Από την αρχιτέκτονα Λίζα Πανοπούλου

Η αναζήτηση ενός μεγαλύτερου χώρου διαβίωσης ύστερα από κάποια χρόνια παραμονής στο ίδιο μέρος αποτελεί μια φυσιολογική συνέπεια των αλλαγών που μπορεί να προκύψουν στη ζωή ενός προσώπου ή μιας οικογένειας. Κι αυτό γιατί το άτομο εξελίσσεται κοινωνικά, επαγγελματικά, πληθαίνουν τα αποκτήματά του, μεγαλώνει ο αριθμός των μελών της οικογένειας και αυξάνονται οι απαιτήσεις. Σήμερα, ο χώρος που υπολογίζεται για κάθε άνθρωπο έχει αυξηθεί σε σχέση με αυτόν που ίσχυε πριν από πενήντα χρόνια. Παρατηρείται, παράλληλα, μια μετακίνηση του πληθυσμού στα προάστια των πόλεων, όπου χτίζονται νέα σπίτια με μεγαλύτερους χώρους ανά άτομο, ενώ τα μικρότερα διαμερίσματα του κέντρου εκκενώνονται, κατεδαφίζονται, χρησιμοποιούνται για γραφεία ή καταλαμβάνονται από φτωχότερες, άρτι αφιχθείσες μειονότητες. Αν κάποιος επιθυμεί να αλλάξει το χώρο κατοικίας του έχει τρεις επιλογές: να αγοράσει μια έτοιμη, νεόδμητη κατοικία, να χτίσει ένα σπίτι από την αρχή ή να επεκτείνει το ήδη υπάρχον αν αυτό είναι εφικτό. Η τρίτη λύση είναι ίσως η πιο οικονομική, προϋποθέτει όμως να έχει γίνει καλή μελέτη και έρευνα για τις δυνατότητες επέκτασης του σπιτιού τόσο από νομικής όσο και από στατικής πλευράς.

Ποια βήματα πρέπει να ακολουθήσετε στην περίπτωση που θέλετε να διερευνήσετε την πιθανότητα επέκτασης του σπιτιού σας;

1. Μια επίσκεψη στην πολεοδομία θα σας δώσει το συντελεστή δόμησης και την επιτρεπόμενη κάλυψη για το οικόπεδο στο οποίο βρίσκεται η κατοικία σας.

2. Θα καλέσετε έναν μηχανικό ή/και αρχιτέκτονα να κάνει τους υπολογισμούς και να σας βγάλει τον αριθμό των τετραγωνικών μέτρων που μπορούν να προστεθούν και, αν υπάρχει υπόλοιπο, να γίνει η επέκταση οριζόντια ή καθ ύψος.

3. Οταν πάρετε την απόφαση για την επέκταση, θα πρέπει να μελετηθεί η πιθανή ενίσχυση για την ασφάλεια του κτιρίου από στατικής άποψης.

4. Θα γίνει η αρχιτεκτονική μελέτη.

5. Κατατίθεται φάκελος για οικοδομική άδεια στην πολεοδομία.

Για να κατατεθεί φάκελος στην πολεοδομία για οικοδομική άδεια, πέραν της αρχιτεκτονικής μελέτης χρειάζονται επιπλέον βεβαιώσεις και μελέτες. Αρχικά θα πρέπει να προσκομίσετε μια βεβαίωση ιδιοκτησίας (συμβόλαιο αγοράς κτλ.). Επίσης, χρειάζονται αντίγραφα από τις άδειες των υφιστάμενων κτιρίων στο οικόπεδο που αποδεικνύουν τη νομιμότητά τους. Στην περίπτωση που υπάρχουν αυθαίρετα κτίσματα, αυτά θα πρέπει να νομιμοποιηθούν πριν συνεχίσετε το χτίσιμο της επέκτασής σας. Σε κάποιες περιοχές και στην περίπτωση που κάνετε οριζόντια επέκταση, μπορεί να χρειαστεί βεβαίωση από την Εφορία Αρχαιοτήτων πως δεν υπάρχουν αντικείμενα αρχαιολογικής αξίας στο σημείο που πρόκειται να γίνει η επέκταση. Στη συνέχεια, αφού έχει πραγματοποιηθεί η αρχιτεκτονική μελέτη, θα χρειαστεί στατική μελέτη καθώς και δήλωση αντοχής του υφιστάμενου κτιρίου. Μαζί με τις παραπάνω βεβαιώσεις και μελέτες, θα πρέπει να προσκομιστεί και η φορολογική ενημερότητα του ιδιοκτήτη.

