Ιδού κάποιοι παράγοντες που δεν έχεις σκεφτεί και μπορεί να φταίνε για την αδυναμία σου να κάνεις το αδυνάτισμα πράξη.
Φυσιολογικοί παράγοντες
Επηρεάζουν τη δυνατότητα και το ρυθμό αδυνατίσματος...
Φύλο: οι γυναίκες χάνουν κιλά με βραδύτερο ρυθμό συγκριτικά με τους άντρες και κατά τη δίαιτα το βάρος τους σταθεροποιείται συχνότερα και για περισσότερο χρόνο.
Ηλικία άνω των 40 ετών: στην κλιμακτήριο και στην εμμηνόπαυση το αδυνάτισμα είναι λιγότερο εύκολο και πιο αργό, εξαιτίας κυρίως των ορμονικών αλλαγών.
Επιβαρυντικά γονίδια: επηρεάζουν το μεταβολισμό, την αποθήκευση λίπους, την πείνα και τον κορεσμό.
Κληρονομικότητα: άτομα των οποίων οι γονείς ήταν παχύσαρκοι και τα ίδια ήταν παχύσαρκα από παιδιά χάνουν πιο δύσκολα βάρος στην ενήλικη ζωή.
Ποιο είναι το ιστορικό σου στο... αδυνάτισμα;
Επαναλαμβανόμενες δίαιτες: το σώμα έχει προσαρμοστεί στην ενεργειακή στέρηση και ο δείκτης της ζυγαριάς κολλάει.
Επαναληπτική αυξομείωση βάρους («γιο-γιο»): κάθε επόμενη δίαιτα καθίσταται πολύ πιο δύσκολη από την προηγούμενη, πιο αργή και με πιο αβέβαια αποτελέσματα.
Μακροχρόνια σταθερό βάρος: το επιπλέον βάρος που διατηρείται για χρόνια απαιτεί πολλαπλάσιο χρόνο για να απομακρυνθεί συγκριτικά με τα κιλά που αποκτήθηκαν πιο πρόσφατα.
Σχεδόν φυσιολογικό βάρος: άτομα που θέλουν να χάσουν μόνο 2-3 κιλά δυσκολεύονται περισσότερο από όσα πρέπει να χάσουν πάνω από 10 κιλά.
Ήδη οριακά χαμηλό βάρος: αν έχεις Δείκτη Μάζας Σώματος κάτω από 20, είναι ανώφελο να πιέζεις το σώμα σου να αδυνατίσει πιο πολύ, π.χ. με ύψος 1,70 μ. να θέτεις στόχο τα 50 κιλά!
Προχωρημένη φάση δίαιτας: μετά το πρώτο 10ήμερο, ο ρυθμός απώλειας βάρους βαίνει συνεχώς μειούμενος και πιθανότατα κάποια στιγμή θα ελαττωθεί δραματικά.
Μεγάλη απώλεια βάρους: αν έχεις χάσει ήδη αρκετά κιλά, μπορεί να έχει δημιουργηθεί ισοζύγιο ενέργειας, επομένως καθίσταται αδύνατη η περαιτέρω μείωση βάρους εάν δεν αυξήσεις τις θερμιδικές σας δαπάνες.
Ποια είναι η οργανική σου κατάσταση;
Τα μη εντοπισμένα άρα και παραμελημένα προβλήματα υγείας φαλκιδεύουν την απώλεια βάρους...
Υποθυρεοειδισμός: μειώνει το μεταβολικό ρυθμό, την παραγωγή ενέργειας και την κινητοποίηση των τριγλυκεριδίων, δυσκολεύει την απώλεια λίπους.
Υπερδιέγερση επινεφριδίων: η υπερέκκριση κορτιζόλης διεγείρει περαιτέρω την παραγωγή ινσουλίνης, ορμόνης που αυξάνει την αποθήκευση λίπους.
Ινσουλινοαντίσταση: τα ανεβασμένα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα αυξάνουν τη μετατροπή της γλυκόζης σε σωματικό λίπος, προκαλώντας έτσι σταθεροποίηση του βάρους.
Μεταβολικό σύνδρομο: ευνοεί την ινσουλινοαντίσταση και αποθεματοποίηση κοιλιακού λίπους και επιβραδύνει τις καύσεις.
Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών: προκαλεί ορμονικά προβλήματα, διαταραχές της εμμήνου ρύσης, αύξηση βάρους και σημαντική δυσκολία στην απώλειά του.
Υπερανδρογοναιμία: υψηλά επίπεδα ανδρογόνων στο αίμα, ιδίως τεστοστερόνης, εμποδίζουν το αδυνάτισμα στις γυναίκες.
Αλλεργική ρινίτιδα: δημιουργεί αναπνευστικά προβλήματα, κόπωση και προβλήματα ύπνου, τα οποία μειώνουν τις καύσεις.
Οξειδωτικό στρες: τα υψηλά επίπεδα ελεύθερων ριζών προκαλούν εκτεταμένες δυσλειτουργίες, οι οποίες παρεμποδίζουν την αποβολή τοξικών και επηρεάζουν αρνητικά το μεταβολισμό.
