Από τη Σύλβια Μαζλούμη-Μαρσέλλου

Το ξύλο είναι ένα φυσικό, παραδοσιακό και διαχρονικό υλικό με πολλές δυνατότητες επεξεργασίας, που χρησιμοποιήθηκε και χρησιμοποιείται σε πολλές εφαρμογές μεταξύ των οποίων και στην κατασκευή κουφωμάτων.

Τα ξύλινα κουφώματα δίνουν έναν ξεχωριστό χαρακτήρα στην αρχιτεκτονική ενός κτιρίου, ενώ παράλληλα αποτελούν μια ιδιαίτερα καλαίσθητη επιλογή τόσο για ανακαινίσεις όσο και για σύγχρονες κατασκευές. Μεγάλο τους πλεονέκτημα είναι η αίσθηση της φυσικής ζεστασιάς που χαρίζουν, ενώ ταιριάζουν ιδανικά σε χώρους country αισθητικής και σε παραδοσιακά ελληνικά σπίτια, σε συνδυασμό με πέτρινες λιθοδομές ή ασβεστωμένους λευκούς τοίχους. Το είδος του ξύλου και η ποιότητά του συνιστούν ένα βασικό κριτήριο για την καλή κατασκευή και τη διατήρηση των κουφωμάτων. Η ξυλεία πρέπει να είναι καλής ποιότητας, χωρίς ρωγμές και ρόζους, να έχει αφαιρεθεί η περιεχόμενη υγρασία με το σωστό τρόπο και να διακρίνεται για τη μεγάλη της αντοχή. Στα πλεονεκτήματα του υλικού συγκαταλέγονται οι θερμομονωτικές και ηχομονωτικές ιδιότητές του, οι δυνατότητες επεξεργασίας που προσφέρει και η υψηλή αισθητική.

Τα σκληρά ξύλα είναι ιδανικά για την κατασκευή κουφωμάτων γιατί έχουν μεγαλύτερη αντοχή και μικρότερη απορροφητικότητα στην υγρασία, αν και με τη συμβολή της σύγχρονης τεχνολογίας και αυτός ο παράγοντας τείνει να εκλείψει.

Τρόποι κατασκευής ξύλινων κουφωμάτων που εξασφαλίζουν τις φυσικές τους ιδιότητες

Θερμομόνωση

Οι θερμομονωτικές ιδιότητες του ξύλου συγκριτικά με άλλα υλικά όπως το αλουμίνιο ήταν ανέκαθεν γνωστές. Στη συγκεκριμένη περίπτωση μεταφράζεται με τη μικρότερη κατανάλωση ενέργειας, που συνεπάγεται μειωμένο κόστος. Για τις θερμομονωτικές ιδιότητες των κουφωμάτων, σημαντικό ρόλο παίζουν οι υαλοπίνακες (τζαμαρίες) και η καλή κατασκευή τους (αρμοί, συνδέσεις κτλ.). Η ποικιλία των υλικών που μεταβάλλονται ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες (συρρικνώνονται ή διογκώνονται) έδωσε λύση στο πρόβλημα της στεγάνωσης και της υγρασίας.

Το κόστος των σκληρών ξύλων που είναι ιδανικά για κουφώματα είναι μεγαλύτερο, αλλά το αποτέλεσμα αποζημιώνει το χρήστη μακροπρόθεσμα. Σε μερικές περιπτώσεις ορισμένα μέρη των κουφωμάτων μπορεί να φτιαχτούν από κατεργασμένο ξύλο (ίνες που αναμειγνύονται με ρητίνες), μια ιδανική λύση για την κατασκευή πλαισίων λόγω της ιδιαίτερης αντοχής τους. Βασικά στοιχεία για την καλή λειτουργία των ξύλινων κουφωμάτων αλλά και για την αντοχή τους αποτελούν τα εξαρτήματα (μεντεσέδες, πόμολα κτλ.) που πρέπει να εφαρμόζουν καλά και ο χειρισμός τους να γίνεται εύκολα, χωρίς δυσκολίες και «μαγκώματα».

Ηχομόνωση

Το ξύλο ως υλικό διακρίνεται και για τις ηχομονωτικές του ιδιότητες, την ικανότητά του δηλαδή να απορροφά τους θορύβους που προέρχονται από το εξωτερικό ή εσωτερικό περιβάλλον. Καλή ηχομόνωση επιτυγχάνεται με βαριές κατασκευές, παράθυρα με διπλά κουφώματα ή πόρτες ειδικής κατασκευής, με την παρεμβολή ηχομονωτικού υλικού (σάντουιτς). Τα διπλά τζάμια στα παράθυρα, με κενό στο εσωτερικό, αυξάνουν την ηχομονωτική ιδιότητα των κουφωμάτων όπως και η καλή εφαρμογή των σταθερών και ανοιγόμενων τμημάτων τους. Τα σταθερά παράθυρα παρέχουν μεγαλύτερη ηχομόνωση σε σχέση με τα ανοιγόμενα και αυτά με τη σειρά τους μεγαλύτερη από τα συρόμενα.

