές καμπύλες οργανικής φόρμας, που μοιάζει να αψηφά τους νόμους της βαρύτητας. Αποτελεί την επιτομή των αρχιτεκτονικών αναζητήσεων του John Lautner: δυναμικές οργανικές φόρμες αρμονικά ενταγμένες στο φυσικό τοπίο.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