Αυξημένο τοξικό φορτίο: αναγκάζει τον οργανισμό να ελαττώσει το ρυθμό απώλειας βάρους, έτσι ώστε οι τοξίνες να μην πλημμυρίσουν το σώμα και βλάψουν ζωτικά όργανα.
Χρόνιες φλεγμονές: αποδιοργανώνουν το ανοσοποιητικό, υπερδιεγείρουν τα επινεφρίδια, προκαλούν εξάντληση.
Χρόνια δυσκοιλιότητα: δεν επιτρέπει να φανεί στη ζυγαριά η όποια απώλεια βάρους. Διαταράσσει την εντερική χλωρίδα και αυξάνει τα τοξικά κατάλοιπα που παραμένουν στον οργανισμό.
Διαταραχές εντερικής χλωρίδας: παρεμποδίζουν την απελευθέρωση από το έντερο ορμονών, πεπτιδίων και νευροδιαβιβαστών, π.χ. σεροτονίνης, που σχετίζονται με την όρεξη, τον κορεσμό και την ψυχική διάθεση.
Τροφικές δυσανεξίες: τρόφιμα που η πέψη τους γίνεται πλημμελώς μπορεί να μπλοκάρουν το γαστρεντερικό σύστημα, με συνέπειες που δυσχεραίνουν το αδυνάτισμα.
Κατακράτηση: σας προσθέτει επιπλέον κιλά υγρών και δεν σας αφήνει να διαπιστώσετε πόσο πραγματικό βάρος έχετε χάσει.
Καθυστέρηση: η έμμηνος ρύση που αργεί ή μια εγκυμοσύνη που δεν έχει γίνει αντιληπτή εξηγεί τη σταθεροποίηση ή την αύξηση βάρους.
Φαρμακευτική αγωγή: κορτιζόνη, αντικαταθλιπτικά, αντιισταμινικά, αντισυλληπτικά χάπια παλαιότερης γενιάς, αντιβιοτικά ευρέως φάσματος και άλλα φάρμακα δυσχεραίνουν την απώλεια κιλών.
Ποιο είδος δίαιτας ακολουθείς;
Κάθε λανθασμένη επιλογή έχει κόστος...
Αυστηρή: η έλλειψη γευστικής απόλαυσης και το αίσθημα στέρησης μειώνουν την αποτελεσματικότητα μιας δίαιτας.
Περιοριστική: η έλλειψη ισορροπίας και διατροφικής ποικιλίας ενδέχεται να οδηγήσει σε θρεπτικές ανεπάρκειες, οι οποίες αποδιοργανώνουν το μεταβολισμό.
Υπερβολικά χαμηλή σε θερμίδες: ο οργανισμός αντιδρά στο δραστικό ενεργειακό περιορισμό κάνοντας οικονομία καύσεων και παραμένοντας στο ίδιο βάρος.
Χαμηλών υδατανθράκων: μετά τις πρώτες μέρες, όπου εξαντλείται το μυϊκό γλυκογόνο και υπάρχει υπερβολική διούρηση, η απώλεια κιλών σταματάει ή μειώνεται δραματικά.
Ανεπαρκής πρόσληψη λίπους: δημιουργεί θρεπτικές ελλείψεις, δυσλειτουργίες και ορμονικά προβλήματα, αναγκάζει τον οργανισμό να αμυνθεί διατηρώντας το βάρος του.
Μειωμένη πρόσληψη φυτικών ινών: διαταράσσει την εντερική χλωρίδα, προκαλεί δυσκοιλιότητα, δυσκολεύει την αποβολή θερμίδων και άχρηστων ουσιών.
Ποια είναι η διατροφική σου συμπεριφορά;
Υποεκτίμηση μερίδων φαγητού: μερικά γραμμάρια παραπάνω τροφής περιστασιακά μπορεί να μην έχουν ιδιαίτερη σημασία, αλλά εάν αυτό γίνεται σε μόνιμη βάση η απώλεια κιλών σταματάει.
Σταθερή θερμιδική πρόσληψη: όταν η πρόσληψη θερμίδων παραμένει μακροχρόνια σταθερή, ο μεταβολισμός «κόβει» ταχύτητα και ο οργανισμός σταθεροποιεί το βάρος του.
Σταθερό πρόγραμμα: αν έχεις χάσει ήδη κάποια κιλά και δεν προσαρμόσεις αναλόγως τις προσλαμβανόμενες ή τις δαπανώμενες θερμίδες στο καινούργιο βάρος σου, δεν πρόκειται να χάσεις περαιτέρω ούτε γραμμάριο.
Πολλές υγρές θερμίδες: σακχαρούχα ροφήματα, αναψυκτικά, χυμοί και αλκοόλ σαμποτάρουν τη δίαιτα.