Σε περιπτώσεις ανακαινίσεων παλιών κτιρίων, όπου θα πρέπει να διατηρηθεί το συγκεκριμένο αρχιτεκτονικό ύφος, επιβάλλεται να προηγηθεί συστηματικός έλεγχος των κουφωμάτων που θα εστιαστεί σε προβλήματα που τυχόν παρουσιάζονται στη λειτουργία τους, στους τοίχους και τους αρμούς.

Σύνθετα κουφώματα

Η σύγχρονη τεχνολογία επιτρέπει την επιτυχημένη κατασκευή σύνθετων κουφωμάτων, συνδυάζοντας το ξύλο με το μέταλλο ή το PVC. Η εξωτερική επιφάνεια του κουφώματος επενδύεται με αλουμίνιο σε απόχρωση ξύλου ή συνθετικό υλικό, ενώ η εσωτερική είναι ξύλινη. Είναι μια οικονομική λύση, που απαιτεί όμως μεγάλη προσοχή αφού κάποια κουφώματα από τη συγκεκριμένη κατηγορία παρουσιάζουν ευπάθεια στις αντίξοες καιρικές συνθήκες και ειδικότερα στον καυτό καλοκαιρινό ήλιο.

Τύποι κουφωμάτων και συνδυασμοί

Τα ανοιγόμενα κουφώματα αποτελούν μια καλαίσθητη και κομψή λύση. Προσφέρουν πλήρη στεγάνωση και δυνατότητα αερισμού του χώρου με ανάκλιση του ενός φύλλου. Μια δίφυλλη μπαλκονόπορτα έχει πλάτος 1,20-1,60 μ., μια τρίφυλλη έως 2,30 μ., ενώ τα μεγαλύτερα ανοίγματα διαμορφώνονται με ανοιγόμενα φύλλα σε μορφή φυσαρμόνικας ή με συνδυασμό ανοιγόμενων και σταθερών. Τα ανοιγόμενα φύλλα, εκτός από την κλασική ορθογώνια μορφή, μπορεί να είναι και τοξωτά. Τα χωνευτά συρόμενα κουφώματα είναι πρακτικά, επιτρέποντας την ενοποίηση του εσωτερικού χώρου με τον εξωτερικό. Σύρονται μέσα στο κενό που σχηματίζουν οι δρομικοί τοίχοι. Τα επάλληλα συρόμενα διακρίνονται για τη λειτουργικότητά τους και την πρακτική τους αξία, καθώς καλύπτουν μεγάλα ανοίγματα χωρίς να καταλαμβάνουν χώρο στο εσωτερικό του σπιτιού.

Παντζούρια

Ανάλογα με το είδος των κουφωμάτων και τις επιθυμίες των χρηστών, τα παντζούρια διακρίνονται στους ακόλουθους τύπους:

Τα γερμανικά παντζούρια είναι δίφυλλα και διπλώνουν στον εξωτερικό τοίχο.

Τα γαλλικά είναι στενά, τετράφυλλα και διπλώνουν ανά δύο στο πάχος του τοίχου.

Στα μεγάλα ανοίγματα ενδείκνυνται παντζούρια τύπου φυσαρμόνικα.

Στα χωνευτά, συρόμενα κουφώματα συνδυάζονται ανάλογα παντζούρια που διαμορφώνονται με περσίδες (σταθερές ή ρυθμιζόμενες, ταμπλάδες ή ρουστίκ ραμποτέ).

Συντήρηση ξύλινων κουφωμάτων

Η συντήρηση των κουφωμάτων αφορά πρώτα από όλα τον τακτικό και προσεκτικό έλεγχο της κατάστασής τους. Επειτα, την αντικατάσταση των μηχανισμών (μεντεσέδων) εάν έχουν φθαρεί ή το λάδωμά τους, την αντικατάσταση του στόκου των αρμών ή των τζαμιών με νέα ή διπλά, όπως και την επιδιόρθωση ή αντικατάσταση των παντζουριών.

Τα προβλήματα που παρουσιάζονται στα ξύλινα κουφώματα σχετίζονται κυρίως με την υγρασία. Ετσι, η προσεκτική αφαίρεση της παλιάς βαφής του κουφώματος, το τρίψιμο, το πέρασμα με λάδι και με το ειδικό μονωτικό υλικό είναι απαραίτητα για τη διατήρηση της καλής κατάστασης των κουφωμάτων σε περίπτωση ανακαίνισης ή φθοράς.