Σχεδιασμός

Οπως εξηγήσαμε και προηγουμένως, η επέκταση μιας κατοικίας μπορεί να γίνει οριζόντια (κατ έκταση) ή καθ ύψος. Τι σημαίνει αυτό; Στην περίπτωση της οριζόντιας επέκτασης, αν η κάλυψη το επιτρέπει, μπορεί να χτιστεί ένας ή περισσότεροι χώροι κολλητά στο υπάρχον σπίτι ώστε να μεγαλώσει το κτίριο κατά μήκος ή φάρδος, ξεκινώντας από το επίπεδο του ισογείου. Ετσι, καλύπτεται μέρος του οικοπέδου. Αυτού του είδους η διεύρυνση συνιστάται όταν το οικόπεδο είναι αρκετά μεγάλο, ώστε να μη μειωθεί αισθητά ο κήπος, καθώς και σε περίπτωση που το επιτρεπόμενο ύψος του κτιρίου σύμφωνα με το νόμο έχει ήδη εξαντληθεί. Αν υπάρχει περιθώριο στο επιτρεπόμενο ύψος για την περιοχή και δεν έχει εξαντληθεί ο συντελεστής δόμησης, η επέκταση μπορεί να γίνει κατακόρυφα ή καθ ύψος, δηλαδή με την προσθήκη ορόφων στο υπάρχον κτίριο. Στην Ελλάδα αυτός είναι ίσως ο πιο συνηθισμένος τρόπος επέκτασης ενός κτιρίου εφόσον κατά κανόνα τα οικόπεδα είναι σχετικά μικρά και συνηθίζεται η συστέγαση όλης της οικογένειας.

Οταν αποφασίσετε να επεκτείνετε το σπίτι σας κατά τον ένα ή τον άλλο τρόπο, το επόμενο βήμα θα είναι να αποφασίσετε τι ύφος θέλετε να δώσετε στην επέκταση. Επιθυμείτε το κτίριο να κρατήσει ένα ενιαίο ύφος που χαρακτηρίζεται από ένα συγκεκριμένο αρχιτεκτονικό στιλ; Ή μήπως να τονιστεί η επέκταση με τη χρήση διαφορετικών υλικών, με μια γεωμετρία που διαφέρει από την υφιστάμενη αλλά δένει αρμονικά με το υπόλοιπο κτίριο; Θέλετε η επέκταση να λειτουργήσει ως ξεχωριστή οντότητα με δική της πρόσβαση ή σαν ένα ενιαίο κτιριακό σύστημα; Συζητήστε τις ιδέες σας με τον αρχιτέκτονα και αφήστε τον να σας προτείνει κάποιες λύσεις. Η επιθυμητή χρήση της επέκτασης θα σας βοηθήσει να βρείτε τη σωστότερη λύση για σας και την οικογένειά σας.