Μικρός αριθμός γευμάτων: όσο λιγότερα γεύματα τρώτε ημερησίως τόσο πιο δύσκολα θα χάσεις επιπλέον κιλά λίπους.
Παράλειψη προγραμματισμένων γευμάτων: απορρυθμίζεται το σάκχαρο στο αίμα, αυξάνεται η πείνα, προκαλούνται συχνότερα υπερφαγικά επεισόδια.
Πολλά πρόχειρα γεύματα: η δίαιτά σου υποβαθμίζεται σε ποιότητα και συγχρόνως τείνει να γίνει πλεονασματική σε θερμίδες.
Γρήγορο μάσημα: δεν αντιλαμβάνεσαι έγκαιρα το αίσθημα πληρότητας και τρως πολύ.
Συχνές παρεκτροπές: αν σχεδόν καθημερινά τρως ή πίνεις κάτι, οι προσλαμβανόμενες θερμίδες αυξάνονται και το ενεργειακό έλλειμμα μειώνεται ή ισοσκελίζεται.
Πολλά αλατισμένα τρόφιμα: προκαλούν κατακράτηση υγρών και επομένως σταθεροποίηση των κιλών ή πλασματική αύξηση βάρους.
Τοξικές ουσίες: τρόφιμα επιβαρημένα με τοξικά, π.χ. φυτοφάρμακα, βαρέα μέταλλα κ.ά., ή προσθετικές ύλες (συντηρητικά, χρωστικές κ.ά.) επηρεάζουν αρνητικά το θυρεοειδή.
Υπερκατανάλωση προϊόντων light: δίνουν τη ψευδαίσθηση ότι μπορείς να φας περισσότερο, με πιθανή συνέπεια να προσλαμβάνεις στο σύνολο περισσότερες θερμίδες.
Μειωμένη πρόσληψη νερού: περιορίζονται η διούρηση και οι καύσεις, το σώμα κατακρατάει πιο πολλά υγρά, αυξάνεται η κόπωση, πέφτει η ενεργητικότητα.
Χρήση φαρμάκων αδυνατίσματος: η χωρίς ιατρική καθοδήγηση λήψη τους έχει πρόσκαιρα αποτελέσματα, ενώ στη συνέχεια αναπτύσσεται ανθεκτικότητα στις συνήθεις δόσεις τους.
Και ο τρόπος ζωής σου;
Όταν η δίαιτα είναι σωστή, ο τρόπος ζωής κάνει τη διαφορά στις καύσεις και στα κιλά...
Καθιστική εργασία: οδηγεί σε απώλεια μυϊκού ιστού και ελάττωση των καύσεων, διεγείρει την παραγωγή ορμονών που εντείνουν την πείνα.
Εξαντλητική εργασία: προκαλεί στρες και υπερπαραγωγή κορτιζόλης, επηρεάζει την ικανότητα επεξεργασίας των υδατανθράκων, επιβραδύνει το μεταβολισμό.
Πρόσφατη έναρξη άσκησης: αυξάνει την ποσότητα γλυκογόνου και νερού στους μυς, με συνέπεια την προσωρινή αύξηση του βάρους.
Υπερβολική γυμναστική: δημιουργεί φλεγμονές, πρηξίματα και κατακρατήσεις, προκαλεί μυϊκό καταβολισμό και υπερκόπωση.
Υπερβολική χρήση κλιματιστικών: επηρεάζει τη φυσιολογική θερμορύθμιση, περιορίζει την εφίδρωση, τη θερμογένεση και τη θερμόλυση (αποβολή θερμίδων).
Ανεπαρκής ύπνος: απορρυθμίζει το βιολογικό ρολόι, ελαττώνει την παραγωγή λεπτίνης, ανεβάζει τα επίπεδα γκρελίνης, κορτιζόλης και ινσουλίνης, προκαλεί εξάντληση και αυξημένη επιθυμία για φαγητό.
Να απευθυνθώ σε ειδικό; Ασφαλώς!
Ο ειδικός:
Παίρνει αναλυτικά το ιατρικό, διατροφικό και οικογενειακό σου ιστορικό.
Μετράει το ύψος, το βάρος, το ποσοστό λίπους, τις επιμέρους διαστάσεις και το βασικό σου μεταβολισμό.
Αξιολογεί τις διατροφικές σου συνήθειες.
Εκτιμά τον τρόπο ζωής και το επίπεδο των σωματικών σου δραστηριοτήτων.
Διερευνά τα προσωπικά σου κίνητρα και το βαθμό της ψυχολογικής σου ετοιμότητας για αδυνάτισμα.
Ζητά να κάνεις συγκεκριμένες ιατρικές εξετάσεις, γενικές ή/και πιο εξειδικευμένες (π.χ. γονιδιακό τεστ).
Αφού συγκεντρώσει όλα τα απαιτούμενα στοιχεία και τα εκτιμήσει σφαιρικά, προσδιορίζει την επιθυμητή απώλεια κιλών και προτείνει συγκεκριμένες αλλαγές στη διατροφή ή/και στον τρόπο ζωής σου.