Υλικά και ιδέες επεκτάσεων

Σε μια μονοκατοικία με κήπο -όπου υπάρχει χώρος για οριζόντια επέκταση- ή με βεράντα που μπορεί να καλυφθεί χωρίς να αφαιρέσει την ομορφιά που προσφέρει ένας υπαίθριος χώρος το καλοκαίρι, και εφόσον ο προσανατολισμός είναι σωστός, μια γυάλινη προσθήκη είναι ίσως προτιμότερη για να επεκτείνει τον εσωτερικό χώρο του σπιτιού και συγχρόνως να συμβάλλει στην εξοικονόμηση ενέργειας κατά τους χειμερινούς μήνες. Αν η γυάλινη επέκταση σχεδιαστεί ακολουθώντας κάποιους βασικούς κανόνες βιοκλιματικού σχεδιασμού, θα λειτουργήσει ως ένα είδος θερμοκηπίου βελτιώνοντας τη θερμοκρασία της κατοικίας το χειμώνα χωρίς τη χρήση ενεργοβόρας τεχνολογίας. Ταυτόχρονα, θα δημιουργηθεί ένα ειδικό περιβάλλον για τα φυτά, συμβάλλοντας κατ αυτό τον τρόπο στη βελτίωση της βιώσιμης ποιότητας του χώρου.

Σε περιπτώσεις επέκτασης ενός σπιτιού κατά το ύψος του, η χρήση ελαφριών υλικών θα μπορούσε να προβλεφθεί ώστε να επιβαρύνει στο ελάχιστο το σκελετό του υπάρχοντος κτίσματος από στατικής πλευράς. Το αλουμίνιο, το ξύλο, το κοντραπλακέ ή μια σύνθεση περισσότερων υλικών μπορούν να προσφέρουν μια καινοτόμο λύση, η οποία συνδυάζει στοιχεία του μέλλοντος με το παρελθόν για τη δημιουργία μιας νέας αφετηρίας.

Οταν μεγαλώνουμε ένα κτίριο αλλάζουμε τη γεωμετρία του, επομένως η έμφαση δίνεται στην τελική έκφρασή του, τον τρόπο που δένονται το παλιό με το καινούριο και στην επιλογή των υλικών που θα κατορθώσουν να δημιουργήσουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να προστεθεί ένα νέο κέλυφος στο σύνολο του κτιριακού όγκου, το οποίο θα έρθει να ντύσει το σπίτι σαν ένας μανδύας, δίνοντάς του μια νέα πνοή, απόλυτα προσαρμοσμένη στις σύγχρονες απαιτήσεις του ιδιοκτήτη. Το διπλό κέλυφος μπορεί επίσης να λειτουργήσει θετικά ως προς τη μονωτική προστασία της κατοικίας χωρίς να δημιουργήσει ιδιαίτερα προβλήματα στη στατική της ισορροπία. Μια απλή μόνωση με σοβά μπορεί να προστεθεί στην εξωτερική επιφάνεια του κτιρίου, καλύπτοντας την παλιά πρόσοψη. Μπορεί, επίσης, να προστεθεί και μια δεύτερη επιφάνεια σε απόσταση από την υπάρχουσα πρόσοψη, η οποία θα δημιουργήσει νέους χώρους στο κενό μεταξύ του παλιού και του νέου κελύφους. Αυτά τα κενά, εκτός του ότι λειτουργούν σαν νέοι χώροι χρήσης στο κτίριο, χρησιμεύουν, αναλόγως με την κατασκευή, και ως αγωγοί για τη μεταφορά θερμού αέρα.Κατασκευαστικά, πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στα σημεία όπου το παλαιό κτίριο θα ενωθεί με το καινούριο ώστε να αποφεύγονται τυχόν προβλήματα υγρασίας και ρωγμών. Στην οριζόντια επέκταση, πρέπει να προβλέπονται αρμοί διαστολής και συστολής για να απορροφήσουν τις κινήσεις των δύο κατασκευών. Για να υπολογίσει κανείς το κόστος μιας επέκτασης, θα πρέπει να το αντιμετωπίσει σαν μια νέα κατασκευή. Η πολυπλοκότητα της δομής της προσθήκης, τα υλικά καθώς και ο βαθμός που θα χρειαστεί ενίσχυση ο υπάρχων σκελετός θα καθορίσουν την τιμή της οικοδομής.